Ngày quốc tế Không rác thải: Cần hành động toàn cầu để thiểu giảm ô nhiễm
Ngày quốc tế Không rác thải nhằm mục đích thu hút sự chú ý của thế giới về vô số tác động của rác thải này và khuyến khích hành động toàn cầu ở tất cả các cấp để giảm ô nhiễm và rác thải.
Nhân Ngày quốc tế Không rác thải, Tổng thư ký Liên hợp quốc (Liên hợp quốc) António Guterres nhấn mạnh cuộc khủng hoảng rác thải đang làm suy yếu khả năng duy trì sự sống của Trái đất. Rác thải gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu hàng tỷ USD mỗi năm.
Ông Guterres cho rằng "Việc đối xử với thiên nhiên như một bãi rác, chúng ta đang tự đào mồ chôn mình. Đã đến lúc suy ngẫm về thiệt hại mà rác thải đang gây ra cho hành tinh của chúng ta – và tìm ra giải pháp cho mối đe dọa nghiêm trọng nhất này".
Cuối năm 2022, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chính thức công nhận tầm quan trọng của các sáng kiến không rác thải và tuyên bố ngày 30/3 là Ngày quốc tế Không rác thải và được tổ chức hằng năm bắt đầu từ năm 2023.
Thông điệp của Ngày này là kêu gọi tất cả các bên liên quan – bao gồm chính phủ, doanh nghiệp, học viện, cộng đồng, phụ nữ và thanh niên..., tham gia các hoạt động nâng cao nhận thức về các sáng kiến không rác thải.
4 tỷ người không được tiếp cận với các cơ sở xử lý có kiểm soát
Theo thống kê, mỗi năm, nhân loại tạo ra hơn 2 tỷ tấn chất thải rắn đô thị, trong đó 45% được quản lý kém. Nếu không có hành động khẩn cấp, con số này sẽ tăng lên gần 4 tỷ tấn vào năm 2050. Chất thải có đủ hình thức và kích cỡ – bao gồm nhựa, mảnh vụn từ các công trường khai thác và xây dựng, đồ điện tử và thực phẩm.
Nó tác động không tương xứng đến người nghèo, với tới 4 tỷ người không được tiếp cận với các cơ sở xử lý có kiểm soát. Ngày quốc tế Không rác thải nhằm mục đích thu hút sự chú ý của thế giới về vô số tác động của rác thải này và khuyến khích hành động toàn cầu ở tất cả các cấp để giảm ô nhiễm và rác thải.
Giám đốc điều hành Tổ chức định cư con người của Liên hợp quốc (UN-Habitat), Maimunah Mohd Sharif cho biết: “Quản lý rác thải là rất quan trọng để vượt qua các thách thức về nhà ở, cách chúng ta quản lý các thách thức về vệ sinh của các thành phố và thực tế là khủng hoảng khí hậu. Đó là trọng tâm để cải thiện cuộc sống của mọi người ở khắp mọi nơi.”
Thúc đẩy các sáng kiến không rác thải có thể giúp thúc đẩy tất cả các mục tiêu và chỉ tiêu trong Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững, bao gồm Mục tiêu phát triển bền vững số 11 về xây dựng các thành phố và khu dân cư toàn diện, an toàn, linh hoạt và bền vững và Mục tiêu phát triển bền vững số 12 về đảm bảo sản xuất và tiêu dùng bền vững hoa văn.
Giám đốc điều hành Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) Inger Andersen nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải hành động ngay. Chúng ta có chuyên môn kỹ thuật và động lực để đổi mới. Chúng ta có kiến thức - cả kiến thức khoa học và bản địa - để tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng rác thải.
Ngày quốc tế Không rác thải đầu tiên là một cơ hội thực sự để xây dựng dựa trên các sáng kiến của địa phương, khu vực và quốc gia nhằm thúc đẩy quản lý rác thải thân thiện với môi trường và đóng góp cho các Mục tiêu Phát triển bền vững”.
Quản lý rác thải bền vững đóng vai trò quan trọng
Phát biểu tại phiên họp, Tham tán Công sứ Lê Thị Minh Thoa, Phó Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại LHQ, nhấn mạnh quản lý rác thải bền vững đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững, đặc biệt là Mục tiêu số 12 về sản xuất và tiêu thụ bền vững và Mục tiêu số 13 về ứng phó với biến đổi khí hậu.
Việt Nam nhận thức rõ không rác thải là một giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu và đã thông qua Kế hoạch hành động quốc gia về thực hiện kinh tế tuần hoàn, với mục tiêu giảm phát thải 15% khí nhà kính trên tổng thu nhập quốc dân và tái sử dụng, tái chế và xử lý 85% lượng rác thải nhựa và giảm 50% lượng rác thải nhựa ra biển và đại dương. Việt Nam cũng xây dựng Chương trình hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương với mục tiêu giảm 75% đến năm 2030.
Để đạt “không rác thải”, Đại diện Việt Nam cho rằng cần có cách tiếp cận toàn diện, toàn xã hội với sự tham gia của mọi thành phần trong xã hội, nâng cao nhận thức của nhà sản xuất và người tiêu dùng về vấn đề rác thải, khuyến khích người dân xây dựng lối sống thân thiện với môi trường.
Trong quá trình này, hợp tác quốc tế và khu vực vô cùng quan trọng, nhất là hỗ trợ tài chính, chuyển giao công nghệ để đảm bảo sản xuất và tiêu dùng bền vững, quản lý rác thải hiệu quả và thân thiện với môi trường, đặc biệt ở các nước đang phát triển.
Ngoài ra, cộng đồng quốc tế cũng cần xem xét xây dựng một khuôn khổ pháp lý về quản lý và xử lý rác thải để đạt được mục tiêu không rác thải.
Xiêm Trần
