Thu hút vốn cho quá trình chuyển đổi xanh
Trong bối cảnh phát triển bền vững và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc huy động vốn đầu tư cho quá trình chuyển đổi xanh và số hóa đang trở thành ưu tiên hàng đầu cho các doanh nghiệp tại Việt Nam.
Năm 2024 đã đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ trong quá trình chuyển đổi sang kinh tế xanh của Việt Nam. Trước đây, năng lượng tái tạo gặp nhiều thách thức do chi phí đầu tư cao, nhưng nhờ các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, thị trường này đã được thúc đẩy. Việt Nam đã có những bước tiến lớn trong việc phát triển các dự án năng lượng mặt trời và năng lượng gió, đặc biệt tại các tỉnh miền Trung và miền Nam, nơi có tiềm năng tài nguyên phong phú.
Bên cạnh đó, xu hướng nông nghiệp hữu cơ và sản xuất nông sản sạch đang ngày càng phát triển ở Việt Nam, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo sự phát triển bền vững. Chính phủ đã ban hành các chính sách khuyến khích việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, nhằm nâng cao giá trị và sản lượng của các sản phẩm nông sản Việt Nam.
Mặc dù chuyển đổi xanh mang lại nhiều cơ hội và lợi ích, nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là ở Việt Nam. Các thách thức này bao gồm vấn đề tài chính, nhận thức về lợi ích lâu dài, và chính sách hỗ trợ chưa đủ mạnh để khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết, mặc dù đã có những bước tiến lớn nhưng quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít thách thức. Trong đó, vấn đề tài chính là một khó khăn lớn. Các dự án chuyển đổi năng lượng xanh, đặc biệt là các dự án năng lượng tái tạo, đòi hỏi một nguồn vốn đầu tư lớn, trong khi khả năng tiếp cận nguồn vốn này tại Việt Nam vẫn còn hạn chế.
Việc huy động tài chính phát triển không chỉ là chìa khóa để mở rộng cánh cửa chuyển đổi năng lượng, mà còn là cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, tạo ra việc làm mới và cải thiện chất lượng cuộc sống, đặc biệt ở các nước đang phát triển như Việt Nam.
Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cho hay, việc gia tăng quy mô đầu tư vào năng lượng sạch là vô cùng quan trọng, nhất là ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển. Các tổ chức tài chính có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nhiều dự án năng lượng sạch hơn ở các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, từ đó thu hút nhiều hơn dòng vốn đầu tư tư nhân.
Thu hút vốn cho chuyển đổi xanh và chuyển đổi số không chỉ là một thách thức mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam cần khoảng 368 tỷ USD trong giai đoạn 2022 - 2040 (tương đương 6,8% GDP mỗi năm) để xây dựng khả năng chống chịu và giảm phát thải carbon, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0.
Theo tính toán của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam cần huy động thêm 144 tỷ USD trong giai đoạn 2021 - 2050, tương ứng 2,2% của GDP, nhằm hiện thực hóa cam kết đưa phát thải ròng về vào năm 2050. Với nguồn lực khổng lồ như vậy rất cần có sự chung tay của cả hệ thống chính trị, các bộ ngành và định chế tài chính quốc tế, đặc biệt của các doanh nghiệp.
Để hút vốn cho chuyển đổi xanh, các chuyên gia cho rằng, sự tham gia của các tổ chức tài chính và nhà đầu tư tư nhân có thể tác động đến sự phát triển, cũng như tăng cường quy mô nguồn vốn cho quá trình chuyển đổi xanh.
Theo Bà Kitty Bu - Phó Chủ tịch khu vực Đông Nam Á - Liên minh Năng lượng toàn cầu vì con người và hành tinh (GEAPP), các tổ chức tài chính và nhà đầu tư tư nhân đóng vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách tài trợ năng lượng tái tạo của Việt Nam, nhất là khi đất nước mở rộng quy mô các công nghệ như hệ thống pin lưu trữ năng lượng (BESS). Các mô hình tài chính hỗn hợp, chẳng hạn như các khoản vay ưu đãi, trái phiếu xanh và bảo lãnh, có thể giảm rủi ro đầu tư và thu hút vốn tư nhân. Các cơ chế này không chỉ mang lại sự ổn định về tài chính mà còn cho phép các dự án đổi mới trở nên khả thi bằng cách giải quyết các rào cản như vốn cao và rủi ro của thị trường.
Bà Kitty Bu cho rằng hợp tác là chìa khóa để tăng cường nguồn vốn cho quá trình chuyển đổi xanh thông qua các tổ chức tài chính và nhà đầu tư tư nhân. Quan hệ đối tác giữa các nhà đầu tư tư nhân, ngân hàng phát triển và các tổ chức chính phủ có thể đảm bảo rằng nguồn tài chính đáp ứng được các mục tiêu năng lượng đầy tham vọng của Việt Nam.
Bà Kitty Bu cũng khuyến nghị rằng Việt Nam nên ưu tiên các chương trình đào tạo lại công nhân để hỗ trợ những người chuyển từ ngành nhiên liệu truyền thống sang năng lượng tái tạo. Truyền thông minh bạch và sự tham gia của cộng đồng là yếu tố then chốt để xây dựng lòng tin và đảm bảo rằng cộng đồng tham gia và hưởng lợi từ quá trình chuyển đổi.
Bích Ngọc
