Tuần lễ Chất thải thành Năng lượng ASEAN 2024

Theo dõi KTMT trên

Nguồn điện được tạo ra từ sinh khối ở Việt Nam vẫn còn rất hạn chế

Việt Nam là một trong những quốc gia dẫn đầu toàn cầu về gạo, cà phê và các mặt hàng nông sản, gỗ xuất khẩu khác. Chất thải hàng năm từ ngành nông nghiệp và ngành gỗ có nguồn sinh khối tiềm năng khoảng 118 triệu tấn/năm, bao gồm khoảng 40 triệu tấn rơm rạ, 8 triệu tấn trấu, 6 triệu tấn bã mía và trên 50 triệu tấn bã mía, vỏ cà phê, vỏ và chất thải gỗ.

Tuy nhiên, nguồn điện được tạo ra từ sinh khối ở Việt Nam vẫn còn rất hạn chế so với tiềm năng nguồn tài nguyên. Chỉ có 516 MW được tạo ra vào năm 2021 chủ yếu bởi các nhà máy đường và gỗ lớn. PDP 8 khuyến khích sản xuất điện từ sinh khối và chất thải. Kế hoạch đặt mục tiêu đạt 2,3 GW (1,5% tổng cơ cấu năng lượng) trở lên (tùy thuộc vào công nghệ và hiệu quả giải pháp) từ sinh khối và chất thải thành năng lượng vào năm 2030. Công nghệ biến chất thải thành năng lượng và đồng đốt cho các nhà máy nhiệt điện than, trong đó cho phép thay thế than bằng sinh khối, chưa phổ biến ở Việt Nam. Nguồn phế phẩm nông nghiệp khổng lồ ở Việt Nam đang bị đổ và đốt thành chất thải, gây ô nhiễm môi trường. Sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam hàng năm tạo ra 79 triệu tấn phế phẩm nông nghiệp, chủ yếu bao gồm trấu và rơm rạ , cây ngô, lõi ngô, cây sắn, xơ dừa và mía. Chất thải của các nhà máy chế biến gỗ khoảng 5,3 triệu tấn.

Đối với các MSE nông nghiệp, việc chuyển sang nguồn năng lượng sạch hơn và rẻ hơn đã trở thành một nhu cầu cấp thiết. Một công nghệ năng lượng dựa trên sinh khối thích hợp có thể biến chất thải nông nghiệp thành nhiên liệu để sản xuất nhiệt sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu mà còn góp phần giảm ô nhiễm ở nông thôn. Mặc dù một số mẫu thiết bị năng lượng sinh khối đã được giới thiệu vào thị trường Việt Nam nhưng chưa có mẫu nào được các doanh nghiệp áp dụng rộng rãi. Ngay cả Chính phủ cũng có chính sách khuyến khích đầu tư vào năng lượng sinh khối nhưng vẫn chưa nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các nhà đầu tư. Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này là do thiếu thiết kế công nghệ sinh khối và các giải pháp tổng thể phù hợp với sự phân tán nguồn sinh khối phân tán ở Việt Nam và khả năng tài chính, kỹ thuật của các doanh nghiệp trong nước.

Việt Nam thải ra khoảng 76.000 tấn chất thải rắn mỗi ngày, tăng 10-16% mỗi năm do quá trình đô thị hóa và tăng trưởng dân số nhanh chóng. Khoảng 85% chất thải phát sinh được chôn lấp mà không qua xử lý trước, 80% trong số đó là ô uế và gây ô nhiễm môi trường. Do đó, cần phải khám phá các phương án quản lý MSW thay thế, chẳng hạn như Chuyển chất thải thành năng lượng (WTE), có thể giảm khối lượng chất thải được gửi đến các bãi chôn lấp, thu hồi các nguồn tài nguyên có giá trị và tạo ra điện hoặc nhiệt từ chất thải.

Thị trường biến chất thải thành năng lượng (WTE) ở Việt Nam tương đối nhỏ nhưng có tiềm năng tăng trưởng đáng kể. Tiềm năng thu hồi năng lượng từ chất thải rắn ở Việt Nam là khoảng 1.400 megawatt (MW) mỗi năm, có thể đóng góp vào các mục tiêu năng lượng tái tạo của đất nước và an ninh năng lượng. Việc áp dụng các giải pháp công nghệ biến rác thải thành năng lượng còn khiêm tốn. Mặc dù lượng rác thải rắn đô thị chưa được xử lý của cả nước rất lớn khoảng 25 triệu tấn/năm nhưng giải pháp công nghệ biến rác thải thành năng lượng vẫn được sử dụng rất hạn chế ở Việt Nam. Vì vậy, phần lớn rác thải vẫn được đưa vào các bãi chôn lấp.

Luật Môi trường mới (2020) đang thực thi biện pháp xử lý chất thải rắn bền vững. Công nghệ biến chất thải thành năng lượng (WTE) được coi là giải pháp trọng tâm trong những năm tới. Cả nước hiện có bốn nhà máy WTE lớn, trong đó có hai nhà máy đang hoạt động (nhà máy 11 MW ở thành phố Cần Thơ và 15 MW giai đoạn 1 trong tổng số nhà máy quy hoạch 73 MW ở Hà Nội) và hai nhà máy đang xây dựng (nhà máy 35 MW ở Hà Nội và một nhà máy 10 MW ở Hà Nội). Nhà máy MW tại tỉnh Bắc Ninh. Nhà máy WTE tại tỉnh Bắc Ninh áp dụng công nghệ Phần Lan trong khi 3 nhà máy còn lại áp dụng công nghệ đốt rác hàng loạt.

Để đạt được mục tiêu không phát thải ròng vào năm 2050, Việt Nam không chỉ cần nguồn vốn đáng kể mà còn cần công nghệ và bí quyết hiệu quả trong các lĩnh vực của ngành, từ các giải pháp hiệu quả để phát triển hiệu quả chất thải thành năng lượng, cho phép vận hành hiệu quả thị trường năng lượng trong nước và với các nước láng giềng. Các nhà đầu tư và nhà cung cấp công nghệ quốc tế đang hợp tác với Chính phủ Việt Nam để đáp ứng nhu cầu phát triển năng lượng của đất nước.

Hà Nội, TP.HCM đẩy nhanh tiến độ nhà máy xử lý rác thải thành năng lượng

Hà Nội sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà máy xử lý rác thải thành năng lượng để đảm bảo tiêu hủy toàn bộ lượng rác thải hàng ngày khoảng 5.500 tấn tập kết tại bãi rác Nam Sơn.

Theo vị quan chức này, Hà Nội hiện đang thực hiện các dự án biến rác thải thành năng lượng ở khu vực phía Tây và phía Nam thủ đô để chuyển hướng vận chuyển rác thải và giảm bớt áp lực cho bãi rác Nam Sơn. Hơn nữa, nhà máy biến rác thải thành năng lượng Seraphin tọa lạc tại thị trấn Sơn Tây, dự kiến ​​hoàn thành vào cuối năm 2023 và bắt đầu hoạt động vào đầu năm 2024 với công suất đốt khoảng 2.000 tấn mỗi ngày. Công suất này về cơ bản đáp ứng được yêu cầu xử lý rác thải ở Hà Nội.

Trong khi đó, TP.HCM là thành phố lớn nhất Việt Nam và tạo ra lượng rác thải lớn nhất - 9.300 tấn mỗi ngày. Thành phố quy định các cơ sở xử lý chất thải cần tạo ra điện từ chất thải bên cạnh một số điều kiện khác và phải trả 21 USD mỗi tấn. để xử lý. Để hỗ trợ thêm cho mục tiêu này, Chính phủ đã ấn định mức giá 10,05 cent/KWh cho điện năng tạo ra từ chất thải, cao hơn so với năng lượng mặt trời và năng lượng gió. Theo Đề án xử lý chất thải rắn của Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 , Thủ đô sẽ có tổng cộng 17 cơ sở xử lý chất thải rắn. TP.HCM hiện đang triển khai 5 dự án nhằm chuyển đổi công nghệ xử lý chất thải thành giải pháp biến chất thải thành năng lượng。

TP.HCM đang tích cực kêu gọi đầu tư xây dựng cơ sở xử lý chất thải rắn và thu hồi năng lượng trong Khu liên hợp xử lý chất thải rắn đô thị Tây Bắc. Sáng kiến ​​này đang được theo đuổi trong khuôn khổ Đối tác công tư (PPP) và hiện đang ở giai đoạn đánh giá Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cho dự án PPP.

Vấn đề quan tâm của nhiều quốc gia

Năm 2016, Bangkok đã khánh thành lò đốt rác thải thành năng lượng đầu tiên ở quận Nong Khaem, biến 500 tấn chất thải rắn thành điện mỗi ngày. Đối với Thái Lan, nước được xếp hạng là nước gây ô nhiễm nhựa đại dương thứ năm trên thế giới, giải quyết chất thải là mối quan tâm chính. Theo Cục Kiểm soát Ô nhiễm (PCD) của nước này, vào năm 2021, cả nước đã sản xuất 24,98 triệu tấn chất thải rắn, trong đó chỉ 16% được tái chế trở lại chuỗi cung ứng. Vấn đề rác thải đã trở nên cấp bách đến mức Thái Lan đã coi nó như một phần trong chương trình nghị sự quốc gia, với việc biến rác thải thành năng lượng ngày càng được thúc đẩy như một giải pháp. “Cách dễ nhất và phù hợp nhất là biến rác thải này thành năng lượng,” Pinsak Suraswadi cho biết , Tổng giám đốc PCD. “Hơn nữa, các dự án sẽ giúp cắt giảm khí nhà kính.” Trong khi đó, Thái Lan có kế hoạch xây dựng 79 nhà máy biến rác thải thành năng lượng trong những năm tới, với tổng công suất lắp đặt là 619,28 MW, theo PCD. Mỗi công ty sẽ có hợp đồng hoạt động ít nhất 20 năm, nhiều công ty được xây dựng bằng công nghệ hoặc tài chính quốc tế. Vào tháng 10, Thái Lan đã bổ sung chất thải thành năng lượng như một phần của hệ thống tín chỉ carbon quốc gia.

Hàng triệu tấn chất thải, đặc biệt là nhựa được thải ra đại dương mỗi năm. Trước những lo ngại như vậy và việc giảm nhẹ thiên tai trong tương lai, chính phủ Indonesia khởi xướng việc khuyến khích phát triển quản lý chất thải bằng cách xây dựng Nhà máy điện biến rác thải thành năng lượng/Pembangkit Listrik Berbasis Sampah hoặc Pembangkit Listrik Tenaga Sampah Kota được gọi là dự án “PLTSa”. Dự án này là một giải pháp thân thiện với môi trường nhằm khắc phục các vấn đề về rác thải cũng như tạo ra điện cho quốc gia. Vào tháng 9 năm 2018, trên trang web của Ngân hàng Thế giới đã thừa nhận rằng ở Indonesia, khoản vay 100 triệu USD hỗ trợ chương trình quốc gia trị giá 1 tỷ USD nhằm cải cách thực hành quản lý chất thải cho khoảng 70 thành phố tham gia, ảnh hưởng đến khoảng 50 triệu người.

Chính phủ Indonesia hỗ trợ các dự án PLTSa bằng cách ban hành Quy định số 35 năm 2018 của Tổng thống về Đẩy nhanh xây dựng các nhà máy điện chuyển hóa chất thải thành năng lượng dựa trên các công nghệ thân thiện với môi trường (“Quy định”). 

Các nhà máy WTE cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc quản lý chất thải rắn ở Malaysia, đồng thời có thể tạo ra điện để bán cho bên mua, thường là công ty điện lực hoặc sử dụng nội bộ để vận hành các nhà máy WTE. Bộ Nhà ở và Chính quyền địa phương Malaysia đã lên kế hoạch phát triển sáu (6) nhà máy WTE trên khắp Malaysia đến năm 2025. Để khám phá thêm các giải pháp quản lý chất thải tích hợp, Chính phủ, thông qua Ngân sách 2020, đã gia hạn ưu đãi Công nghệ Xanh đến ngày 31 tháng 12 năm 2023. Dự kiến, ưu đãi này sẽ được áp dụng để khuyến khích các công ty suy nghĩ lại cách tiếp cận của họ bằng cách kết hợp các kỹ thuật quản lý chất thải bao gồm thu thập, lưu trữ, ủ phân và xử lý với các hoạt động tái chế, thu hồi hoặc xử lý chất thải cốt lõi khác.

Ngoài ra, Malaysia, như một phần trong cam kết của mình theo Thỏa thuận Paris, đang nhắm mục tiêu cắt giảm cường độ carbon so với GDP ở mức 45% vào năm 2030 so với mức của năm 2005. Điều này có thể đạt được một phần thông qua việc chuyển đổi chất thải thành năng lượng. sản xuất điện cũng sẽ đóng góp vào tỷ trọng lớn hơn trong cơ cấu sản xuất điện quốc gia thuộc danh mục năng lượng tái tạo.

Trước đại dịch COVID-19, Malaysia được cho là đã tạo ra Chất thải rắn đô thị (MSW) với số lượng khoảng 37.560 tấn mỗi ngày vào năm 2019, tương đương với khoảng 1,17 kg/người/ngày. Chất thải thực phẩm chiếm 44,5% tổng lượng MSW (Hình 1). MSW ở Malaysia được dự đoán sẽ có tỷ lệ phát sinh hàng năm tăng 3-5%. Tại Malaysia, gần 78% dân số tập trung ở các thành phố. Chỉ riêng tại Kuala Lumpur, thủ đô của Malaysia, đã tạo ra 3.000 tấn rác thải thực phẩm mỗi ngày. Chính quyền Malaysia đang phải đối mặt với những thách thức gay gắt trong việc xử lý và xử lý rác thải thực phẩm. Chất thải thực phẩm gây ra vấn đề môi trường do việc phân loại không đúng cách với chất thải rắn đô thị. Theo nghiên cứu, phần lớn rác thải từ các hộ gia đình hoặc tòa nhà thương mại được thu gom và gửi đến các bãi chôn lấp, nơi cuối cùng nó được chôn cất. Việc xử lý như vậy gây ra mối lo ngại về việc tạo ra các khí nhà kính có hại, cụ thể là khí mê-tan, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nóng lên toàn cầu. Ở Malaysia, hầu hết các bãi chôn lấp đều là bãi rác lộ thiên và 89% lượng MSW được thu gom sẽ được đưa vào các bãi chôn lấp. Theo Cục Quản lý chất thải rắn quốc gia, phần lớn chất thải rắn phát sinh ở Malaysia đều được xử lý trực tiếp tại các bãi chôn lấp, gây ô nhiễm và khan hiếm đất để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về mặt bằng xây dựng bãi chôn lấp. 89% MSW ở Malaysia đi thẳng vào bãi chôn lấp với mức xử lý tối thiểu, trong khi chỉ có 1% tổng lượng MSW đầu vào được xử lý thích hợp. Ở Malaysia, 50% bãi chôn lấp là bãi rác lộ thiên; 30% tiền boa được kiểm soát việc sử dụng; 12% là bãi chôn lấp được kiểm soát có lớp phủ hàng ngày; 5% là bãi chôn lấp hợp vệ sinh không có cơ sở xử lý nước rỉ rác; và 5% còn lại là bãi chôn lấp hợp vệ sinh có xử lý nước rỉ rác.

Trong vòng 10 năm tới (đến năm 2030), hơn 80% bãi chôn lấp rác lộ thiên của Malaysia sẽ phải đóng cửa khi đạt công suất tối đa. Phần MSW chính được tạo ra ở Malaysia là 45% vật liệu hữu cơ, 13% nhựa, 12% tã lót, 9% giấy, 3% thủy tinh, 3% kim loại và các loại khác. Do đó, chất thải hữu cơ chiếm phần lớn nhất trong tổng lượng chất thải rắn do người Malaysia tạo ra làm cho các bãi chôn lấp trở thành một nguồn khí bãi rác (LFG) tiềm năng. Tuy nhiên, việc ngừng hoạt động bãi chôn lấp liên quan đến quá trình thu hồi đất khác và là một quá trình đầy thách thức về môi trường. Điều này sẽ khiến đất đai ngày càng khan hiếm trong tương lai. Việc sử dụng các giải pháp biến chất thải thành năng lượng có thể giải quyết cùng lúc hai vấn đề, đó là nhu cầu về nhiều năng lượng hơn và sự gia tăng liên tục của việc tạo ra chất thải rắn sinh hoạt. Do đó, chất thải không còn là sản phẩm không mong muốn của xã hội mà là một nguồn tài nguyên mới bằng cách xử lý những chất không thể tái chế và không thể tái sử dụng từ MSW để tạo ra một lượng năng lượng đáng kể cho sử dụng đô thị trong khi vẫn bảo tồn được những vùng đất khan hiếm.

Ngoài ra, quản lý chất thải rắn thích hợp có thể giúp ích bảo tồn các con sông và vùng nước của Malaysia. Có gần 1800 con sông ở Malaysia. Đáng buồn thay, hơn một nửa số con sông này đã bị ô nhiễm và phá hủy. Quản lý chất thải rắn không đúng cách góp phần lớn vào ô nhiễm sông. Chính quyền Malaysia đang nghiên cứu nhiều giải pháp khác nhau có thể tạo ra năng lượng từ MSW thông qua xử lý WTE cụ thể là nhiệt, sinh học và chôn lấp thông qua LFG. Malaysia hy vọng sẽ đóng một vai trò tích cực trên phạm vi quốc tế trong việc bù đắp lượng khí thải carbon của thế giới bằng cách tạo ra điện từ chất thải và thúc đẩy tỷ trọng RE lớn hơn trong cơ cấu sản xuất điện quốc gia. chiếm 65% so với thương mại và thể chế ở mức 28% và công nghiệp là 7%.

Do đó, WTE thông qua các con đường xử lý chất thải nhiệt hóa học như đốt và khí hóa được cho là đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý chất thải rắn sinh hoạt bằng cách giảm khối lượng MSW lên tới 95% trước khi đưa vào bãi chôn lấp. Tại Malaysia, việc sử dụng phương pháp đốt làm WTE chỉ xuất hiện với số lượng rất hạn chế ở quy mô nhỏ. Tổng cộng 80%–95% khối lượng chất thải rắn sinh hoạt có thể được giảm bớt bằng cách đốt. Trở lại năm 2011, một số dự án đốt rác thải với kinh phí 187,74 triệu RM đã được Bộ Chính quyền địa phương và Nhà ở (MHLG) Malaysia khởi công để quản lý MSW.

Trong đó bao gồm 5 tổ máy đốt rác quy mô nhỏ kiểu lò quay được lắp đặt tại 5 điểm du lịch (Bảng 3): Pulau Langkawi (100 tấn/ngày), Pulau Labuan (60 tấn/ngày), Cao nguyên Cameron (40 tấn/ngày). ), Pulau Pangkor (20 tấn/ngày) và Pulau Tioman (10 tấn/ngày).

Dân số ngày càng tăng và nền kinh tế đang bùng nổ của Singapore đã góp phần làm tăng gấp 7 lần lượng chất thải rắn được xử lý từ 1.260 tấn mỗi ngày vào năm 1970 lên mức cao nhất là 8.741 tấn mỗi ngày vào năm 2021. Quản lý chất thải rắn ở Singapore bắt đầu từ các hộ gia đình và doanh nghiệp. Rác thải không được phân loại tại nguồn sẽ được thu gom và đưa đến các nhà máy đốt rác thải thành năng lượng. Quá trình đốt giúp giảm thể tích chất thải rắn khoảng 90% và năng lượng được thu hồi để tạo ra điện. Tro còn sót lại từ quá trình đốt được gửi đến Trạm trung chuyển hàng hải Tuas (TMTS) và cùng với chất thải không thể đốt được sẽ được chuyển đến Bãi chôn lấp Semakau để xử lý.

Theo Ủy ban Phát triển Thành phố Yangon (YCDC), Nhà máy biến rác thải thành năng lượng Yangon đầu tiên của Myanmar đã được xây dựng với tác động tối thiểu đến môi trường và nhà máy này tạo ra 760 KW điện mỗi ngày.

Anh Thư/Theo aw2ec.com