Sắp áp hạn ngạch phát thải cho 150 doanh nghiệp lớn nhất
Chính phủ dự kiến phân bổ hạn ngạch khí nhà kính cho các cơ sở thuộc ba ngành: nhiệt điện, thép và xi măng, chiếm 40% tổng lượng phát thải toàn quốc. Cơ chế này nhằm thúc đẩy giảm phát thải và phát triển thị trường carbon trong nước.
Sáng 24/3, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp quan trọng nhằm thảo luận và góp ý cho dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 06/2022/NĐ-CP về kiểm soát khí thải nhà kính và bảo vệ tầng ozon.
Dự thảo Nghị định được xây dựng nhằm cụ thể hóa các quy định của Luật Bảo vệ môi trường, đồng thời đảm bảo phù hợp với tình hình thực hiện các thỏa thuận quốc tế về biến đổi khí hậu mà Việt Nam là thành viên.
Các quy định trong dự thảo tập trung vào việc tăng cường công tác kiểm kê khí nhà kính, thẩm định kết quả kiểm kê, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục hành chính; giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp trong công tác thẩm định kết quả kiểm kê, giảm nhẹ phát thải và tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải.
Theo dự thảo, các bộ quản lý lĩnh vực sẽ có trách nhiệm đề xuất lượng hạn ngạch phân bổ hàng năm cho từng cơ sở thuộc phạm vi quản lý của mình. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tổng hợp các đề xuất này và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo từng giai đoạn và hàng năm, sau đó tổ chức phân bổ cụ thể cho các cơ sở.
Dự thảo Nghị định quy định chi tiết lộ trình phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo 3 giai đoạn: Giai đoạn 1: 2025-2026; Giai đoạn 2: 2027-2028; Giai đoạn 3: 2029-2030.
Trong giai đoạn đầu tiên, việc phân bổ sẽ tập trung vào các cơ sở có mức phát thải lớn thuộc 3 lĩnh vực chính: Nhiệt điện, sản xuất sắt thép và sản xuất xi măng. Dự kiến sẽ có khoảng 150 cơ sở được phân bổ hạn ngạch trong giai đoạn này, chiếm khoảng 40% tổng lượng phát thải khí nhà kính của cả nước.
Nội dung sửa đổi, hoàn thiện quy định về thị trường carbon nhằm điều chỉnh, cập nhật quy định rõ đối tượng trao đổi hạn ngạch phát thải, đối tượng trao đổi tín chỉ carbon; bổ sung nội dung về Hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon phục vụ cho công tác quản lý; quy định chi tiết các hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon trên sàn giao dịch; quy định chi tiết việc thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước.
Trong đó, các bộ quản lý lĩnh vực phê duyệt công nhận quy trình, quy chuẩn kỹ thuật tạo tín chỉ carbon, đăng ký dự án, thay đổi thành phần tham gia dự án, hủy đăng ký dự án, cấp tín chỉ carbon cho các dự án thuộc phạm vi lĩnh vực quản lý.
Trong dự thảo Nghị định đã bổ sung một số thủ tục hành chính mới về thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính cho các cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải do bộ quản lý lĩnh vực thực hiện; thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước. Các thủ tục hành chính được đơn giản hóa theo hướng giảm bớt đối tượng phải thực hiện xác nhận tín chỉ carbon và giảm thủ tục hành chính về xác nhận hạn ngạch phát thải.
Về quy định liên quan đến bảo vệ tầng ozon, dự thảo Nghị định định sửa đổi, hoàn thiện 6 điều và phụ lục về: Các chất làm suy giảm tầng ozon được kiểm soát và lộ trình quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozon được kiểm soát; đăng ký và báo cáo sử dụng các chất được kiểm soát; yêu cầu về phân bổ, điều chỉnh, bổ sung hạn ngạch sản xuất, nhập khẩu các chất được kiểm soát; trình tự, thủ tục phân bổ, điều chỉnh, bổ sung, hủy phân bổ hạn ngạch sản xuất và nhập khẩu các chất được kiểm soát; thu gom, tái chế, tái sử dụng và xử lý các chất được kiểm soát; trách nhiệm trong quản lý các chất được kiểm soát.
Tại cuộc họp, lãnh đạo các Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính đã đề xuất nhiều ý kiến quan trọng. Trong đó, cần có các quy định rõ ràng về tiêu chí, phương pháp luận và tiêu chí lựa chọn tổ chức, chuyên gia tư vấn độc lập để thực hiện kiểm kê phát thải khí nhà kính và thẩm định các kết quả liên quan, nhằm đảm bảo tính khách quan, công bằng và minh bạch.
Đồng thời, xây dựng bộ tiêu chí cụ thể khi thực hiện phân bổ hạn ngạch phát thải cho từng lĩnh vực, địa bàn và doanh nghiệp. Đảm bảo tính liên thông giữa các quy định về hạn ngạch, tín chỉ carbon với quốc tế, đặc biệt là đối với doanh nghiệp. Nâng cao chất lượng của hạn ngạch và tín chỉ carbon được giao dịch trên thị trường carbon.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết tinh thần thiết kế, xây dựng dự thảo Nghị định là "vừa chạy, vừa xếp hàng", vừa làm, vừa cập nhật, bổ sung những vấn đề mới để bắt kịp sự thay đổi trong nước và quốc tế.
"Chúng tôi xây dựng Nghị định theo hướng coi giảm phát thải khí nhà kính là vấn đề của toàn xã hội, cần được tiếp cận theo ngành, lĩnh vực và xuyên biên giới, kiểm soát theo đối tượng phát thải và các giải pháp giảm phát thải, tạo tín chỉ carbon. Các bộ, ngành sẽ tiên phong thực hiện trước, sau đó tổng kết, rút kinh nghiệm rồi mới phân cấp cho địa phương", Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh.
Kết luận, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao dự thảo Nghị định đã từng bước cập nhật tình hình quốc tế, phù hợp với thực tiễn và kinh nghiệm hiện có; thể hiện rõ cam kết của Việt Nam với các thỏa thuận quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính; đồng thời nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng doanh nghiệp trong nước cũng như các đối tác thương mại và tổ chức quốc tế.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng lưu ý đây là văn bản mang tính kỹ thuật cao, còn nhiều yếu tố biến động. Do đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần: Nắm vững hệ thống pháp luật chuyên ngành và các thỏa thuận quốc tế; Đưa ra định hướng, nguyên tắc khung có kiểm soát; Áp dụng tư duy "sandbox" để linh hoạt cập nhật các vấn đề kỹ thuật.
"Đây là lĩnh vực mới, cần xây dựng các thủ tục hành chính mới nhưng phải đảm bảo đơn giản, gọn nhẹ nhất có thể. Các đồng chí cần nghiên cứu kỹ phương án phân cấp, ưu tiên giao cho các bộ, ngành quản lý chuyên môn", Phó Thủ tướng chỉ đạo và nhấn mạnh: "Nội dung, khái niệm, thuật ngữ và kỹ thuật soạn thảo phải khoa học, rõ ràng, dễ hiểu để doanh nghiệp và người dân dễ dàng nắm bắt và thực hiện."
Phó Thủ tướng nêu rõ, Nghị định cần đạt được hai mục tiêu song song: Thực hiện chủ trương chung về đầu tư công nghệ, quản lý và tăng cường các biện pháp giảm phát thải; Đảm bảo khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường thế giới.
"Do đó, các quy định về tiêu chuẩn, phương pháp và chính sách phải tương thích với thông lệ quốc tế, đồng thời phù hợp với tiêu chuẩn của từng thị trường, từng lĩnh vực kinh doanh, sản xuất và loại hình doanh nghiệp. Không nên áp dụng cứng nhắc mà cần linh hoạt, đa dạng hóa từ tiêu chuẩn cao nhất, chặt chẽ nhất đến thông thoáng nhất tùy theo đặc thù", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Ngoài ra, Nghị định cần phân cấp rõ ràng, giao cho các bộ, ngành chức năng xây dựng và ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến hạn ngạch và tín chỉ carbon; quy định điều kiện hình thành và cơ chế hoạt động của các tổ chức, chuyên gia tư vấn độc lập thực hiện các công tác đo đạc, thống kê, thẩm định, công nhận và báo cáo các số liệu về phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon, đảm bảo được sự công nhận từ các tổ chức và đối tác quốc tế.
Phó Thủ tướng cũng đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng về: Quy định quản lý tín chỉ carbon như một loại hàng hóa trên thị trường carbon; Phân cấp quản lý hạn ngạch phát thải cho các bộ chuyên ngành; Ứng dụng công nghệ, số hóa trong quản lý và vận hành các hoạt động liên quan đến phát thải và tín chỉ carbon…
H.A
