Chuyên gia đề xuất phạt tăng lũy tiến theo ngày với các cơ sở gây ô nhiễm
TS Hoàng Dương Tùng đề xuất thí điểm bổ sung hình phạt tăng lũy tiến theo ngày để tăng tính răn đe với các cơ sở gây ô nhiễm.
Tại hội thảo khoa học “Thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội” do UBND thành phố Hà Nội phối hợp Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa tổ chức, TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho biết mức độ ô nhiễm không khí Hà Nội có xu hướng càng ngày càng tăng.
Theo TS Hoàng Dương Tùng, ô nhiễm không khí ở Hà Nội có chỉ số PM2.5 cao, vượt quá quy chuẩn cho phép 1,5-2 lần trong nhiều ngày. Số ngày có chất lượng không khí tốt chỉ chiếm 15% , trung bình 50%, kém và xấu 34%. TS Hoàng Dương Tùng cho biết, nguồn gây ô nhiễm không khí gồm giao thông (ô tô xe máy chạy xăng dầu; bụi đường); công nghiệp (các huyện ngoại thành): các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng tái chế, làng nghề.
Ngoài ra, ô nhiễm còn do xây dựng, nông nghiệp (các huyện ngoại thành): trang trại chăn nuôi, sử dụng phân bón trong trồng trọt (phát sinh PM2.5 thứ cấp); đốt phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch. Thậm chí, ô nhiễm không khí của Hà Nội còn do ô nhiễm từ các tỉnh lân cận: Hà Nam, Hưng Yên, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc... tràn sang. TS Hoàng Dương Tùng nhấn mạnh, vừa qua, TP đã có quyết tâm, thực hiện nhiều việc cụ thể để giảm thiểu ô nhiễm không khí như cấm xe 16 chỗ hoạt động ở phố cổ, có lộ trình hoàn thành các công trình giao thông trọng điểm…”
Mặc dù thành phố đã có nhiều giải pháp, hành động để giảm thiểu ô nhiễm, tuy nhiên hiện nay kết quả còn khá khiêm tốn.
Ông Tùng đề xuất, việc quản lý chất lượng không khí là trách nhiệm không chỉ của UBND TP Hà Nội, của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội mà còn là của các quận/huyện và các vùng lân cận (Vùng Thủ đô). Mỗi địa phương cần phải có chỉ tiêu, trách nhiệm cụ thể về giảm thiểu ô nhiễm không khí.
Cần đầu tư đáng kể về mặt tài chính, có trọng điểm, ưu tiên cho các chương trình giảm thiểu ô nhiễm; giao thông xanh, sử dụng nhiên liệu sạch, rà soát, xóa bỏ các điểm nghẽn về thể chế để huy động đủ các nguồn lực tài chính... Để tăng cường biện pháp xử lý đối với các cơ sở gây ô nhiễm, TS Tùng đề xuất “nên phạt lũy tiến theo ngày; tiền phạt tăng lên theo từng ngày...".
Nói rõ hơn, TS Hoàng Dương Tùng cho biết, việc xử phạt theo hành vi không đủ sức răn đe, mức phạt quá thấp so với chi phí bỏ ra đầu tư các công trình xử lý nên nhiều đơn vị vi phạm đã chấp nhận nộp phạt. Điều này khiến mức độ ô nhiễm tiếp tục kéo dài.
Chính vì thế, ở nhiều nước đã áp dụng hình thức phạt lũy tiến theo ngày. Cụ thể, nếu trong ngày cơ quan chức năng phát hiện hành vi vi phạm của doanh nghiệp sẽ tiến hành xử phạt theo mức quy định nhưng ngày hôm sau doanh nghiệp chưa xử lý, chấm dứt ô nhiễm thì thì số tiền phạt sẽ tăng lên. Nếu doanh nghiệp không xử lý ô nhiễm, không được các cơ quan chức năng xác nhận đã khắc phục thì mức tiền phạt sẽ tăng lên gấp nhiều lần.
"Hình thức xử phạt tăng lũy tiến theo ngày này có tính răn đe rất cao. Các doanh nghiệp vi phạm sẽ phải nhanh chóng khắc phục và chấm dứt ngay tình trạng ô nhiễm. Biện pháp này đã chứng minh được tính hiệu lực, hiệu quả cao ở nhiều nước", TS Hoàng Dương Tùng nhấn mạnh.
Minh Thành
