Nghiên cứu dùng tro xỉ nhà máy nhiệt điện làm vật liệu đắp nền đường
Bộ Giao thông vận tải vừa có đề nghị hướng dẫn cụ thể về việc tái sử dụng chất thải rắn thông thường để làm nguyên vật liệu sản xuất vật liệu xây dựng, san lấp.
![Nghiên cứu dùng tro xỉ nhà máy nhiệt điện làm vật liệu đắp nền đường - Ảnh 1](https://ktmt.vnmediacdn.com/images/2025/02/14/98-1739526653-3-8412.jpg)
Bộ Giao thông Vận tải cho biết, cơ quan này đã chủ động nghiên cứu, ứng dụng chất thải rắn thông thường làm nguyên liệu, vật liệu trong dự án xây dựng công trình giao thông. Đến nay, bộ đã đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ công bố một số tiêu chuẩn Việt Nam, công bố tiêu chuẩn cơ sở để hướng dẫn các đơn vị sử dụng vật liệu tái chế được thu hồi từ lớp móng, mặt đường bê tông nhựa, vật liệu tro bay từ nhà máy nhiệt điện trong xây dựng lớp móng, mặt đường.
Ngoài ra, bộ cũng phối hợp với Bộ Xây dựng để rà soát các tiêu chuẩn có liên quan đến sử dụng vật liệu tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện trong công trình giao thông.
Cơ quan này cũng có văn bản giao các chủ đầu tư thực hiện dự án chỉ đạo các đơn vị liên quan nghiên cứu, lựa chọn các hạng mục công trình phù hợp để sử dụng vật liệu tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện theo hướng dùng trực tiếp hoặc gia cố thêm chất kết dính làm vật liệu đắp nền của dự án xây dựng công trình giao thông.
Liên quan đến nội dung tái sử dụng chất thải rắn thông thường để làm nguyên vật liệu sản xuất vật liệu xây dựng, san lấp mặt bằng... Bộ Xây dựng đã xây dựng một số tiêu chuẩn Việt Nam và ban hành chỉ dẫn kỹ thuật hướng dẫn sử dụng tro xỉ nhiệt điện, vật liệu thạch cao, tro xỉ nhà máy luyện thép, vật liệu phế thải xây dựng để các chủ thể có liên quan nghiên cứu, ứng dụng.
Theo số liệu từ Bộ Công thương, hiện cả nước có 33 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành. Nhà máy có thời gian vận hành lâu nhất là Nhà máy nhiệt điện Ninh Bình công suất 100 MW (vận hành được 47 năm); nhà máy mới nhất đưa vào vận hành từ quý III/2023 là Vân Phong 1 công suất 1.432 MW.
Tro xỉ của nhà máy nhiệt điện được cho là nguồn vật liệu thay thế phục vụ san lấp mặt bằng cho các dự án hạ tầng quan trọng ở Đồng bằng sông Cửu Long trong bối cảnh nguồn cát khan hiếm. Tuy nhiên, một lượng lớn tro xỉ vẫn đang “mắc kẹt” vì chưa có hướng dẫn rõ ràng trong quá trình thực hiện, dù được phép sử dụng…
Hiện khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn cát để đầu tư phát triển các dự án hạ tầng kinh tế nói chung và hạ tầng giao thông nói riêng. Tuy nhiên, việc tận dụng nguồn tro xỉ từ các nhà máy nhiệt điện để thay thế một phần nguồn cát lại gặp không ít khó khăn…
Ví dụ như tại mục 9.3 Quyết định 216/QĐ-BXD ngày 28/3/2019 về việc ban hành Chỉ dẫn kỹ thuật “Sử dụng tro xỉ nhiệt điện đốt than và san lấp” (Quyết định số 216), quy định “yêu cầu kiểm soát chỉ số hoạt động phóng xạ, nồng độ hoạt động độ phóng xạ và nồng độ khí radon (Ra) khi thi công khối san lấp”; mục 5.3 của TCVN 12660:2019 Tro xỉ Nhiệt điện đốt than làm nền đường ô tô: “Công tác kiểm tra nghiệm thu nền đường đắp bằng tro xỉ nhiệt điện hoặc hỗn hợp tro xỉ nhiệt điện phải phù hợp với các quy định tại điều 12 TCVN 9436:2012".
Ngoài ra, phải đáp ứng yêu cầu đối với nước chiết và độ phóng xạ an toàn quy định tại TCVN 12249:2018”. Đối với việc quan trắc độ phóng xạ theo quyết định 216 và TCVN 12660:2019 khi thi công, kiểm tra, nghiệm thu chưa được nêu cụ thể số lần, vị trí lấy mẫu, nên gặp khó khăn trong thực hiện đảm bảo tuân thủ đúng quy định khi sử dụng tro xỉ để san lấp hoặc làm nền đường ô tô.
Đối với yêu cầu bảo vệ môi trường khi xử sụng tro xỉ san lấp, quy định tại mục 10 của chỉ dẫn kỹ thuật kèm theo quyết định số 216 thì các tổ chức, cá nhân sử dụng tro xỉ để san lấp phải đảm bảo yêu cầu an toàn lao động và bảo vệ môi trường, trong đó điều kiện chỉ có những công trình/dự án quy mô lớn mới có thể triển khai, (nghĩa là công trình san lấp bằng tro xỉ nhiệt điện phải thỏa mãn các điều kiện về môi trường, trước khi san lấp phải tiến hành phân tích nước và phóng xạ của khu vực san lấp và thu thập các tài liệu liên quan, nước rỉ từ khối san lấp trước khi thoát thải ra ngoài môi trường phải đảm bảo yêu cầu đối với tiêu chuẩn nước thải tương ứng…) nên còn hạn chế về các công trình tiêu thu tro xỉ làm vật liệu san lấp do các điều kiện trên khó thực hiện với những dự án quy mô nhỏ dẫn đến khó cạnh tranh so với các vật liệu san lấp khác tại địa phương.
Minh Thành