TP.HCM hướng đến khu công nghệ cao Net Zero đầu tiên cả nước

Theo dõi KTMT trên

Thành phố Hồ Chí Minh đang đặt những nền móng đầu tiên để phát triển một mô hình khu công nghệ cao hoàn toàn mới, khi Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP) được xác định là nơi thí điểm xây dựng mô hình Net Zero – hướng tới phát thải ròng bằng 0. Đây là lần đầu tiên một khu công nghệ tại Việt Nam đặt mục tiêu đạt chuẩn Net Zero vào năm 2045, phù hợp với lộ trình chuyển đổi xanh quốc gia và cam kết giảm phát thải mà Việt Nam đã đưa ra tại các hội nghị quốc tế.

Thông tin này được đưa ra trong hội thảo chuyên đề “Chuyển đổi kép: Số – Xanh” do Ban Quản lý SHTP phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tuần hoàn thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM tổ chức mới đây. Theo đó, định hướng Net Zero không chỉ dừng lại ở việc thay đổi kỹ thuật vận hành, mà là một kế hoạch tái cấu trúc toàn diện toàn khu công nghệ, dựa trên 5 trụ cột: hạ tầng xanh – số, năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn, đổi mới sáng tạo mở và kết nối vùng.

SHTP hiện là nơi hội tụ hơn 160 dự án đầu tư công nghệ cao, trong đó có các tên tuổi lớn như Intel, Samsung, Schneider Electric, Nidec và Jabil. Năm 2023, kim ngạch xuất khẩu từ khu này đạt hơn 23 tỷ USD, chiếm tới 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn thành phố. Với hạ tầng kỹ thuật sẵn có và lực lượng lao động chất lượng cao, SHTP được đánh giá là địa điểm phù hợp nhất để triển khai mô hình thí điểm Net Zero ở cấp khu công nghiệp.

Theo Ban Quản lý SHTP, một trong những mục tiêu cụ thể của đề án là đưa tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo trong khu lên trên 50% vào năm 2040. Nguồn năng lượng này sẽ đến từ điện mặt trời, điện gió và các giải pháp lưu trữ năng lượng tích hợp. Song song đó là các chương trình khuyến khích doanh nghiệp trong khu áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, tuần hoàn nguyên liệu và đánh giá vòng đời sản phẩm để giảm phát thải ở cả đầu vào và đầu ra.

Điểm khác biệt của mô hình này nằm ở cách tiếp cận toàn diện: thay vì cải tạo từng yếu tố đơn lẻ, khu công nghệ cao sẽ được quy hoạch lại theo hướng tích hợp, từ giao thông, cấp thoát nước, xử lý chất thải, đến hệ thống điều hành thông minh và trung tâm dữ liệu phục vụ quản lý năng lượng. Các doanh nghiệp đang hoạt động tại khu cũng sẽ được hỗ trợ đánh giá mức độ phát thải carbon và lộ trình giảm phát thải phù hợp với chuẩn mực quốc tế.

TP.HCM kỳ vọng nếu thành công, mô hình này có thể nhân rộng ra toàn bộ các khu chế xuất, khu công nghiệp và khu công nghệ cao khác trên cả nước. Hiện Việt Nam có hơn 400 khu công nghiệp đang hoạt động, trong đó phần lớn chưa áp dụng các tiêu chuẩn phát thải carbon. Việc tạo ra một mô hình chuẩn về Net Zero không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của các địa phương mà còn là điều kiện cần để thu hút các dòng vốn đầu tư xanh từ quốc tế – nhất là khi các thị trường như EU, Mỹ hay Nhật Bản ngày càng siết chặt tiêu chuẩn môi trường đối với chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dự thảo đề án Net Zero tại SHTP hiện đang trong quá trình hoàn thiện, dự kiến trình UBND TP.HCM phê duyệt trong tháng 6 năm nay. Nếu được thông qua, đây sẽ là lần đầu tiên một khu công nghệ tại Việt Nam được phát triển theo định hướng phát thải ròng bằng 0, đồng thời đánh dấu bước tiến mới trong hành trình đưa chuyển đổi xanh trở thành chiến lược dài hạn gắn với công nghiệp công nghệ cao.

Minh Khôi