ĐBQH đề nghị xem xét, xây dựng và ban hành luật riêng về biến đổi khí hậu
Chia vẻ bên lề kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, đại biểu Nguyễn Hải Anh (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) cho rằng, biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, gây nhiều hậu quả. Từ thực tế đó Việt Nam cần ban hành luật riêng về biến đổi khí hậu.
Biến đổi khí hậu "nhanh" hơn những gì ta nghĩ
Đại biểu Nguyễn Hải Anh cho biết, những năm qua biến đổi khí hậu đang diễn ra nhanh hơn dự báo. Trong khi đó, khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai còn thấp nền kinh tế dễ bị tổn thương và chịu thiệt hại lớn khi có thiên tai xảy ra. Thiên tai ngày càng khốc liệt, phức tạp để lại những hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản.
Tính đến ngày 16/9 riêng năm 2023, thiên tai làm 102 người chết, mất tích 85 người bị thương, 571 nhà sập, trên 11 nghìn căn nhà hư hỏng, tốc mái. Gần 80 nghìn héc-ta lúa, hoa màu và cây trồng ngập úng, thiệt hại; gần 21 ngàn gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi. Thiệt hại về kinh tế ước tính trên 5.635 tỷ đồng, tăng so với cùng kỳ 2022 (4.189 tỷ đồng).
Như vậy, có thể thấy biến đổi khí hậu và thiên tai đã làm và đang làm chậm quá trình tăng trưởng, “cướp đi” thành quả phát triển kinh tế - xã hội. Ở một số cộng đồng, hộ gia đình khu vực trọng điểm thiên tai có thể coi như “quay lại vạch xuất phát”.
Việt Nam nằm trong số các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nền nhất bởi biến đổi khí hậu. Tử sớm ta đã ban hành các văn bản nhằm chủ động đối phó với biến đổi khí hậu. Một trong số đó có Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 7 (khóa XI) “về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường”. Theo đó chủ trương tích cực, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, cũng như cam kết nỗ lực đồng hành với các nước trên thế giới ứng phó với biến đổi khí hậu được khẳng định mạnh mẽ trong các văn kiện Đại hội Đảng XI, XII và XIII.
Bên cạnh đó, Quốc hội đã thông qua nhiều luật có liên quan đến ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó có Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Luật Đa dạng Sinh học năm 2018, Luật Phòng chống thiên tai 2013. Chính phủ đã ban hành nhiều chiến lược, nghị quyết, quy hoạch liên quan đến biến đổi khí hậu, nổi bật là Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu. Công tác chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện khá kịp thời, phù hợp, bước đầu mang lại những kết quả tích cực.
Thực tế ở cấp địa phương nhiều nơi vẫn còn khá lúng túng trong việc xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về biến đổi khí hậu của địa phương.
Một số khác đã thành lập Ban Chỉ đạo về ứng phó biến đổi khí hậu cấp tỉnh nhưng hoạt động còn hạn chế; việc thực hiện chính sách giảm phát thải khí nhà kính, kiểm kê khí nhà kính, giám sát và đánh giá hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu do chưa có quy định hướng dẫn cụ thể.
Đề xuất xây dựng Luật biến đổi khí hậu
Trước diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu, ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đề nghị Chính phủ nghiên cứu, xem xét đầy đủ và toàn diện việc xây dựng và ban hành một luật riêng về biến đổi khí hậu. Đây sẽ là căn cứ pháp lý cao nhất cho các tổ chức hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu ở Việt Nam.
Điều này phù hợp với xu thế chung của thế giới, nhất là sau Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, nhiều nước trên thế giới đã cam kết cắt giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và đang tích cực xây dựng dựng văn bản luật về biến đổi khí hậu.
Không những thế, việc ban hành luật riêng về biến đổi khí hậu còn khẳng định cam kết và quyết tâm của Việt Nam trong nỗ lực giảm thiểu biến đổi khí hậu. Trên hết nó còn là quan điểm, tầm nhìn của nước ta, không coi biến đổi khí hậu là thách thức mà đó còn là cơ hội để đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế. Đẩy mạnh mục tiêu đưa kinh tế Việt Nam phát triển theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp, góp phần tích cực vào thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, phát triển.
Đồng thời nội luật hóa các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu mà nước ta tham gia, trong đó vẫn thể hiện rõ chủ trương quan điểm và chiến lược của Đảng và Nhà nước trong ứng phó và thích ứng với biến đổi khí hậu, bao gồm cả kinh nghiệm từ kết quả thực thi trong và ngoài nước.
Ông Nguyễn Hải Anh cũng đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát, sửa đổi bổ sung hệ thống pháp luật chuyên ngành bảo đảm phù hợp với mục tiêu thích ứng với biến đổi khí hậu. Ban hành và xây dựng văn bản hướng dẫn lồng ghép ứng phó với biến đổi khí hậu vào quá trình xây dựng chiến lược, kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Sớm hoàn thiện việc ban hành các văn bản hướng dẫn, quy chuẩn, tiêu chuẩn và quy định kỹ thuật có đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Nhật Hạ
