Đồng Nai: Sớm tháo gỡ khó khăn để doanh nghiệp khoa học và công nghệ phát triển

Theo dõi KTMT trên

Chiến lược phát triển khoa học công nghệ (KHCN) giai đoạn 2011-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đặt mục tiêu hình thành 5.000 doanh nghiệp KHCN vào năm 2020. Tuy nhiên, đến nay, Việt Nam mới có khoảng 600 doanh nghiệp KHCN bởi nhiều doanh nghiệp không “mặn mà” trong việc đăng ký trở thành doanh nghiệp KHCN. Các doanh nghiệp được chứng nhận hầu hết ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM.

Tại Đồng Nai, số lượng đơn vị được cấp chứng nhận doanh nghiệp KHCN rất ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay và sự phát triển của họ cũng gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân một phần do việc đăng ký trở thành doanh nghiệp KHCN có những khó khăn nhất định. Đơn cử như doanh nghiệp phải chứng minh quyền sở hữu, sử dụng hợp pháp kết quả nghiên cứu KHCN; giải trình quá trình ươm tạo và làm chủ KHCN. Điều này không phải doanh nghiệp nào cũng làm được và sẵn sàng chia sẻ bí quyết của mình.

Cùng với đó, các doanh nghiệp của Đồng Nai sau khi được chứng nhận chưa thể phát huy hết mức lợi thế cạnh tranh từ việc ứng dụng công nghệ mới cùng các chính sách ưu đãi. Các chính sách ưu đãi theo quy định phần nhiều không được thụ hưởng. Các đơn vị này đang ở quy mô nhỏ hoặc siêu nhỏ. Cơ sở vật chất cho hoạt động KHCN còn hạn chế do thiếu vốn đầu tư cho phòng thí nghiệm, nhà máy...; không vay được vốn do không có tài sản thế chấp (tài sản lớn nhất của doanh nghiệp KHCN là tài sản trí tuệ, nhưng không được tổ chức tín dụng chấp thuận làm tài sản thế chấp do không định giá được)...

Cụ thể, Công ty TNHH Hồ Giáp Việt là một trong 5 doanh nghiệp đã được cấp chứng nhận doanh nghiệp KHCN của Đồng Nai. Các mặt hàng chính của công ty là máy gieo hạt và bón phân, máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời, sản phẩm đã đăng ký và được cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích và độc quyền kiểu dáng công nghiệp. Dù được người dân ở nhiều tỉnh, thành tin tưởng, đặt hàng, song do nguồn lực có hạn nên hoạt động sản xuất của công ty vẫn dừng lại ở mức nhỏ lẻ, chưa thể đầu tư dây chuyền sản xuất hàng loạt, lợi nhuận thu được thấp.

Tương tự, Công ty CP Công nghệ Nhiệt Mặt Trời do ông Nguyễn Văn Khỏe làm chủ từng gây được chú ý trong chương trình Thương vụ bạc tỷ (Shark Tank Việt nam) năm 2018 vì gọi vốn được 1 triệu USD. Tuy nhiên, chỉ sau thời gian ngắn, cuộc hợp tác giữa ông và “cá mập” đã dừng lại vì không tìm được tiếng nói chung. Hiện tại, doanh nghiệp này đang phải loay hoay và tự nỗ lực để mở rộng quy mô sản xuất của mình.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Anh, Giám đốc Công ty TNHH Hồ Giáp Việt cho hay, cũng như các đơn vị sản xuất khác, công ty luôn mong muốn quy mô sản xuất của mình được mở rộng. Thế nhưng, vấn đề về vốn thì rất thiếu thốn, trong khi vốn vay ưu đãi rất khó tiếp cận. Dù đã được chứng nhận doanh nghiệp KHCN nhưng so với trước, sự tiến triển của công ty chưa được nhiều.

Nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp KHCN, tháng 3-2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 13/2019/NĐ-CP về doanh nghiệp KHCN thay thế cho Nghị định 80/2007/NĐ-CP về doanh nghiệp KHCN. Qua quá trình triển khai gặp những bất cập. Tới tháng 11-2021, Bộ KHCN đã ban hành Thông tư số 10/2021/TT-BKHCN (hiệu lực từ ngày 20-1-2022) nhằm tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai nghị định này. Tại Đồng Nai, bên cạnh việc thực hiện những chính sách chung từ Trung ương thì trong Kế hoạch hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2023 cũng đề cập đến vấn đề này.

Theo đó, một trong những nội dung trọng tâm của kế hoạch là thúc đẩy hình thành doanh nghiệp KHCN. Cụ thể, Đồng Nai triển khai thực hiện 2 dự án gồm: Hỗ trợ ươm tạo doanh nghiệp KHCN và Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp KHCN. Đồng Nai đặt ra mục tiêu hỗ trợ 5 dự án ươm tạo và phát triển 3 doanh nghiệp KHCN đến năm 2023. Kế hoạch này đã thực hiện đến năm thứ 4 nhưng những nội dung nêu trên còn dang dở. Số lượng doanh nghiệp đạt chứng nhận là doanh nghiệp KHCN ở Đồng Nai hiện vẫn đếm trên đầu ngón tay, không thay đổi nhiều so với trước khi kế hoạch ban hành.

Về phía các doanh nghiệp KHCN, TS Ngô Đắc Thuần, Chủ tịch HĐQT Công ty IP Group cho rằng, với tiềm năng, thế mạnh của mình, doanh nghiệp ở Đồng Nai cần mạnh dạn đầu tư đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất, góp phần tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường. Ngay cả khi chưa trở thành doanh nghiệp KHCN thì chính tư tưởng, định hướng của lãnh đạo trong việc ứng dụng công nghệ cao, cải tiến kỹ thuật, nghiên cứu, sáng chế... cũng là điều kiện tiên quyết để xây dựng doanh nghiệp mạnh và phát triển bền vững.

Ngoài ra, vấn đề đặt ra hiện nay là phải có chính sách sát sườn hơn, trong đó các cơ quan, ban, ngành cần tạo cầu nối để kịp thời tháo gỡ những khó khăn của doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp hiểu rõ, hiểu đúng những tiêu chí cần có để nhận được các chính sách ưu đãi.

Vũ Thanh