HTX Thanh Bình: Mô hình tiêu biểu trong liên kết góp vốn, đầu tư sản xuất và tiêu thụ nông sản sạch

Theo dõi KTMT trên

Hợp tác xã (HTX) liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản sạch Thanh Bình (huyện Trảng Bom cũ, tỉnh Đồng Nai) được thành lập ngày 21/01/2019 trên cơ sở Tổ hợp tác sản xuất cây chuối Thanh Bình gồm 10 thành viên. Với mục tiêu kết nối và quản lý hệ thống các trang trại quy mô lớn, HTX đóng vai trò đầu mối trong kiểm soát quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng và số lượng nông sản theo tiêu chuẩn xuất khẩu, đồng thời giúp ổn định thu nhập cho các thành viên.

HTX hoạt động đa ngành theo đăng ký kinh doanh, tập trung vào chế biến bảo quản nông sản, sản xuất thực phẩm, thương mại nông - lâm sản, sản xuất sản phẩm thủ công và phân bón hữu cơ. Sản phẩm chủ lực của HTX là chuối và các sản phẩm chế biến từ chuối, hướng đến xây dựng chuỗi giá trị nông sản sạch gắn với Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Qua thời gian dài phát triển, HTX đã mở rộng quy mô bằng cách liên kết với gần 70 hộ gia đình sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Diện tích canh tác liên kết sản xuất trong niên vụ 2024 là hơn 320ha và dự kiến có thể mở rộng lên khoảng 700ha cho niên vụ tới.

Điểm nhấn thành tựu và vai trò của HTX trong phát triển kinh tế nông thôn

Trong bối cảnh nền nông nghiệp hiện đại đòi hỏi sự chuyên nghiệp hóa và chuỗi giá trị bền vững, HTX Thanh Bình đã nổi lên như một “cánh chim đầu đàn” ở địa phương. Xuất phát điểm chỉ là một tổ hợp tác với quy mô nhỏ, nhưng bằng tầm nhìn chiến lược và sự đồng lòng của các thành viên, HTX đã từng bước khắc phục khó khăn, mở rộng quy mô diện tích canh tác. HTX đã quy hoạch bài bản, áp dụng khoa học kỹ thuật để hình thành nên những vùng nguyên liệu rộng lớn, tạo tiền đề vững chắc cho việc phát triển chuỗi cung ứng nông sản bền vững.

Yếu tố cốt lõi làm nên tên tuổi của HTX Thanh Bình chính là việc kiên định với mục tiêu “Nông nghiệp sạch - Chất lượng cao”. Cây chuối và các sản phẩm chế biến từ chuối được xác định là mũi nhọn tạo giá trị gia tăng cho người nông dân. Mặt khác, thay vì canh tác theo lối mòn truyền thống, HTX đã áp dụng quy trình sản xuất nghiêm ngặt theo các tiêu chuẩn quốc tế như VietGAP, GlobalGAP,.... để dần chuẩn hóa chất lượng sản phẩm nông sản.

Nhờ chất lượng vượt trội, quả chuối của HTX không chỉ chiếm lĩnh niềm tin của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh mà còn tự tin vươn ra biển lớn. Sản phẩm đáp ứng được các hàng rào kỹ thuật khắt khe, mở ra cánh cửa xuất khẩu sang các thị trường khó tính, góp phần nâng cao vị thế của nông sản Đồng Nai trên bản đồ quốc tế.

Không chấp nhận việc “được mùa mất giá” hay phụ thuộc vào việc bán nông sản thô, HTX Thanh Bình đã chủ động mở rộng hoạt động sang nhiều lĩnh vực, tạo nên một hệ sinh thái nông nghiệp khép kín và đa giá trị. HTX đầu tư hệ thống kho lạnh, dây chuyền chế biến sâu để tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng như chuối sấy, bột chuối, bẹ chuối khô... giúp kéo dài thời gian bảo quản và đa dạng hóa danh mục sản phẩm.

Bên cạnh đó, việc mở rộng sang kinh doanh nông - lâm sản và sản xuất thực phẩm giúp tối ưu hóa nguồn thu. Đặc biệt, HTX đã đi đầu trong mô hình nông nghiệp tuần hoàn bằng việc sản xuất phân bón hữu cơ, tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp (như thân, lá chuối sau thu hoạch) để tái chế, quay lại phục vụ quy trình trồng trọt. Cách làm này không chỉ giảm chi phí đầu vào mà còn góp phần bảo vệ môi trường, gia tăng giá trị sản xuất một cách bền vững.

Vai trò của HTX Thanh Bình còn thể hiện rõ nét qua những đóng góp cho cộng đồng và an sinh xã hội. Với việc duy trì ổn định đội ngũ hàng trăm lao động thường xuyên và nhiều lao động thời vụ, HTX đã trở thành “mái nhà chung”, mang lại thu nhập ổn định cho người dân địa phương.

Đồng thời, HTX đóng vai trò như một trung tâm chuyển giao kỹ thuật, giúp người nông dân thay đổi tư duy từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa tập trung, tuân thủ quy trình an toàn. Sự lớn mạnh của HTX góp phần quan trọng vào tiêu chí phát triển kinh tế trong xây dựng Nông thôn mới tại địa phương, tạo động lực lan tỏa cho các mô hình kinh tế tập thể khác noi theo.

Liên kết chặt chẽ theo chuỗi giá trị - Chìa khóa vàng cho nông nghiệp bền vững

Thành công nổi bật của HTX Thanh Bình không thể tách rời khỏi chiến lược cốt lõi: Xây dựng và vận hành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm. Đây chính là nền tảng vững chắc giúp HTX vượt qua thách thức thị trường và đảm bảo lợi ích tối đa cho thành viên.

Ngay từ những ngày đầu, HTX đã tạo ra một cơ chế hoạt động minh bạch và đồng thuận cao thông qua việc áp dụng cơ chế góp vốn đầu tư sản xuất hiệu quả. Việc huy động này giúp HTX có đủ nguồn lực tài chính để mở rộng diện tích canh tác mà còn tạo sự gắn kết và trách nhiệm chung.

Nguồn vốn được sử dụng để đầu tư vào giống cây trồng chất lượng cao, cải tạo trang trại và đặc biệt là ứng dụng các quy trình kỹ thuật tiên tiến theo tiêu chuẩn VietGAP/GlobalGAP một cách đồng bộ. Sự chuẩn hóa về đầu vào, từ giống, phân bón đến quy trình chăm sóc, đã đảm bảo chất lượng và sản lượng nông sản đạt yêu cầu cao ngay từ khâu đầu tiên của chuỗi.

HTX đảm nhiệm vai trò then chốt là bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho các thành viên theo hợp đồng đã ký kết. Chính vì điều này đã giúp người trồng hoàn toàn yên tâm về đầu ra, loại bỏ được nỗi lo “được mùa mất giá” và giảm thiểu tối đa rủi ro do biến động bất thường của thị trường.

“Việc bao tiêu sản phẩm được thực hiện tùy theo đơn hàng để chúng tôi buôn bán, đảm bảo nguồn hàng của bà con nông dân được bán đi”, ông Lý Minh Hùng, Giám đốc HTX Thanh Bình, chia sẻ.

HTX không chỉ dừng lại ở việc bao tiêu mà còn chủ động ký kết hợp đồng tiêu thụ ổn định và dài hạn với các doanh nghiệp lớn, hệ thống phân phối hiện đại và siêu thị, thậm chí mở rộng sang các đối tác xuất khẩu. Nhờ vậy, nông sản được tiêu thụ với giá trị cao và ổn định hơn so với việc bán lẻ qua thương lái truyền thống.

Về sản lượng và thị trường, phía đại diện HTX tiết lộ 1 năm cũng khoảng 700-800 container thị trường chuối tươi chủ lực bao gồm UAE (các nước Trung Đông) và Malaysia (tất cả những nước ở Đông Nam Á). Đặc biệt, HTX đã mở rộng sang các thị trường mới như Trung Á, cận châu Âu chẳng hạn như Isaac, Bayan, Uzbekistan...

Chính nhờ sự liên kết chặt chẽ và cơ chế phân phối lợi nhuận minh bạch mà thu nhập của thành viên HTX được cải thiện đáng kể và bền vững. Lợi nhuận không chỉ đến từ việc bán nông sản thô mà còn được gia tăng nhờ các hoạt động chế biến sâu, giảm thiểu chi phí trung gian.

Nhiều hộ dân, trước đây sản xuất nhỏ lẻ, bấp bênh, nay đã có việc làm ổn định, thu nhập tăng theo quy mô sản xuất và hiệu quả kinh tế chung của chuỗi giá trị nông sản sạch. Mô hình này đã đảm bảo sinh kế cho người dân, tạo ra niềm tin vào kinh tế tập thể, khẳng định vai trò là động lực thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng hiện đại, giảm thiểu tình trạng “chặt bỏ” hay “phá vỡ” quy hoạch do áp lực thị trường.

Nhằm tiếp tục phát huy những thành tựu, kết quả đã đạt được, đại diện HTX Thanh Bình cho biết, thay vì tiếp tục mở rộng vùng trồng thì HTX sẽ ưu tiên chuẩn hóa quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

“Về định hướng, chúng tôi cũng không muốn phát triển vùng trồng nhiều nữa, nhưng sẽ phát triển lên chuẩn mực cao hơn. Phía chúng tôi muốn là sẽ sản xuất thuần tự nhiên rồi chuẩn hữu cơ để bán những thị trường ổn định hơn”, ông Giám đốc HTX Thanh Bình chia sẻ.

Với việc tổ chức sản xuất theo mô hình kinh tế tập thể, HTX liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản sạch Thanh Bình đã và đang trở thành mô hình tiêu biểu tại Đồng Nai trong việc nâng cao chất lượng nông sản, mở rộng quy mô sản xuất và ổn định đầu ra thị trường. Thành công nằm ở sự liên kết chặt chẽ thông qua cơ chế góp vốn đầu tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm chuyên nghiệp, giúp các hộ nông dân loại bỏ nỗi lo thị trường và tập trung vào canh tác theo tiêu chuẩn.

Nhờ chuỗi giá trị bền vững này, thu nhập của người dân nông thôn được cải thiện đáng kể, đời sống nâng cao, đồng thời HTX trở thành động lực tích cực tham gia Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Đây là mô hình có thể nhân rộng tại nhiều địa phương khác nhằm thúc đẩy chuyển đổi tư duy sản xuất, phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại - bền vững - hội nhập.

Thanh Tùng