Vì sao nhà ở giá rẻ ngày càng khan hiếm?
Cơ cấu sản phẩm bất động sản đang chưa hợp lý dẫn đến thiếu gay gắt nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá thấp.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng Hà Nội, đến nay TP.Hà Nội đã hoàn thành chỉ tiêu phát triển nhà ở theo Chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2011 - 2020. Tính đến tháng 12/2020, diện tích nhà ở bình quân toàn TP đạt 26,8 m2/người, vượt sớm mục tiêu đến năm 2020 (26,3 m2/người).
Năm 2020, Hà Nội hoàn thành 5 dự án nhà ở xã hội với 550.281 m2 sàn tương ứng với 5.348 căn hộ; 89 dự án nhà ở thương mại, tương ứng 6.571.944 m2 sàn, 53.644 căn hộ; 5 dự án nhà ở tái định cư, tương ứng 154.270 m2 sàn, 1.723 căn hộ.
Năm 2021, TP tập trung phát triển các dự án nhà ở xã hội, tổ chức lựa chọn nhà đầu tư các dự án mới; rà soát quỹ đất hình thành các dự án, khu nhà ở xã hội; sử dụng nguồn tiền thu được từ giá trị quỹ đất 20%, 25% trong các khu đô thị, khu nhà ở để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho thuê, thuê mua.
Tại TP.HCM, theo số liệu thống kê năm 2020 của Sở Xây dựng có 31 dự án được Sở Xây dựng xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn sản phẩm nhà ở hình thành trong tương lai với tổng số 16.895 căn nhà, giảm 30,4% so với năm 2019.
Trong đó, có 7.114 căn nhà thuộc phân khúc nhà ở cao cấp, chiếm tỉ lệ 42,1% và tăng 15,9% so với năm 2019; Phân khúc nhà ở trung cấp có 9.618 căn, chiếm tỉ lệ 56,9% và tăng 66,2% so với năm 2019. Phân khúc nhà ở bình dân chỉ có 163 căn, chỉ chiếm tỉ lệ 1%, giảm đến 98,6% so với năm 2019. Hiện thị trường thiếu nguồn cung loại hình nhà ở giá thấp, nhà ở xã hội, văn phòng kết hợp lưu trú…
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết, hiện căn hộ trung cấp 2 phòng có giá khoảng 2,5 tỉ đồng (35 triệu đồng/m2), cao hơn khoảng trên dưới 20 lần so với thu nhập trung bình của các hộ gia đình, cá nhân có khả năng dành dụm được khoảng 8-12 triệu đồng/tháng, khoảng trên dưới 100 triệu đồng/năm. Trong khi đó, căn hộ có giá vừa túi tiền khoảng 2 tỉ đồng trở xuống (25- 30 triệu đồng/m 2) và căn hộ nhà ở xã hội hầu như vắng bóng trên thị trường TP.HCM trong 2 năm qua.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng trong báo cáo Quốc hội việc thực hiện nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn trong nhiệm kỳ khóa XIV và một số nghị quyết trong nhiệm kỳ khóa XIII về lĩnh vực xây dựng cũng thừa nhận rằng giá cả hàng hóa BĐS, nhất là giá nhà ở chưa ổn định, không phản ánh đúng giá trị thực của BĐS, cũng như không phù hợp với khả năng chi trả của số đông người dân. Theo cách đánh giá chung hiện nay giá nhà ở là hợp lý nếu lợi nhuận cho thuê đạt xấp xỉ lãi suất tiền gửi ngân hàng.
Để giảm thiểu sự mất cân đối trong cơ cấu sản phẩm hàng hóa của thị trường BĐS, đồng thời đáp ứng nhu cầu của thị trường, ngày 29/5/2020 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 84 về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch Covid-19.
Trong đó giao Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng Nghị quyết của Chính phủ về giải pháp khuyến khích phát triển các dự án nhà ở thương mại giá thấp (căn hộ chung cư có quy mô dưới 70 m2, giá bán không vượt quá 20 triệu đồng/m2).
Theo Bộ Xây dựng, đây là chính sách mới liên quan đến nhiều hệ thống pháp luật hiện hành (như: pháp luật về quy hoạch, pháp luật về đầu tư, pháp luật về xây dựng, pháp luật về nhà ở…). Nhìn nhận từ thực tế hiện nay, Bộ cho biết đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tích cực nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về giải pháp khuyến khích phát triển các dự án nhà ở thương mại giá thấp. Cũng theo Bộ Xây dựng, Bộ đã lấy ý kiến góp ý của Bộ Tư pháp, trong đó tập trung vào một số ưu đãi.
Về quy hoạch, bố trí quỹ đất, cho phép các dự án phát triển nhà ở chưa sử dụng hết quỹ đất 20% dành để xây dựng nhà ở xã hội được dành quỹ đất này để xây dựng nhà ở thương mại giá thấp; được chậm nộp tiền sử dụng đất trong thời hạn tối đa 24 tháng kể từ ngày được Nhà nước giao đất, cho thuê đất hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất;
Còn về thủ tục đầu tư xây dựng được miễn thủ tục thẩm định bước thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở; trường hợp dự án đã thực hiện thẩm định thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở thì được miễn cấp giấy phép xây dựng; được cung cấp miễn phí thiết kế mẫu, thiết kế điển hình nhà ở thương mại giá thấp,…
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, đòi hỏi về nguồn cung tức là thị trường cần phải có đủ quỹ nhà ở để bán với mức giá hợp lý, diện tích nhỏ, phù hợp với nhu cầu của đại đa số người dân. Như vậy, nhà thương mại giá thấp chính là lựa chọn phù hợp với thực tiễn.
“Nhà thương mại giá thấp đang “vướng Luật”. Hiện tại, trong Luật Nhà ở chưa có loại hình nhà ở thương mại giá thấp. Những chính sách khác về sử dụng đất, thuế… lại liên quan đến những luật khác. Nếu các luật đó không sửa, chính sách về nhà ở thương mại giá thấp cũng không thể thực hiện được.Phát triển nhà ở thương mại giá thấp sẽ được làm thí điểm”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà nói.
Bà Dương Thùy Dung - Giám Đốc Cấp Cao CBRE Việt Nam cho rằng, căn hộ giá rẻ, nhà ở xã hội dành cho những người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp vẫn có tính thanh khoản cao. Thời gian gần đây, dòng sản phẩm này không có nhiều do những vấn đề liên quan đến cơ chế, lượng vốn vay phát triển dự án bị hạn chế, việc cấp phép dự án phải theo quy hoạch. Vì vậy, dự báo thời gian tới, căn hộ giá rẻ sẽ tiếp tục khan hiếm trên thị trường BĐS.
Hà Linh
