UNESCO nhấn mạnh việc bảo vệ nhà báo và thúc đẩy báo chí điều tra trong cuộc chiến chống tham nhũng
Phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên hợp quốc (UNGASS) về tham nhũng hôm 28/5 đã thông qua Tuyên bố nhằm giải quyết các thách thức và thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng và tăng cường hợp tác quốc tế.
Trong Tuyên bố, các Quốc gia Thành viên đã ký cam kết “cung cấp một môi trường an toàn và thích hợp cho các nhà báo" và "điều tra, truy tố và trừng phạt các mối đe dọa và hành vi bạo lực" nhắm đến các nhà báo.
Đánh dấu phiên UNGASS đầu tiên hoạt động trong lĩnh vực phòng ngừa và chống tham nhũng, Tuyên bố kêu gọi hợp tác quốc tế hiệu quả và các biện pháp phòng ngừa mạnh mẽ hơn để bảo vệ các bên làm công tác báo cáo, tố cáo và đấu tranh chống tham nhũng. Tuyên bố này nhấn mạnh vai trò của các quan chức thực thi pháp luật, các cơ quan công tố và tư pháp như những nhân tố chính trong việc thực thi pháp luật chống tham nhũng, thúc đẩy minh bạch và thượng tôn pháp luật.
Tuyên bố được hoan nghênh bởi Bộ trưởng các nước G7 và Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu, người đã ra tuyên bố chung tái khẳng định vai trò quan trọng của xã hội dân sự và truyền thông tự do trong phòng chống tham nhũng. G7 khẳng định sẽ “bảo vệ và thúc đẩy quyền tiếp cận thông tin cho mọi công dân, bao gồm các tổ chức xã hội dân sự, truyền thông và nhà báo”.
UNESCO đã đóng góp vào một sự kiện bên lề về tầm quan trọng của việc bảo vệ các nhà báo và tăng cường thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs). Với tư cách là cơ quan giám sát theo dõi Chỉ tiêu 16.10.2, SDG 16 về đảm bảo công chúng tiếp cận thông tin và bảo vệ các quyền tự do cơ bản, UNESCO đã nhấn mạnh việc bảo vệ và thúc đẩy báo chí điều tra như một phần quan trọng trong cuộc chiến chống tham nhũng.
"Báo chí điều tra và báo chí nói chung đóng vai trò quan trọng trong việc đưa các cáo buộc và vụ việc tham nhũng ra ánh sáng. Do đó, điều cực kỳ quan trọng là phải đảm bảo một môi trường an toàn và tự do cho các nhà báo để hỗ trợ lực lượng này phát hiện ra tham nhũng, rửa tiền đến các hành vi phạm tội có tổ chức khác."
Ông Guilherme Canela, Trưởng bộ phận Tự do ngôn luận và An toàn Nhà báo của UNESCO
Việc UNESCO được chỉ định hoạt động như một cơ quan giám sát đối với Chỉ tiêu SDG 16.10.2 đã tạo động lực chính cho tổ chức đẩy mạnh nỗ lực thúc đẩy quyền tiếp cận thông tin của công chúng.
Dựa trên kết quả giám sát của SDG 16.10.2, UNESCO đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng cường hỗ trợ của Liên hợp quốc với công tác phát triển chính sách và luật tiếp cận thông tin, nhằm bảo vệ quyền tham gia bình đẳng cũng như cung cấp các công cụ cho xã hội dân sự và phương tiện truyền thông, cung cấp thông tin cho công dân, tăng cường tính minh bạch của mua sắm, ngân sách và nhiều lĩnh vực khác của đời sống công.
Chỉ trong bốn năm, UNESCO đã hỗ trợ 14 quốc gia trong việc thông qua luật Tiếp cận thông tin. Nhờ vậy, công chúng được trang bị thông tin để có thể tham gia tích cực vào các cuộc tranh luận công khai với những người ra quyết định, bao gồm cả việc xây dựng chính sách công và luật pháp.
"Tiếp cận thông tin cho phép công dân có được thông tin do các cơ quan công quyền nắm giữ, bao gồm quyền yêu cầu và nhận thông tin, và nghĩa vụ của chính phủ là phải chủ động công bố thông tin."
Ông Jaco du Toit, Trưởng Ban Tiếp cận Thông tin Toàn cầu của UNESCO
Tuyên bố của Đại hội Liên hợp quốc lần thứ 14 về Phòng chống tội phạm và Tư pháp hình sự đã công nhận tính đặc thù của các mối đe dọa mà các nhà báo phải đối mặt, đồng thời kêu gọi sự hợp tác toàn cầu đổi mới để chấm dứt quyền miễn trừ đối với tội ác chống lại các nhà báo.
Để đạt được hiệu quả đó, kể từ năm 2013, UNESCO và các đối tác đã đào tạo hơn 18.000 cơ quan tư pháp và 8.500 lực lượng an ninh về các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực về quyền tự do ngôn luận, nhằm thúc đẩy một môi trường tự do và an toàn hơn cho các nhà báo và nhân viên truyền thông trên khắp thế giới.
Quỳnh Hoa/Theo UNESCO
