DNA bạch tuộc tiết lộ dải băng Bắc Cực có thể sụp đổ sớm hơn dự kiến
Có thể bạn sẽ thấy kỳ lạ khi biết đến điều này, nhưng loài sinh vật kỳ lạ nhất là bạch tuộc có thể chứa thông tin liên quan đến các tảng băng ở Nam Cực.
Có thể bạn sẽ thấy kỳ lạ khi biết đến điều này, nhưng loài sinh vật kỳ lạ nhất là bạch tuộc có thể chứa thông tin liên quan đến các tảng băng ở Nam Cực. Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã kiểm tra gen của một loài động vật này và đã đưa ra một số kết luận đáng lo ngại.
Theo nghiên cứu, một quần thể bạch tuộc bị cô lập về mặt địa lý, bạch tuộc Turquet, giao phối tự do khoảng 125.000 năm trước, vào thời điểm ba vùng biển bao quanh lục địa được nối với nhau bằng một hành lang tạm thời xuyên qua băng. Vào thời điểm này, nhiệt độ toàn cầu tương tự như nhiệt độ chúng ta có ngày nay.
Kết quả cho thấy khối băng Tây Nam Cực (WAIS) có thể sụp đổ nhanh hơn so với dự kiến trước đây. Nếu tảng băng khổng lồ trên biển này sụp đổ, thì mực nước biển toàn cầu sẽ dâng cao 3,3-5 mét (10,8-16,4 feet) - điều này sẽ làm thay đổi mạnh mẽ bản đồ thế giới như chúng ta biết.
Các tác giả khuyến cáo rằng đó là kết quả có thể xảy ra nếu thế giới không thể kiểm soát sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra. Là một nhà sinh vật học chuyên nghiên cứu tập trung vào động vật không xương sống ở biển, tác giả chính Sally Lau của Đại học James Cook ở Úc giải thích với AFP: “Tôi hiểu và sau đó áp dụng DNA và biến đổi mang tính sinh học như một đại diện cho những thay đổi ở Nam Cực trong quá khứ”.
Khi tảng băng ban đầu sụp đổ, loài bạch tuộc (chúng dài khoảng nửa feet hoặc 15 cm) có thể giao phối với nhau trong hàng nghìn năm. Sau đó, khi băng hình thành, các loài động vật lại bị cô lập. Câu chuyện về sự kết nối và chia ly này được ghi lại trong gen độc nhất của chúng.
Lau và các đồng nghiệp đã giải trình tự DNA trên bộ gen của 96 mẫu bạch tuộc Turquet được thu thập từ những động vật vô tình bị tàu đánh cá đánh bắt và sau đó được lưu trữ trong bảo tàng trong 33 năm.
Trong quá trình phân tích, họ đã tìm thấy bằng chứng về các tuyến đường biển xuyên Tây Nam Cực nối liền các biển Weddell, Amundsen và Ross, cho thấy WAIS đã sụp đổ trong hai trường hợp riêng biệt. Lần đầu tiên là vào giữa kỷ Pliocene – khoảng 3-3,5 triệu năm trước – và lần thứ hai là trong Thời kỳ gian băng cuối cùng – một đợt ấm áp kéo dài từ 129.000 đến 116.000 năm trước.
Lau nói thêm: “Đây là lần cuối cùng hành tinh này ấm hơn khoảng 1,5 độ so với thời kỳ tiền công nghiệp”.
Kể từ cuối những năm 1700, hoạt động của con người – chủ yếu bằng cách đốt nhiên liệu hóa thạch – đã làm tăng nhiệt độ toàn cầu lên 1,2 độ C.
Mặc dù có bằng chứng khác cho thấy WAIS đã sụp đổ trong quá khứ nhưng những phát hiện này vẫn chưa có kết luận chắc chắn. Tức là cho đến bây giờ.
Các tác giả giải thích trong bài báo của họ: “Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng thực nghiệm chỉ ra rằng WAIS sụp đổ khi nhiệt độ trung bình toàn cầu tương tự như hiện nay, cho thấy rằng điểm bùng phát của sự sụp đổ WAIS trong tương lai đã gần kề”.
Bất chấp kết luận của họ, nghiên cứu vẫn để lại một số câu hỏi chưa được giải đáp. Thứ nhất, không rõ liệu chỉ riêng sự thay đổi nhiệt độ có dẫn đến sự sụp đổ của các tảng băng cổ hay không. Liệu những thay đổi trong dòng hải lưu và sự tương tác phức tạp giữa băng và đất rắn có đóng vai trò gì không? Cũng không rõ liệu mực nước biển dâng tiếp theo sẽ xảy ra cùng một lúc hay trong một khoảng thời gian dài hơn.
Bất kể thế nào, khi đối mặt với biến đổi khí hậu, kết quả vẫn đáng được xem xét. Như các nhà địa chất học Andrea Dutton của Đại học Wisconsin-Madison và Robert DeConto của Đại học Massachusetts, Amherst, đã viết trong một bài bình luận kèm theo: “Mảnh bằng chứng mới nhất từ DNA của bạch tuộc xếp thêm một lá bài nữa vào một bộ bài vốn đã không ổn định. ”
Theo những nhà khoa học nghiên cứu mới nhất này là “tiên phong” và đặt ra một câu hỏi hơn tất cả những câu hỏi khác – liệu lịch sử cổ đại có lặp lại không?
Hạ Vy
