Bộ trưởng Bộ TN-MT: Mất rừng không phải do thủy điện mà do tư duy sai trái
Bộ trưởng Bộ TN-MT cho rằng, mất rừng không có nghĩa là nghĩ đến thủy điện. Mất rừng còn do con người có tư duy sai trái, trong nhà dùng toàn đồ gỗ, sử dụng các động vật hoang dã... Thủy điện không phải nguyên nhân chính gây ra mất rừng.
Tại phiên chất vấn chiều 6/11, đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai Ksor H’Bơ Khăp nhắc lại câu nói Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường rằng "Thủy điện nhỏ không có lỗi trong bão lũ, sạt lở ở miền Trung những ngày qua mà là do trời mưa, địa chất bị đứt gãy", đồng thời đặt câu hỏi: "Vậy Bộ trưởng cho biết, thời gian tới, Bộ trưởng vẫn tiếp tục ủng hộ việc xây dựng, phát triển thủy điện nhỏ đúng không?".
"Theo Bộ trưởng, ông trời, mẹ thiên nhiên và rừng có quan hệ gì đối với thực trạng bảo vệ môi trường hiện nay ở Việt Nam? Với tư cách chuyên gia, đơn vị tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng thấy mình có trách nhiệm như thế nào với thực trạng đó?" - nữ đại biểu tỉnh Gia Lai chất vấn.
Theo Vnexpress, trả lời vấn đề trên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà khẳng định ông không nói "thủy điện là nguyên nhân hay không phải là nguyên nhân gây ra bão lũ, sạt lở miền Trung những ngày vừa qua".
Theo ông, con người là nguyên nhân khi quyết định công trình thủy điện thân thiện với môi trường hay không. Như nhiều quốc gia văn minh khác, ví dụ Na Uy có rất nhiều thủy điện, nhưng họ dựa trên thế năng tự nhiên, "còn nếu chúng ta tận dụng mọi cơ hội để khai thác thủy điện và chấp nhận phá rừng để làm thủy điện thì khi đó nguyên nhân do con người".
"Đại biểu nói với tôi rằng rừng quan trọng như thế nào? Tôi nghĩ rừng còn quan trọng hơn cả trời, bởi vì tôi thở không khí từ việc lọc khí CO2 và thải ra khí O2 của rừng. Rừng là nơi cung cấp 70% các tài nguyên", ông Hà nói.
Lãnh đạo ngành tài nguyên cũng cho rằng, mất rừng không có nghĩa là nghĩ đến thủy điện. Mất rừng còn do con người có tư duy sai trái, trong nhà dùng toàn đồ gỗ, sử dụng các động vật hoang dã... Thủy điện không phải nguyên nhân chính gây ra mất rừng. Nguyên nhân chính là người ta đã thay thế rừng tự nhiên bằng những cánh rừng sản xuất bình thường. Khi không phù hợp với hệ sinh thái đó thì hệ sinh thái rừng nông nghiệp, lâm nghiệp đó cũng không có giá trị.
"Với tư cách là người làm quản lý môi trường, chúng tôi sẽ cùng với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn báo cáo Quốc hội xem xét, rà soát từng mét vuông đất nếu có việc chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên và rừng phòng hộ đặc dụng", ông Hà cam kết.
Sắp tới, những nơi nào không còn rừng nhưng chức năng của nơi đó là phòng hộ và bảo vệ con người thì cơ quan chức năng sẽ thu hồi, phục hồi rừng nguyên sinh đúng với bản chất tự nhiên.
Giơ bảng sử dụng quyền tranh luận sau đó, đại biểu Ksor H’Bơ Khăp nói: "Tôi rất cảm ơn vì Bộ trưởng đã khẳng định rằng cây rừng tự nhiên là vấn đề cốt lõi của mọi vấn đề trong bảo vệ môi trường".
Liên quan đến việc sạt lở vừa qua ở Miền Trung, nữ đại biểu cho rằng "không tự nhiên mà trời mưa, không tự nhiên mà địa chất đứt gãy".
Theo bà, cây rừng tự nhiên đã mất đi, không có sự cải tạo đất nên gây ra vấn đề môi trường, và ở đây có trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường. "Bộ trưởng thấy trách nhiệm như thế nào trong việc bảo vệ môi trường hiện nay ở Việt Nam", nữ đại biểu tiếp tục nêu câu hỏi.
Cũng tại phiên chất vấn chiều 6/11, các đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi với Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng về nguyên nhân, giải pháp ứng phó với thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, những vấn đề liên quan để giảm thiểu thiệt hại về tính mạng, tài sản của người dân.
Theo VOV, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, trong năm vừa qua thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, rừng Việt Nam đã được phục hồi nhanh chóng. Năm 1945, chúng ta có 43% tỉ lệ che phủ rừng, nhưng đến năm 1995 do chiến tranh và sau đó là do chúng ta đi phát triển kinh tế cho nên rừng chỉ còn lại 28%. Đến nay, độ che phủ rừng của Việt Nam đã trên 41%, đứng thứ 50/193 quốc gia và vùng lãnh thổ,
“Tuy nhiên chất lượng rừng của nước ta còn thấp như nhiều vị đại biểu phát biểu là rất đúng” - Phó Thủ tướng thừa nhận.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng chỉ ra, tình trạng phá rừng để trồng cây công nghiệp, để làm nương, làm rẫy, phát triển sản xuất vẫn chưa được ngăn chặn triệt để và có hiệu quả. Vấn đề này Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt, đặc biệt tình trạng phá rừng để lấy gỗ còn xảy ra ở nhiều nơi như báo chí đang đưa tin và có nhiều vụ phải đưa ra pháp luật.
Phó Thủ tướng cũng cho biết, hiện nay nước ta có trên 7.500 hồ, đập thủy lợi và thủy điện, đã đưa vào vận hành khai thác với tổng dung tích là 70 tỉ m3 nước. Hiện nay, có khoảng 437 đập, hồ thủy điện đang hoạt động khai thác. Có thể nói, trong những năm qua các hồ, đập thủy lợi, thủy điện có vai trò rất quan trọng trong việc đáp ứng an ninh nguồn nước, đáp ứng nguồn nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt của người dân, góp phần cắt lũ. Đặc biệt, các công trình lớn như hồ thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, hồ Kẻ Gỗ, Sông Tranh…
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng chỉ ra những tác động tiêu cực hiện nay xây dựng các công trình hồ, đập thủy điện, thủy lợi. Vì các công trình hồ, đập thủy lợi, thủy điện đa số đều xây dựng ở khu vực miền núi, trung du, đồng thời, việc xây dựng các công trình còn tác động đến sự ổn định của kết cấu đất đá nên cũng có thể tác động đến sạt lở đất.
Trước đó, tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ TN-MT cũng cho biết, ở các vùng sạt lở nghiêm trọng như vùng sạt lở Rào Trăng 3, khu kiểm lâm 67 (huyện Phong Điền, Thừa Thiên Huế), khu vực Binh đoàn 337 (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), Trà Leng, Trà Vân (huyện Nam Trà My, Quảng Nam), Phước Lộc (huyện Phước Sơn, Quảng Nam) là khu vực ở độ cao từ 300 - 900m và chưa thể kết luận là do thủy điện.
"Nếu chúng ta mà kết luận là do thủy điện thì chưa có vấn đề do thủy điện. Chúng ta không nên đưa ra những suy đoán mà phải dựa trên cơ sở khoa học" - trưởng ngành tài nguyên - môi trường nhấn mạnh.
"Ở Na Uy có rất nhiều thủy điện nhỏ. Lỗi là chính chúng ta chưa phân tích được lợi ích, các tính năng thiết kế hiệu quả và công nghệ. Nếu chúng ta tính toán thiết kế được các công trình này mà hài hòa được tự nhiên thì chúng ta vẫn có thể duy trì được nguồn điện năng nhưng không phải làm biến đổi quá lớn đến tự nhiên".
Nhật Hạ