Chuyển đổi số trong báo chí phải bắt đầu từ chuyển đổi tư duy
Để đáp ứng được nhu cầu ngày càng khắt khe từ độc giả, báo chí phải tiến hành chuyển đổi số. Chuyên gia cho rằng, vấn đề này bắt đầu phải được thực hiện từ chính tư duy người làm báo.
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, chuyển đổi số báo chí là xu hướng bắt buộc, không thể dừng lại đối với tất cả cơ quan báo chí nếu không muốn bị “đào thải”. Chính phủ, các bộ, ngành, trong đó gồm Bộ Thông tin và Truyền thông đã có những chỉ đạo rất quyết liệt về vấn đề này.
Theo chuyên gia, chuyển đổi số gắn liền với thay đổi tư duy, thay đổi văn hóa số, môi trường làm việc của các cơ quan báo chí, đặc biệt là tư duy của lãnh đạo cơ quan báo chí.
Trong 1 bài viết đăng tải trên báo Quân đội nhân dân, PGS.TS Trương Thị Kiên, Phó Viện trưởng Viện Báo chí (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho hay, để chuyển đổi số thành công, điều cốt yếu là nhân lực. Nhân lực phải biết vận dụng công nghệ số vào thực tiễn, hành xử đồng bộ theo tư duy số mang tính hệ thống, đặc biệt là người đứng đầu cơ quan báo chí.
Lãnh đạo, đội ngũ cán bộ, phóng viên là những mắt xích quan trọng để vận hành cỗ máy chuyển đổi số. Nếu một mắt xích bị lỗi, cỗ máy sẽ vận hành ì ạch, kém hiệu quả, thậm chí không thể hoạt động.
Để đạt được mục tiêu chuyển đổi số báo chí, Phó Viện trưởng Viện Báo chí cho rằng điều cần ở người đứng đầu cơ quan báo chí là tư duy “đi tắt đón đầu” công nghệ, hành động quyết liệt với các mục tiêu cụ thể cần đạt được, chẳng hạn: Đưa nội dung lên nền tảng số (với những cơ quan chưa có tờ báo điện tử); tổ chức lại các khu vực nhân sự phù hợp để vận hành mô hình tòa soạn hội tụ (với những cơ quan báo chí đa loại hình); phát triển báo chí mạng xã hội; sản xuất nội dung theo các xu hướng báo chí số (báo chí dữ liệu, báo chí thị giác, báo chí sáng tạo...); triển khai các ứng dụng AI, Chatbot, ChatGPT; cử lãnh đạo, cán bộ, phóng viên, biên tập viên đi đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số báo chí...
Theo PGS.TS Trương Thị Kiên, một đặc thù của chuyển đổi số là sự sáng tạo trên nền tảng công nghệ. Do vậy, đội ngũ cán bộ báo chí phải am tường công nghệ, kỹ thuật và thực sự giàu sáng tạo.
“Chuyển đổi số thách thức nhà báo phải làm được nhiều điều khác biệt. Công nghệ chỉ là đòn bẩy, còn làm thế nào để tạo được dấu ấn, để mỗi tờ báo mang bản sắc riêng, không bị hòa lẫn trong "dàn đồng ca" thông tin xuôi chiều mới là bản chất. Do đó, để tác nghiệp được báo chí chuyển đổi số, nhà báo phải “chuyển đổi số toàn diện”, nghĩa là đạt được nhiều phẩm chất, kỹ năng: Kỹ năng sử dụng công nghệ làm báo digital; kỹ năng khai thác, kiểm chứng thông tin số; kỹ năng sáng tạo và tổ chức sản phẩm báo chí đa phương tiện; kỹ năng hợp tác liên ngành; kỹ năng khai thác, xử lý tài nguyên dữ liệu số; kỹ năng bảo mật thông tin số; kỹ năng làm việc với IA, ChatGPT; có văn hóa và đạo đức phù hợp với tác nghiệp trong môi trường số,” PGS.TS Trương Thị Kiên nêu trong bài Viết.
PGS.TS Trương Thị Kiên nhận định, những phẩm chất, kỹ năng trên tự học, tự lần mò là rất khó, nhất là khi thu nhập của các nhà báo cũng rất hạn hẹp, nên khó khai phóng mọi tiềm năng và tâm huyết, do đó, đòi hỏi Nhà nước, cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí phải có trách nhiệm hỗ trợ.a
Hải An
