2/3 các nhà khoa học khí hậu hàng đầu dự đoán Trái Đất sẽ ấm hơn ít nhất 3 độ C
Trong bối cảnh Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26 tại Glasgow, Scotland, hầu hết các nhà khí hậu học hàng đầu nói rằng ngưỡng 2 độ C kiềm chế sự nóng lên toàn cầu nằm ngoài tầm với.
Cuộc khảo sát chỉ giới hạn ở 92 nhà khoa học, những người cũng là chuyên gia trong Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC), những người quen thuộc nhất với quy mô thách thức mà loài người phải đối mặt.
Hội nghị thượng đỉnh mới nhất diễn ra 6 năm sau COP22 tại Paris. Bất chấp những cam kết được đưa ra trước đó, lượng phát thải khí nhà kính vẫn tiếp tục tăng và nhiều người nghi ngờ rằng vòng đàm phán mới nhất sẽ thúc đẩy hành động ở quy mô cần thiết để giới hạn lượng khí thải dưới mức giới hạn đó.
Khoảng 2/3 các nhà khoa học tham gia cuộc khảo sát của Nature dự đoán thế giới sẽ ấm hơn ít nhất 3 độ C (5,4 độ F) so với mức tiền công nghiệp vào năm 2100. Điều đó vượt quá giới hạn 2 độ C (3,6 độ F) theo Thỏa thuận Paris được coi là rất quan trọng để ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất của khí hậu thay đổi.
Mouhamadou Bamba Sylla, nhà mô hình khí hậu tại Viện Toán học Châu Phi ở Kigali, Rwanda cho biết: “Hiện tại, các Chính phủ mới chỉ đang ở giai đoạn đưa ra những lời hứa xanh, nhưng cho đến nay chúng tôi chưa thấy bất kỳ hành động nào để hạn chế phát thải khí nhà kính".
Sylla là một trong những chuyên gia đóng góp vào các đánh giá khí hậu từ IPCC, cơ quan khoa học hàng đầu của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu. Nó đưa ra các đánh giá định kỳ về tình trạng khí hậu và những tác động của nó. Trong ấn bản thứ sáu của báo cáo IPCC, cơ quan này đã cảnh báo về “những thay đổi hành tinh chưa từng có”. Các đánh giá chính, bao gồm cả báo cáo IPCC được công bố trong năm nay, cho thấy chúng tôi đang đi đúng hướng để vi phạm mốc 2 độ C.
Dựa trên sự thay đổi dự kiến của nhiệt độ trung bình, các nhà nghiên cứu hiện đang giúp mọi người hình dung điều này có ý nghĩa gì đối với họ. Các nhà lập mô hình tại Vrije Universiteit Brussel đã phát triển một “quả cầu pha lê” khí hậu có thể truy cập được tại My Climate Future. Nó nắm bắt được nguy cơ gia tăng của các hiện tượng cực đoan như mất mùa, hạn hán và các đợt nắng nóng trong đời sống của con người.
Trung bình, nhiệt độ toàn cầu đã nóng hơn 1,2 độ C (2,2 độ F) so với thế kỷ 19. Ngay cả khi các quốc gia đáp ứng các cam kết hiện tại của họ theo hiệp định Paris, chúng ta vẫn có thể thấy nhiệt độ ấm lên khoảng 2,5 độ C (4,5 độ F) vào năm 2100. Điều này có thể tăng lên tới 4 độ C (7,2 độ F) mà không cần bất kỳ hành động nào - an tăng đột biến chưa từng có trong lịch sử khí hậu được ghi nhận.
Do các hiện tượng cực đoan ngày càng gia tăng về cường độ và tần suất, nên những người trẻ tuổi được cho là sẽ phải đối mặt với nhiều thảm họa khí hậu hơn trong cuộc đời của họ. Với sự ấm lên 2,4 độ C (4,3 độ F), một người sinh năm 1991 sẽ phải đối mặt với những đợt nắng nóng gấp 18 lần trong suốt cuộc đời của họ so với ở một thế giới không có biến đổi khí hậu. Ở châu Phi cận Sahara, nguy cơ xảy ra các đợt nắng nóng tăng lên gần 26 lần trong kịch bản này.
Theo kịch bản này, một người sinh năm 2001 sẽ phải đối mặt với số đợt nắng nóng gấp 24 lần trong đời, nguy cơ tăng lên 34 lần đối với những người ở châu Phi cận Sahara.
Cuộc khảo sát của Nature liên quan đến việc gửi bảng câu hỏi và đưa ra ý kiến, và một số nhà khoa học bày tỏ sự khó chịu khi chia sẻ quan điểm của họ hơn là kết quả khoa học. Tuy nhiên, sự thất vọng tràn ngập trong cộng đồng khoa học thể hiện rõ ràng ngay cả trong các cuộc thảo luận trên mạng xã hội xung quanh vấn đề biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, không phải ai cũng từ bỏ mục tiêu chung. 1/5 các nhà nghiên cứu được khảo sát cho rằng mục tiêu 2 độ C vẫn có thể đạt được. Tuy nhiên, chưa đến 5% tin rằng cộng đồng toàn cầu sẽ đạt được mục tiêu tham vọng hơn là hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C (2,7 độ F).
Có một số dấu hiệu hy vọng xuất hiện từ những ngày đầu tiên của cuộc họp ở Glasgow. Hơn 100 nhà lãnh đạo thế giới đã thề sẽ chấm dứt nạn phá rừng vào năm 2030.
Trong khi Mỹ, Trung Quốc, EU và Ấn Độ, những quốc gia gây ô nhiễm lớn nhất, thải ra khí nhà kính thông qua việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch bẩn, thì những nước khác như Brazil và Indonesia thải ra hầu hết các-bon bằng cách dọn sạch rừng và đất than bùn.
Các quốc gia phát thải lớn nhất vẫn chưa cam kết phát thải ròng bằng không kể cả vào năm 2050. Ngày 1 tháng 11, Ấn Độ tuyên bố sẽ đạt mục tiêu không phát thải ròng vào năm 2070, trong khi Trung Quốc tự đặt ra thời hạn cuối cùng là năm 2060.
Nguyễn Linh (T/h)
