Con người gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến hiện tượng nắng nóng kỷ lục
Theo báo cáo của Cơ quan Theo dõi biến đổi khí hậu Liên minh châu Âu (EU - C3S), 7 năm gần đây nhất là những năm nóng kỷ lục. Mức độ khí thải CO2 trong năm 2021 đã tăng lên mức kỷ lục 414,3 ppm, tăng khoảng 2,4 ppm so với năm trước đó.
Mặc dù đại dịch Covid-19 đã khiến lượng khí thải mới suy giảm, nhưng chỉ mang tính tạm thời, không có tác động rõ rệt đến lượng hoặc làm giảm lượng khí nhà kính đã có trong bầu khí quyển. Và lượng khí nhà kính vẫn tiếp tục được “bổ sung” vào bầu khí quyển, đặc biệt khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát ở một số nơi.
Theo báo cáo của Cơ quan Theo dõi biến đổi khí hậu của Liên minh châu Âu (EU - C3S) công bố ngày 10/1, năm 2021 là năm có nhiệt độ cao kỷ lục thứ 5, với nhiệt độ trung bình cao hơn nhiệt độ giai đoạn những năm 1850 đến 1900, khoảng 1,1 đến 1,2 độ C.
Báo cáo cũng khẳng định rằng 7 năm gần đây nhất là những năm nóng kỷ lục. Mức độ khí thải CO2 trong năm 2021 đã tăng lên mức kỷ lục 414,3 ppm, tăng khoảng 2,4 ppm so với năm trước đó. Trong khi đó lượng khí thải methane cũng liên tục tăng cao trong 2 năm qua. Theo đó, lượng khí methane thường phát thải trong quá trình khai thác dầu mỏ, sản xuất khí đốt và canh tác từ các nguồn tự nhiên như đất ngập nước.
Báo cáo khẳng định lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính gia tăng đã làm biến đổi khí hậu Trái Đất, theo đó thế giới tiếp tục hứng chịu tình trạng nắng nóng dài hạn, khắp thế giới trải qua trạng thái thời tiết cực đoan, từ lũ lụt tại châu Âu, Trung Quốc, Nam Sudan đến cháy rừng tại Siberia và Mỹ.
Giám đốc của C3S Carlo Buontempo nhấn mạnh, thực tế này chính là lời nhắc nhở sâu sắc cần có sự thay đổi lớn trong cách thức ngăn chặn biến đổi khí hậu, từ việc đưa ra quyết định cho đến hành động hiệu quả nhằm hướng tới một xã hội vững mạnh và giảm lượng khí phát thải ròng.
Theo nhà khoa học về khí hậu, “rõ ràng” là con người đã gây ra ảnh hưởng đến sự nóng lên toàn cầu với những thay đổi nhãn tiền đang tác động đến mọi khu vực trên hành tinh, có những thay đổi là “vô tiền khoáng hậu”, trong khi một số thay đổi khác - chẳng hạn như mực nước biển tiếp tục dâng - được dự đoán là “không thể đảo ngược trong hàng trăm đến hàng nghìn năm”.
Báo cáo cũng cho thấy rằng, châu Âu đã trải qua một mùa hè nóng nhất vào năm 2021. Đặc biệt, trong đợt nắng nóng hồi tháng 7 và tháng 8 năm ngoái, khu vực Địa Trung Hải chứng kiến thảm họa cháy rừng tại nhiều nước, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp.
Vùng Sicily ghi nhận nhiệt độ lên tới 48,8 độ C. Cũng trong tháng 7, có hơn 200 người chết trong đợt lũ quét tại miền Tây châu Âu. Theo kết luận của các nhà khoa học, biến đổi khí hậu đã làm gia tăng ít nhất 20% tần suất xuất hiện của các đợt lũ.
Tháng 7/2021, mưa lũ tại tỉnh Hà Nam, Trung Quốc đã cướp đi sinh mạng của hơn 300 người. Tại California, đợt nắng nóng kỷ lục, tiếp sau thảm họa cháy rừng lớn thứ 2 trong lịch sử bang này, đã thiêu hủy nhiều vùng đất và khiến không khí ô nhiễm trầm trọng.
Trong số những cơn bão mạnh nhất, bão Ida là cơn bão gây tốn kém nhất trong năm trong khu vực. Ban đầu, bão Ida đổ bộ quần đảo Cayman vào ngày 26/8 ở cấp độ bão nhiệt đới. Sau đó, nó mạnh lên trong vùng biển ấm của Vịnh Mexico và trở thành bão mạnh cấp 4 với sức gió lên đến 241km/h. Lần đầu tiên New York phải ban hành cảnh báo khẩn cấp về lũ quét - cảnh báo vốn chỉ được đưa ra trong những trường hợp rất hiếm khi có mối đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng con người với thiệt hại thảm khốc.
Theo ước tính của Tổ chức Khí tượng Thế giới, nhiệt độ Trái Đất sẽ tăng quá 1,5 độ C chỉ trong vòng 20 năm tới, dẫn tới lũ lụt, mưa bão, hạn hán và nắng nóng trầm trọng hơn. Bước sang năm 2022, dự báo những tháng mùa đông sẽ tương đối nóng. Cháy rừng vẫn sẽ dai dẳng ở nhiều khu vực, đặc biệt tại miền Tây nước Mỹ.
Đồng thời, biến đổi khí hậu cũng sẽ khiến các cơn bão ngày một mạnh hơn và tồn tại lâu hơn trên đất liền, trút thêm nhiều mưa xuống một khu vực trước khi di chuyển tiếp. Và không chỉ năm 2021 hay 2022, có thể sẽ là hàng năm kể từ nay trở đi hình thái thời tiết cực đoan sẽ duy trì thường xuyên trên Trái Đất đang nóng lên của chúng ta.
Trước đó, National Geographic (NATGEO) đã chỉ tên 5 nhà phát thải CO2 lớn nhất hành tinh, đứng đầu là Trung Quốc chiếm 28% lượng phát thải toàn cầu.
Từ năm 2006, Trung Quốc bắt đầu vượt Mỹ, trở thành nước phát thải CO2, loại khí nhà kính chiếm phần lớn trong bầu khí quyển, nhiều nhất thế giới.
Năm 2019, năm cuối cùng trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính của Trung Quốc cao hơn Mỹ gần 2,5 lần và nhiều hơn tất cả các nước phát triển trên thế giới cộng lại, theo một phân tích từ công ty tư vấn và nghiên cứu Rhodium Group.
Trung Quốc đã phát thải 14,1 tỷ tấn vào năm 2019, bằng hơn một phần tư tổng lượng khí thải của thế giới. Lượng khí thải CO2 của Trung Quốc chỉ bắt đầu tăng mạnh vào những năm 2000 cùng với đà phát triển nhanh chóng của đất nước.
Lan Anh (T/h)
