Kỳ 1: Toàn cảnh thực trạng ô nhiễm môi trường tại Bắc Ninh

Theo dõi KTMT trên

Ô nhiễm môi trường, thực trạng đáng báo động

Về Bắc Ninh không khó bắt gặp những bãi tập kết rác thải sinh hoạt trên các trục đường liên xã, liên thôn tại các địa phương có khối lượng khủng lên tới hàng chục tấn. Rác thải được tập kết lâu ngày bốc mùi hôi thối nồng nặc, thu hút ruồi bọ, côn trùng và chúng được đốt trực tiếp, cháy âm ỉ từ ngày này sang ngày khác gây ô nhiễm môi trường trầm trọng.

Ghi nhận của PV Kinh tế Môi trường tại bãi tập kết rác thải thuộc xã Hoàn Sơn, Phật Tích, Đại Đồng (Tiên Du), Yên Trung, Văn Môn (Yên Phong), Hương Mạc (Từ Sơn)… nhiều khu vực có diện tích lên đến cả ngàn mét vuông, rác chất cao như núi. Theo người dân địa phương, những bãi rác thải này đã có từ rất lâu, ban đầu chỉ là nơi tập kết tạm thời và được vận chuyển đi. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại những bãi rác này lại trở thành nơi tập kết và xử lý rác thải sinh hoạt. Những bãi rác này thường xuyên được đốt và nhả khói vào môi trường ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường, sức khỏe, đời sống của người dân.

Chị Trần Thị Tuyết, người dân xóm Mới, xã Hoàn Sơn (Tiên Du) cho hay: "Bãi rác bốc mùi hôi thối là nơi thu hút côn trùng, ruồi bọ nguy cơ xảy ra dịch bệnh, ảnh hưởng nghiêm trọng tới người dân xóm Mới. Việc đốt trực tiếp, khói từ bãi rác tỏa ra khét lẹt cuốn theo chiều gió xộc thẳng vào khu dân cư trong suốt nhiều năm qua khiến cho cuộc sống của người dân lúc nào cũng như hun khói độc".

Theo dõi mảng môi trường tại Bắc Ninh trong nhiều năm qua, PV nhận thấy không chỉ nguyên nhân từ rác thải sinh hoạt mà làng nghề truyền thống cũng đang góp phần bức tử môi trường như tái chế giấy ở Phú Lâm, Phong Khê, tái chế nhôm Văn Môn, đúc đồng Đại Bái...

Kết quả khảo sát chất lượng môi trường tại một số làng nghề từ cơ quan chức năng cho thấy, mức độ ô nhiễm, qua các chỉ số SO2 vượt chuẩn cho phép gần gấp đôi, nồng độ amoni trong nước có nơi vượt mức quy chuẩn đến 6 lần. Nhiều dòng sông ở Bắc Ninh rơi vào tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước mắt, có nguy cơ ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm.

Chính vì vậy, ô nhiễm môi trường tại Bắc Ninh hiện nay đang ở mức đáng báo động, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường, sức khỏe đời sống của người dân. Cụ thể như sông Ngũ Huyện Khê lâu nay đã trở thành dòng sông chết, sông Tào Khê, sông Cầu cũng đang trong tình trạng ô nhiễm….Bắc Ninh cũng liên tục có tên trong danh sách "làng ung thư" do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố.

Thấy gì qua công tác quản lý, chỉ đạo?

Những năm gần đây, tỉnh Bắc Ninh có tốc độ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội mạnh mẽ luôn trong top đầu cả nước. Thu nhập bình quân đầu người năm 2020 là hơn 80 triệu đồng/người/năm. Năm 2020, quy mô GRDP (giá hiện hành) ước đạt 195 nghìn tỉ đồng, chiếm 3% GDP cả nước, đứng thứ 7 toàn quốc. Phấn đấu đến năm 2022, tốc độ đô thị hóa đạt 70%,  trở thành đô thị trực thuộc TW. Tuy nhiên, vấn đề ô nhiễm môi trường không chỉ là thách thức mà nó đang trở thành gánh nặng trong việc giải quyết hậu quả dẫn tới khả năng mất cân bằng trong phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Bắc Ninh đã liên tục đưa ra những văn bản chỉ đạo và đặc biệt UBND tỉnh đã xây dựng được "Đề án tổng thể bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2019-2025". Đề án này đã được UBND tỉnh ra Quyết định số 222/QĐ-UBND ngày 9/5/2019 thông qua với những điểm khá chi tiết và cụ thể. Trước đó, năm 2018, UBND tỉnh cũng ra kế hoạch số 325/KH-UBND ngày 19/9/2018 triển khai phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2019 – 2022.

Tuy nhiên, qua tìm hiểu của PV tính đến thời điểm hiện tại việc thực hiện những văn bản chỉ đạo này vẫn chưa có tính đồng bộ. Cụ thể như tháng 9/2020, UBND huyện Gia Bình mới ban hành kế hoạch số 48/KH-UBND triển khai phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình (sau 2 năm so với chỉ đạo của tỉnh), xử lý rác thải sinh hoạt tại các điểm tập kết, trung chuyển, bãi chôn lấp trên địa bàn huyện….

Mới đây, UBND tỉnh Bắc Ninh cũng mới có văn bản số 2899/UBND-NN.TN ngày 19/8/2020 về việc xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh gửi các Sở ngành, UBND huyện Yên Phong, Tiên Du, Lương Tài, Gia Bình và thị xã Từ Sơn thông báo về ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh: Xem xét, tham mưu đề xuất phương án tổng thể (cả trước mắt và lâu dài) để xử lý rác thải sinh hoạt đang gây ô nhiễm môi trường và bức xúc trong nhân dân hiện nay.

Đến tháng 10/2020, UBND tỉnh cũng mới có văn bản số 3433/UBND-NN.TN về việc nhân rộng mô hình phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại nguồn: Cho phép triển khai nhân rộng mô hình phân loại, xử lý chất thải rắn hữu cơ tại hộ gia đình trên địa bàn các huyện: Tiên Du, Lương Tài, Yên Phong…. 

Như vậy, có thể thấy rằng tình trạng ô nhiễm môi trường tại tỉnh Bắc Ninh đã và đang xảy ra ngày một nghiêm trọng, đáng báo động thế nhưng công tác quản lý, chỉ đạo cũng mới chỉ bắt đầu.

Tạp chí Kinh tế Môi trường tiếp tục thông tin.

Kỳ 2:  Bắc Ninh - Ô nhiễm môi trường nhìn từ góc độ kinh tế

Doãn Kiên - Quang Huy