Đồng Nai: Cần người dân chung tay bảo vệ môi trường nông thôn

Theo dõi KTMT trên

Chuyển đổi từ sản xuất theo kinh nghiệm và thói quen sang sản xuất khoa học

Trang trại Sơn Thủy Hà tại huyện Cẩm Mỹ chăn nuôi bò có quy mô lớn vào loại nhất tỉnh Đồng Nai. Lúc cao điểm, trang trại này có đến 30.000 con bò nên việc xử lý chất thải, hạn chế gây ô nhiễm đến người dân xung quanh là yêu cầu quan trọng phải đặt ra.

Ông Nguyễn Văn Lý - quản lý trang trại, cho biết, mỗi ngày trang trại sử dụng 400 - 500 tấn thức ăn nên phát sinh lượng chất thải lớn. Để đảm bảo môi trường sống tốt cho bò, trang trại đã đầu tư 20 tỉ đồng làm Nhà máy sản xuất phân bón vi sinh. Chất thải được thu gom, xử lý mùi hôi, ủ hoai rồi đóng bao và bán cho các cơ sở sản xuất phân bón và nông dân trồng trọt trên địa bàn.

Ngoài ra, trang trại còn khử mùi hôi bằng men vi sinh và vôi bột. Nhờ cách làm này, môi trường sinh hoạt của 150 công nhân ăn ở tại trang trại và người dân xung quanh cũng như môi trường sống của bò ít bị ảnh hưởng, đơn vị cũng có thêm nguồn thu từ bán chất thải.

Tại cánh đồng lớn trồng lúa và bắp ở xã Xuân Tiến (huyện Xuân Lộc) tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật cũng đang giảm dần. Thành viên Hợp tác xã (HTX) Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Tiến, ông Nguyễn Duy Hưng chia sẻ, những năm gần đây, HTX chuyển sang trồng lúa theo quy trình sạch, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cùng loại với các hộ nông dân khác. Vỏ bao bì thu gom bỏ vào các bể chứa chất thải. Trước thu hoạch 3 tuần, không dùng phân, thuốc bảo vệ thực vật. Mặc dù chưa có chứng nhận về gạo sạch nhưng sản phẩm luôn bán được giá cao hơn các loại gạo khác.

Bí thư kiêm Trưởng ấp Nông Doanh, xã Xuân Định (huyện Xuân Lộc) Nguyễn Ngọc Kỳ cho hay, lúc trước, người dân trồng sầu riêng theo kinh nghiệm và thói quen. Nhưng từ khi thực hiện đề án Xây dựng huyện Xuân Lộc đạt chuẩn Nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng phát triển sản xuất hàng hóa nông nghiệp bền vững giai đoạn 2018 - 2025 của huyện, các vườn kiểu mẫu, vườn sinh thái, vườn sản xuất theo tiêu chí VietGAP hình thành.

Nhờ đó, sầu riêng Xuân Định tiêu thụ thuận lợi, giá cao. Tình trạng một hộ xịt thuốc bảo vệ thực vật, 5 - 7 hộ chịu mùi hôi đã giảm.

Nâng cao trách nhiệm bảo vệ môi trường trong sản xuất và sinh hoạt

Theo Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai Lê Hữu Thiện, để từng bước cải thiện cảnh quan môi trường vùng nông thôn, năm 2026, Hội Nông dân tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã ký kết chương trình liên tịch giai đoạn 2016 - 2020. Sở TN&MT hỗ trợ tập huấn nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường trong trồng trọt, chăn nuôi cho hội viên nông dân; Tổ chức lễ phát động thu gom và lắp đặt bể chứa bao bì thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y tại các vùng sản xuất nông nghiệp, hỗ trợ các địa phương thực hiện tiêu chí môi trường trong bộ tiêu chí Nông thôn mới của tỉnh.

Giai đoạn 2021 - 2025, Hội Nông dân tỉnh và Sở TN&MT tiếp tục ký chương trình liên tịch phối hợp chủ động hành động bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội tỉnh. Chương trình đặt mục tiêu quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất, nước gắn với bảo vệ môi trường. Phổ biến, nhân rộng các mô hình sản xuất ít gây hại đến môi trường, nông dân. Đề cao trách nhiệm bảo vệ môi trường của cá nhân, tổ chức và cộng đồng trong sản xuất và sinh hoạt.

Theo đánh giá của Sở TN&MT, cảnh quan môi trường là tiêu chí khó thực hiện trong bộ tiêu chí xây dựng NTM nên các đơn vị, địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của mỗi người dân về bảo vệ môi trường. Cần duy trì thường xuyên hoạt động thu gom và xử lý chất thải các loại, trồng cây xanh cải tạo cảnh quan. Việc làm này cần phải có thời gian, nguồn kinh phí và sự đồng tình của nhân dân.

Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai đã vận động cán bộ, hội viên và cộng đồng tham gia sử dụng nước sạch và giữ gìn vệ sinh môi trường vùng nông thôn. Xây dựng các mô hình sản xuất nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường. Cùng với đó, huy động hội viên, nông dân tăng cường sử dụng phân bón vi sinh, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, giảm sử dụng phân và thuốc hóa học; tham gia trồng và chăm sóc cây xanh tại nhà, các tuyến đường.

Tăng cường giải pháp hỗ trợ phát triểnnông nghiệp xanh

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam Nguyễn Văn Sơn cho rằng, để thúc đẩy thuốc bảo vệ thực vật sinh học phát triển, tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này, cần thiết phải có một cú huých. Nhà nước cần xem xét giảm thuế nhập khẩu về mức 0% đối với thuốc bảo vệ thực vật sinh học cũng như dây chuyền công nghệ sản xuất. Cần có chính sách hỗ trợ giá cho nông dân trong việc sử dụng các thuốc bảo vệ thực vật sinh học với mức hỗ trợ từ 30 - 40% như nhiều quốc gia hiện đang áp dụng.

Trong đó, tập trung vào các cây trồng có giá trị kinh tế cao, yêu cầu điều kiện về an toàn thực phẩm để phục vụ cho xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng trong nước. Bên cạnh đó, cần rà soát, đề xuất hoàn thiện các quy định pháp luật để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đăng ký các thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Đơn giản hóa các quy định trong đăng ký như rút ngắn quy trình cấp giấy phép khảo nghiệm, giảm chi phí đối với các việc xin cấp giấy phép khảo nghiệm, giấy chứng nhận đăng ký thuốc bảo vệ thực vật sinh học.

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam Phùng Hà, cơ quan chức năng cần có cơ chế, chính sách ưu tiên, hỗ trợ tối đa cho phát triển phân bón hữu cơ. Nghiên cứu, chuyển giao các sản phẩm phân bón hữu cơ mới đáp ứng được các tiêu chí hiệu quả cao, tác dụng nhanh, thân thiện với môi trường, cải tạo và bảo vệ tài nguyên đất. Phối hợp với các doanh nghiệp tham gia thực hiện mô hình sử dụng phân bón hữu cơ, các doanh nghiệp tham gia chuỗi liên kết. Thực hiện hợp tác công tư (PPP) và xây dựng chuỗi liên kết theo hướng tăng cường hợp tác với sự tham gia của doanh nghiệp, nhà nước và người dân phối hợp sử dụng phân bón hữu cơ trong sản xuất. Sản xuất gắn với chế biến, tiêu thụ nông sản, mở rộng quy mô sản xuất, hỗ trợ tích cực cho nông dân về vốn, kỹ thuật để sản xuất nông nghiệp sạch, gia tăng giá trị nông sản và lợi ích.

Ngành nông nghiệp cần tăng cường hơn nữa giải pháp hỗ trợ phát triển, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học và phân bón hữu cơ. Thời điểm này, nếu như có cơ chế hỗ trợ giá, cũng như đẩy mạnh việc phát triển sản xuất phân hữu cơ trong nông hộ, chắc chắn sẽ tạo được động lực lớn để người dân chuyển đổi sang sử dụng sản phẩm này.

Cùng với đó, phối hợp các địa phương khuyến khích, hỗ trợ nông dân tự sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ từ nguồn nguyên liệu sẵn có trong nước, giảm dần sự lệ thuộc phân bón vô cơ. Tăng cường hợp tác công tư với sự tham gia của doanh nghiệp, nhà nước, hiệp hội ngành hàng và người dân cùng phối hợp thực hiện sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, sử dụng phân bón tiết kiệm trong sản xuất nông nghiệp.

Nguyễn Thanh (t/h)