Giải bài toán nông sản Việt 'đến hẹn lại ùn ứ'?

Theo dõi KTMT trên

Quy định kiểm dịch có thể là cái cớ

Lý do là phía Trung Quốc phát hiện nhiều lô hàng dương tính với Covid-19. Cụ thể, từ ngày 20.11 - 27/12/2021, lô hàng thanh long mã công ty bao bì là Việt Nam-BTHPH-049 nhập khẩu từ Việt Nam về cảng TP cho kết quả dương tính 3 lần. Ngày 4/12, mã đơn vị sản xuất vườn cây ăn trái là Việt Nam-BTHOR-0007, mã đơn vị đóng gói là Việt Nam-BTHPH-001 nhập kho giám sát dây chuyền lạnh của bãi hàng Fruit City, kiểm tra có kết quả dương tính.

Ngày 27/12, mã đơn vị sản xuất kinh doanh vườn cây ăn quả là Việt Nam-LAOR-0006, mã doanh nghiệp đóng gói là Việt Nam-LAPH-008 đã vào kho giám sát dây chuyền lạnh Fruit City, xét nghiệm axit nucleic dương tính.

Theo cơ quan quản lý cửa khẩu của Trung Quốc, để ngăn chặn nghiêm ngặt việc kiểm soát dịch bệnh từ nước ngoài, đảm bảo cảng thông thoáng và trách nhiệm phòng chống dịch của doanh nghiệp theo cơ chế cầu chì, khi hàng hóa dây chuyền lạnh nhập khẩu từ nước ngoài (bao gồm cả bao bì trên xe) có kết quả xét nghiệm dương tính với axit nucleic 3 lần trở lên thì ngay lập tức sẽ tạm ngừng thông quan mặt hàng này.

Ngày 29/12, Trung tâm quản lý cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn cũng nhận được thông báo trên và xác nhận phía Trung Quốc sẽ tạm dừng nhập khẩu thanh long từ 29/12/2021 đến 24 giờ ngày 26/1/2022. Tính đến chiều 29/12, Chi cục Hải quan cửa khẩu Tân Thanh cho biết tổng số xe thanh long chờ xuất trong bãi Bảo Nguyên là 462 xe, Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị báo cáo số xe thanh long đã thực hiện khai báo chờ xuất là 48 xe nhưng không xác định được số lượng xe thanh long chờ xuất.

Theo ông Nguyên, tình hình thị trường Trung Quốc hiện tại cũng như sau Tết Nguyên đán vẫn rất khó dự đoán. Nếu nước này tiếp tục duy trì chính sách Zero Covid, tình hình gián đoạn xuất khẩu ở cửa khẩu sẽ còn tiếp diễn.

Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây của Việt Nam cần cân đối lại sản lượng. Nếu đã có khách hàng, thị trường khác ngoài Trung Quốc thì nên mở rộng, còn nếu chỉ phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc thì phải tính toán lại, nhất là với các loại trái cây có thể tác động để sản xuất trái vụ như xoài, thanh long thì giảm bớt sản lượng từ 30 - 50% so với trước để tránh bị thiệt hại.

Một số doanh nghiệp khác cho biết quy định kiểm dịch có thể là cái cớ, do thanh long tại Trung Quốc cũng đang thu hoạch với sản lượng lớn nên dẫn đến việc hạn chế nhập thanh long từ Việt Nam.

Giải bài toán ùn ứ

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng đánh giá tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2021 và triển khai kế hoạch cho năm 2022 do Bộ NN&PTNT tổ chức ngoài những điểm sáng còn một số vấn đề cần phải giải quyết ngay lúc này. Đó là tình trạng ùn tắc hàng ngàn container nông sản trên các cửa khẩu biên giới sang Trung Quốc và lượng nông sản rất lớn đang vào vụ thu hoạch ở các địa phương.

Để giải bài toán, ông Diên cho biết vừa qua Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT đã giao thiệp rất tích cực với phía Trung Quốc. Nhưng phía bạn đang tập trung theo đuổi chính sách “zero COVID” và chuẩn bị cho Olympic mùa đông vào tháng 2-2022 nên “rất khó”. Giải pháp lúc này, Bộ trưởng Bộ Công Thương đề nghị Thủ tướng thông qua Bộ Ngoại giao có công thư hoặc điện đàm với thủ tướng Trung Quốc đề nghị chỉ đạo tháo gỡ khó khăn.

“Qua trao đổi với các bộ đối tác, chúng tôi biết rằng mọi chỉ đạo phải từ các lãnh đạo cấp cao. Nếu thủ tướng hoặc lãnh đạo cấp cao Trung Quốc mà không có ý kiến thì việc này giải quyết rất khó khăn. Tôi nghĩ rằng động thái này cũng cần thiết, biết rằng có thể nó không mang lại kết quả như chúng ta mong muốn nhưng ít nhất họ cũng giúp chúng ta tiêu thụ hết số lượng container đang ùn ứ tại cửa khẩu. Số nông sản còn lại tại các địa phương thì tập trung tiêu thụ ở thị trường trong nước” - ông Diên nói.

Liên quan đến vấn đề ùn tắc xe chở hàng tại cửa khẩu biên giới phía Bắc, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá đây không phải là vấn đề mới xảy ra mà là “câu chuyện muôn thuở, năm nào cũng có”.

Thủ tướng cho biết mới đây, sau hội nghị ASEAN, ông đã có thư gửi Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường về việc ủng hộ hàng xuất khẩu của Việt Nam. Ngoài ra, Thủ tướng cũng nhiều lần chỉ đạo Bộ Ngoại giao về việc cần phải cải thiện mối quan hệ thương mại với Trung Quốc.

Theo Thủ tướng, chính sách chống COVID-19 của Việt Nam và Trung Quốc có những điểm giống nhau, cũng có những điểm khác nhau. Với những điểm khác nhau thì cần tính toán sao cho hợp lý. “Tôi đã giao cho Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tổ chức cuộc họp với các bộ, ngành, địa phương để tìm giải pháp tháo gỡ. Tôi cũng liên tục chỉ đạo đàm phán với phía Trung Quốc để xử lý. Nhưng điều quan trọng là chúng ta phải có sản phẩm đủ tiêu chuẩn xuất khẩu chính ngạch thì chẳng ai cấm được, còn cứ đi tiểu ngạch thì rất khó” - Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng, khi ta tự cung, tự cấp thì khác nhưng khi xuất khẩu thì phải đầu tư khác. Chúng ta cần phải xây dựng các sản phẩm để xuất khẩu chính ngạch, như vậy mới có giá trị cao. Muốn xuất khẩu được chính ngạch thì phải nâng cao chất lượng sản phẩm. Để làm được phải quy hoạch vùng nguyên liệu, sản phẩm và có sự hỗ trợ về khoa học công nghệ, hỗ trợ về thị trường… Như thế mới xây dựng được sản phẩm mang tầm quốc gia, quốc tế.

Nguyễn Linh (T/h)