Quảng Ngãi giải quyết vấn đề thiếu nước ngọt ở đảo Lý Sơn

Theo dõi KTMT trên

Trước đó, trong buổi trao đổi với Tạp chí kinh tế môi trường, GS.TS Hoàng Xuân Cơ chung - Trưởng ban Khoa học Hội kinh tế môi trường Việt Nam đã có những nhận định cụ thể về tài nguyên nước ngọt trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam nói riêng và toàn thế giới nói chung. Ông cho biết: “Nước ngọt (cả nước mặt và nước ngầm) trên trái đất đang có hiện tượng suy giảm cả về lượng và chất. Tài nguyên nước đang bị đe dọa bởi nhiều vấn đề, đã có sự khan hiếm nước, ô nhiễm nước, xung đột nước xảy ra ở nhiều vùng, khu vực trên thế giới. Nước ngọt về nguyên tắc là nguồn tài nguyên có thể tái tạo. Tuy nhiên, nguồn cung cấp nước ngầm trên thế giới đang giảm dần. Sự cạn kiệt nguồn nước ngầm (hoặc tình trạng rút nước quá mức) đang xảy ra ở Châu Á, Nam Mỹ và Bắc Mỹ”. 

Được biết ở thời điểm hiện tại, toàn đảo Lý Sơn có hơn 2.100 giếng nước với mật độ dày đặc trên 210 giếng/km² được sử dụng chủ yếu cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, việc khai thác nguồn nước ngầm quá mức đã và đang tạo ra nhiều nguy cơ nghiêm trọng. Trong đó, cạn kiệt nguồn nước ngầm là mối đe dọa lớn nhất đến nguồn cung cấp nước ngọt trên đảo. Đồng thời, việc khai thác này còn làm tăng nguy cơ xâm nhập mặn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước và đất nông nghiệp, làm suy giảm hiệu quả sản xuất, gây tổn hại đến môi trường sống của người dân trên đảo.

Trước tình hình cấp bách đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông ( Sở NN&PTNT) thôn tỉnh Quảng Ngãi đã đề xuất Dự án xây dựng hệ thống trữ và cấp nước nhằm phục vụ nhu cầu sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt tại huyện Lý Sơn. Dự án này là một công trình thủy lợi kết hợp hạ tầng kỹ thuật cấp III, được UBND tỉnh phê duyệt đầu tư với mục tiêu khắc phục tình trạng thiếu nước và đảm bảo an ninh nguồn nước cho địa phương.

Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Ngãi đã đưa ra hai phương án nhằm thu gom, trữ và cấp nước ổn định, bền vững cho huyện đảo Lý Sơn phục vụ cả nhu cầu sinh hoạt, du lịch và sản xuất lâu dài. Cả hai phương án đều tập trung vào việc cải tạo hồ chứa nước Thới Lới, biến nơi đây thành nguồn cung cấp nước chủ yếu cho sinh hoạt của người dân trên đảo. Điểm đáng chú ý là thay vì sử dụng nước từ hồ cho sản xuất nông nghiệp như trước đây, nguồn nước này sẽ được ưu tiên dành cho sinh hoạt nhằm bảo đảm an toàn nước sạch trong bối cảnh nguy cơ khan hiếm nước ngọt ngày càng tăng cao trên đảo. Sự thay đổi này không chỉ giúp bảo vệ nguồn tài nguyên nước mà còn góp phần ổn định đời sống người dân và thúc đẩy phát triển du lịch bền vững.

Để đảm bảo nước cho sản xuất nông nghiệp, hệ thống thu gom và bể chứa riêng sẽ được đầu tư tại vị trí gần hồ chứa nước, với kế hoạch triển khai trong giai đoạn 2025 - 2030. Theo dự kiến, tổng mức đầu tư cho phương án 1 vào khoảng 190 tỷ đồng, phương án 2 với quy mô lớn hơn và công nghệ hiện đại hơn, ước tính lên tới 450 tỷ đồng.

Dự án đặt ra mục tiêu quan trọng là đảm bảo cung cấp nước tưới tiết kiệm cho 32 ha đất sản xuất nông nghiệp và cung cấp nước sinh hoạt với lưu lượng 1.150 m³/ngày đêm đáp ứng nhu cầu cho 11.000 người dân địa phương. Ngoài ra, dự án còn hướng tới cải thiện môi trường sinh thái tạo cảnh quan hấp dẫn để phục vụ phát triển du lịch trên đảo Lớn (huyện Lý Sơn). Một yếu tố không kém phần quan trọng là bổ sung nguồn nước ngầm, nâng cao mực nước ngầm trong mùa khô, giảm thiểu tình trạng xâm nhập mặn từ đó ổn định đời sống và sinh hoạt lâu dài cho người dân trên đảo.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, ông Trần Phước Hiền nhấn mạnh, việc đảm bảo cấp nước ngọt ổn định và bền vững là yêu cầu cấp thiết để huyện đảo Lý Sơn phát triển trong tương lai. Việc xây dựng hệ thống trữ và cấp nước phục vụ cả sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt là điều cần thiết, không chỉ để đối phó với tình trạng thiếu nước hiện tại mà còn để hỗ trợ các mục tiêu phát triển bền vững của huyện đảo.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã giao Sở NN&PTNT chủ trì, nghiên cứu và xây dựng phương án thu gom, cấp nước tổng thể cho huyện Lý Sơn. Phương án này cần bám sát các quy hoạch hiện hành như Quy hoạch “Điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng khu kinh tế Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2045” và Đồ án Quy hoạch phân khu xây dựng tỷ lệ 1/2000 đô thị Lý Sơn, đồng thời phù hợp với nhu cầu thực tế của địa phương.

Trong quá trình triển khai, Sở NN&PTNT được yêu cầu phối hợp chặt chẽ với Sở Xây dựng, Ban quản lý khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp Quảng Ngãi cùng UBND huyện Lý Sơn. Việc đồng bộ và tối ưu hóa các công trình cấp nước, chứa nước đã và đang được đầu tư trên địa bàn cũng là yếu tố quan trọng cần lưu ý. Sở NN&PTNT phải đề xuất các giải pháp cấp nước phù hợp với từng giai đoạn và nguồn vốn thực hiện cụ thể nhằm đảm bảo sự khả thi của dự án.

Để thực hiện hiệu quả, Sở NN&PTNT cần tranh thủ tối đa nguồn vốn từ Trung ương, đồng thời phối hợp với các Sở, ngành và huyện Lý Sơn ngay từ giai đoạn đầu để tránh ảnh hưởng đến các di tích, danh lam, thắng cảnh và công trình khác trên đảo.

Theo Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 3/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Lý Sơn được định hướng trở thành trung tâm du lịch biển, đảo. Vì vậy, việc đảm bảo nguồn nước ổn định cho sinh hoạt, sản xuất và phát triển du lịch bền vững tại huyện đảo ngày càng trở nên cấp bách và cần thiết.

Thanh Trúc