Sách Đỏ và những thông tin cần biết
Sách Đỏ ra đời mang tính chất khuyến nghị đối với những quốc gia, nơi có mối đe dọa đối với thế giới động vật, nhằm mục tiêu bảo tồn các loài động vật và thực vật trên thế giới.
Sách Đỏ (đỏ với hàm nghĩa "báo động đỏ", tiếng Anh là IUCN Red List of Threatened Species, IUCN Red List hay Red Data List) là danh sách về tình trạng bảo tồn và đa dạng của các loài động vật và thực vật trên thế giới rất cần được bảo vệ để ngăn ngừa nguy cơ bị tuyệt chủng.
Danh sách này được giám sát bởi Liên minh Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, IUCN). Nhiều cuốn Sách Đỏ còn in thêm chữ tắt “SOS” với ngụ ý là "Nguy hiểm: Tình hình đã tới mức nguy cấp, đáng báo động", rất cần sự quan tâm cần thiết của tất cả mọi người.
Ngoài ra, không chỉ những động thực vật quý hiếm mà còn các giá trị tinh thần khác của con người (như tác phẩm truyền khẩu, âm nhạc, lối sống, thuần phong mỹ tục,...) cũng được UNESCO đưa vào danh mục văn hóa phi vật thể cần bảo tồn và phát triển.
Dựa trên các tiêu chuẩn đánh giá tình trạng các loài của IUCN, Chính phủ Việt Nam cũng công bố Sách Đỏ Việt Nam để hướng dẫn, thúc đẩy công tác bảo vệ tài nguyên sinh vật thiên nhiên. Đây cũng là tài liệu khoa học được sử dụng vào việc soạn thảo và ban hành các quy định, luật pháp của Nhà nước về bảo vệ tài nguyên sinh vật thiên nhiên, tính đa dạng sinh học và môi trường sinh thái.
Được biết, “Sách” là tập hợp một số lượng nhất định những tờ giấy có chữ in, ghi lại những thông tin, tri thức... thuộc một lĩnh vực nào đó và được đóng lại thành quyển. Sách ra đời từ khi con người phát minh ra công nghệ làm giấy và sau đó là công nghệ in. V. I. Lênin từng nói: "Không có sách thì không có tri thức. Không có tri thức thì không có chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản". Trong thời đại hiện nay, sách đang trở thành một sản phẩm có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của nhân loại và mang lại giá trị to lớn đối với cuộc sống con người.
Trong đó, Sách Đen (Black book), Sách Trắng (White book) và Sách Đỏ (Red book) là các từ được dùng khá rộng rãi trong ngôn ngữ, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất bản phẩm quốc tế.
Cụ thể, Sách Đen (đen với hàm nghĩa tiêu cực, xấu) là sách do Chính phủ hay Bộ Ngoại giao của một quốc gia nào đó công bố rộng rãi nhằm tố cáo trước dư luận quốc tế về những hành động mờ ám hay được coi là tội ác của một tổ chức, thế lực hoặc của một nước khác. Ví dụ, Chính phủ Campuchia gần đây từng nhiều lần công bố Sách Đen về tội ác diệt chủng của chế độ Khơ me Đỏ dưới sự cầm quyền của Pôn Pốt tàn bạo.
Bên cạnh đó, Sách Trắng (trắng với hàm nghĩa làm cho rõ, nói trắng ra) cũng là sách của Chính phủ hay Bộ Ngoại giao của một quốc gia nào đó công bố rộng rãi, nhằm trình bày trước dư luận quốc tế một cách có hệ thống, có dẫn chứng cụ thể về các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa đang được dư luận quan tâm. Chẳng hạn, năm 2005, Bộ Ngoại giao nước ta đã tổ chức họp báo công bố Sách Trắng về vấn đề nhân quyền ở Việt Nam.
Thùy Linh (T/h)
