Giải pháp phát triển mô hình các tạp chí khoa học

Theo dõi KTMT trên

Phát biểu tại hội thảo, ông Lê Thanh Tùng, Trưởng ban Truyền thông và phổ biến kiến thức, Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) cho biết, trong hệ thống Liên hiệp Hội hiện có gần 70 cơ quan báo chí.

Một trong những thế mạnh của báo chí trong hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam là thông tin về Khoa học công nghệ (KHCN), truyền thông phổ biến kiến thức KHCN, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, các hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội, các hoạt động tôn vinh trí thức KHCN Việt Nam, cũng như truyền tải thông tin về các mặt của đời sống xã hội.

Thời gian qua, báo chí Liên hiệp Hội đã chấp hành các chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ TT&TT và Liên hiệp Hội, hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, không ngừng cải thiện nội dung, phương pháp làm báo, đáp ứng tốt nhu cầu thông tin ngày càng cao của các nhà khoa học, trí thức và bạn đọc cả nước.

Nhiều ý kiến cho rằng phát triển mô hình chung cho các tạp chí khoa học thuộc Liên hiệp Hội là một vấn đề không đơn giản. Bởi các tạp chí không có được sự đồng nhất về đặc thù, điều kiện trong quá trình hoạt động và phát triển (các loại hình tạp chí khoa học gồm: Tạp chí khoa học thông tin lý luận; tạp chí khoa học chuyên ngành đặc thù và tạp chí khoa học ứng dụng mang tính xã hội, đại chúng).

Hiện hầu hết các tạp chí khoa học của Liên hiệp Hội Việt Nam đều thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính. Đây là một khó khăn và thách thức lớn, nhất là trong giai đoạn hiện nay khi các tạp chí nói chung, các tạp chí thuộc Liên hiệp Hội nói riêng đang phải chịu sự tác động không nhỏ của truyền thông trên mạng xã hội như: Facebook, Zalo, Tiktok...

Tại hội thảo, PGS.TS. Phạm Bích San, Phó Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế nghe nhìn Việt Nam chia sẻ, sự vận hành của khoa học hiện đại nói chung và tạp chí khoa học nói riêng đều dựa trên tính liêm chính của người làm khoa học. Uy tín của một tờ tạp chí phụ thuộc vào chất lượng bài đăng và cơ chế bình duyệt phải nghiêm túc. Vì vậy, để phát triển tạp chí khoa học đúng nghĩa ở Việt Nam phụ thuộc vào thể chế phù hợp với nghiên cứu khoa học, bảo đảm tính liêm chính khoa học.  

Còn Nhà báo Đặng Đình Chấn, Phó Tổng biên tập Tạp chí Việt Nam hội nhập, để phát triển các tạp chí khoa học trong hệ thống Liên hiệp cần phải ổn định về luật và chính sách; đồng thời, Luật Báo chí sửa đổi tới đây cần quan tâm đến đối tượng tạp chí thuộc các viện nghiên cứu ngoài công lập.

Đại diện Cục Báo chí (Bộ TT&TT) cho biết, tại Nghị quyết số 148/NQ-CP ngày 22/09/2024, Chính phủ đã thống nhất với đề xuất của Bộ TT&TT về 4 nhóm chính sách trong hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Báo chí (sửa đổi). Trong đó chính sách đầu tiên liên quan nhiều đến các tạp chí khoa học.

Cụ thể là chính sách về tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động báo chí: Chỉnh lý chính sách không cho phép tạp chí khoa học được mở văn phòng đại diện tại địa phương để bảo đảm tính chủ động của tạp chí và phù hợp với tôn chỉ, mục đích của tạp chí khoa học; phạm vi thông tin của cơ quan báo chí cần phù hợp với tôn chỉ, mục đích và nhiệm vụ được giao.

Trong thời gian tới, Bộ TT&TT sẽ tiếp tục nghiên cứu, xin ý kiến các bộ ngành, các chuyên gia, nhà khoa học để hoàn thiện các chính sách trong đề nghị xây dựng Luật Báo chí (sửa đổi) bảo đảm phù hợp với mục tiêu và yêu cầu của thực tiễn, khắc phục vướng mắc, bất cập, thúc đẩy sự phát triển lĩnh vực báo chí.

PV