Giá trần vé máy bay: Cơ chế quản lý đã lạc hậu, nên bỏ hẳn

Theo dõi KTMT trên

Đề xuất tăng trần vé máy bay trước sức ép giá nhiên liệu

Mới đây, Cục Hàng không Việt Nam đã có công văn gửi Bộ Giao thông Vận tải báo cáo về việc rà soát tiết giảm chi phí, đề xuất các giải pháp về giảm chi phí cho ngành hàng không, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hàng không.

Liên quan đến việc điều chỉnh tăng mức tối đa khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa, Cục Hàng không đề xuất điều chỉnh mức trần khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa về mức quy định thời điểm năm 2014 (tăng trung bình 3,75% so với khung giá quy định hiện hành).

Đây là lần thứ ba trong 3 tháng qua Cục Hàng không Việt Nam đưa ra đề xuất này nhằm tìm kiếm giải pháp tháo gỡ khó khăn sau khi nhận được báo cáo của các đơn vị cung cấp xăng dầu và các hãng hàng không về sức ép chi phí giá nhiên liệu tăng cao.

Theo thống kê của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) ngày 1/7/2022, giá nhiên liệu Jet A1 khu vực châu Á đã lên tới 153,59 USD/thùng và dự báo giá bình quân năm nay đạt mức 143,4 USD/thùng.

Trước diễn biến của giá dầu, Cục Hàng không giả định rằng tỷ trọng chi phí nhiên liệu chiếm 39,5% tổng chi phí và yếu tố chi phí khác không biến động, thì chi phí nhiên liệu tháng 7/2022 của các hãng tăng 92,91% so với tháng 12/2014 và tăng 114,93% so với tháng 9/2015. Theo đó, tác động của giá nhiên liệu không ngừng tăng cao làm tổng chi phí tăng lần lượt 39,61% và 46,5% so với hai giai đoạn kể trên.

Với đặc thù của ngành hành không là thực hiện cơ chế giá vé linh hoạt, với nhiều dải giá từ mức thấp đến cao tùy thuộc điều kiện vé, thời điểm xuất vé và điều kiện thị trường, Cục Hàng không cho rằng đề xuất điều chỉnh mức trần khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa là phù hợp.

“Với mức giá dầu Jet A1 và trần giá vé như hiện nay, không hãng hàng không nào cân đối được chi phí, kể cả các hãng hoạt động theo mô hình chi phí thấp”, ông Phạm Văn Hảo, Phó cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết.

Quy định về giá trần máy bay được Bộ Giao thông Vận tải ban hành trong Thông tư số 17 năm 2019, với mức tối đa giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa tiếp tục được giữ nguyên theo mức quy định năm 2015.

Theo các doanh nghiệp, mức giá trần này không còn phù hợp. Ông Lê Hồng Hà, Tổng giám đốc Vietnam Airlines cho rằng Thông tư 17 được xây dựng trên cơ sở giá nhiên liệu bay chỉ khoảng 80 USD/thùng.

Bối cảnh hiện nay đã khác, khi nền kinh tế đang trong quá trình phục hồi sau giai đoạn dịch bệnh và những bất ổn từ xung đột Nga – Ukraine đã tác động đến giá tăng máy bay Jet A1, khiến giá tăng vọt lên mức 160 – 170 USD/thùng, có thời điểm hơn 200 USD/thùng.

“Cần nới giá trần để phản ánh thị trường vận tải hàng không nội địa có tính cạnh tranh, giá vé được điều tiết bởi chính các hãng tham gia khai thác. Việc nới khung giá cũng giúp Vietnam Airlines có thêm nguồn thu từ những khách có khả năng chi trả”, ông Lê Hồng Hà phân tích.

Cơ chế giá trần đã lạc hậu, nên bỏ hẳn

Theo TS. Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp nhận định, nên điều chỉnh giá trần cho phù hợp với diễn biến của thị trường xăng dầu. Riêng với đề xuất bỏ trần vé máy bay, nếu nhìn ở góc độ cạnh tranh thì hãng nào đưa ra dịch vụ tốt nhất với giá tốt nhất, hãng đó sẽ thu hút được khách hàng. Do đó, có thể ủng hộ xem xét bãi bỏ giá trần ở thời điểm thích hợp khi có đủ yếu tố của cạnh tranh lành mạnh.

Cùng chung quan điểm, PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, quản lý Nhà nước bằng cơ chế giá trần đã lạc hậu, nên bỏ hẳn. Thay vào đó nên áp dụng các quy định pháp luật về chống độc quyền nhóm, thúc đẩy cạnh tranh về giá theo cơ chế thị trường. “Nếu sau khi bỏ giá trần mà giá vé tăng cao một cách vô lý thì hành khách sẽ chọn di chuyển bằng cách khác, hoặc đi du lịch ở nơi khác” - ông nói.

Trong khi đó, PGS.TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế - tài chính, cho rằng cơ chế quản lý giá của Nhà nước trong kinh tế thị trường phụ thuộc vào tính chất của loại hình thị trường đó, không phụ thuộc vào ý chí chủ quan của cơ quan Nhà nước.

Theo đó, thị trường độc quyền, Nhà nước phải quy định mức giá cụ thể, còn ở mức độ cạnh tranh như mặt hàng xăng dầu, có đơn vị thống lĩnh thị trường (Tập đoàn Xăng dầu VN - Petrolimex vẫn chiếm khoảng 50% thị phần) thì Nhà nước quy định giá trần hoặc giá sàn. Trường hợp không có DN thống lĩnh thị trường thì để cho thị trường tự quyết định.

Hà Lan