Con người đã cản đường di chuyển để thích nghi của rừng ngập mặn?

Theo dõi KTMT trên

Cây xanh đóng một vai trò quan trọng trong việc lưu trữ carbon dioxide làm nóng hành tinh của chúng ta và bảo vệ các cộng đồng dân cư khỏi bão và xói mòn bờ biển, do đó thông tin này thực sự rất đáng lo ngại.

Rừng ngập mặn hấp thu carbon dioxide CO2 từ khí quyển và chôn vùi vào đất. Từ khoảng 8.600 đến 6.000 năm trước - thời kỳ mở rộng đặc biệt nhanh chóng đối với rừng ngập mặn – những khu lưu trữ “blue carbon” ven biển này thu giữ khoảng 8.500 tấn carbon, đủ để giảm nồng độ CO2 khí quyển xuống 5 phần triệu (5 ppm). Hiện nay, nồng độ CO2 trung bình trong khí quyển Trái Đất khoảng 417 ppm.

Những khu rừng ngập mặn này thường có khả năng phục hồi trước những thay đổi của mực nước biển, đứng vững bằng cách hình thành trầm tích giữa những gốc rễ phức tạp của chúng. Các nhà khoa học đã quan sát điều này trong kỉ nguyên hiện đại bằng cách ghi lại tốc độ tích tụ trầm tích và độ cao bề mặt đất trong các khu rừng tăng lên.

Nhưng quá trình hình thành trầm tích để nâng cao bề mặt đất ở các khu rừng ngập mặn này có thể chỉ kéo dài trong một vài năm đến có lẽ là 1 hoặc 2 thập kỉ tới.

Thực tế, rừng ngập mặn tạo ra một hàng rào chống lại những cơn bão hủy diệt ngừng xâm lấn biển để bảo vệ nhiều đất hơn và che chở cho động vật hoang dã. Không chỉ thế, rừng ngập mặn thậm chí còn có tác dụng tốt hơn trong việc giải quyết carbon dioxide ra khỏi khí quyển so với các khu rừng mưa nhiệt đới có cùng kích thước.

Một mớ rễ cây ngập mặn tự nó có thể giống như khu rừng nhỏ nổi lên trên mặt nước. Những rễ cây này thực sự có thể phục vụ như một vườn ươm cho cá, động vật giáp xác và động vật có vỏ. Nhưng nếu rễ của chúng bị ngập hoàn toàn quá lâu, rừng ngập mặn sẽ bị hủy hoại.

1% rừng ngập mặn trên thế giới đã bị diệt vong từ năm 1980 đến năm 2010. Cây thường có thể thích nghi với nước dâng cao bằng cách di chuyển vào đất liền, nhưng sự phát triển của con người dọc theo bờ biển hiện đang cản đường chúng.

Thực trạng này hiện đang diễn ra ở Florida, nơi có một trong những hệ thống rừng ngập mặn rộng lớn nhất trên hành tinh. Một trong những cửa sông lớn nhất của nó, Vịnh Tampa đã mất gần một nửa rừng ngập mặn trong thế kỉ qua.

Để tìm ra mức độ tăng mực nước biển là quá nhiều để rừng ngập mặn tồn tại, nhà nghiên cứu Ashe và các đồng nghiệp đã nghiên cứu các lõi trầm tích từ 78 địa điểm trên toàn cầu. Nghiên cứu đã tiết lộ dữ liệu về sự tăng trưởng của rừng ngập mặn trong 10.000 năm qua.

Có rất nhiều thông tin về tác động gần đây của mực nước biển do con người gây ra (gây ra bởi băng tan và nước ấm hơn) đã có trên rừng ngập mặn. Gần đây, các nhà nghiên cứu tìm kiếm khi rừng ngập mặn cổ đại xuất hiện. Họ phát hiện ra rằng hệ sinh thái rừng ngập mặn chỉ phát triển khi tốc độ tăng mực nước biển giảm xuống dưới khoảng 7 mm mỗi năm.

Mực nước biển đang dâng cao trên toàn cầu với tốc độ trung bình khoảng 3,4 mm mỗi năm, theo Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Tuy nhiên, trong vài thập kỉ tới, tốc độ đó được dự đoán sẽ tăng lên từ 5 mm đến 10 mm mỗi năm. Điều này có thể nhấn chìm toàn bộ rừng ngập mặn trên Trái Đất trước năm 2100.

Điều đó sẽ ảnh hưởng tới các loài khác, ngay cả với những loài không thực sự được những cánh rừng ngập mặn che chở bởi sự mất cân bằng giữa các loài sẽ ảnh hưởng tới toàn hệ thống.

Ngoài tác dụng bảo vệ các cộng đồng ven biển cũng như và khả năng lưu giữ carbon “vô địch”, rừng ngập mặn cũng cung cấp sinh kế cho các ngư dân sống dựa vào việc khai khác các giá trị từ những cánh rừng này.

Linh Chi (t/h)