Cần tăng cường quản lý, vận hành hạ tầng đô thị lĩnh vực thoát nước và xử lý úng ngập
Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, trên địa bàn TP.Hải Phòng thường xuyên mưa lớn có cường độ cao trên 100mm, thậm chí có những trận mưa trên 250mm, kết hợp với hiện tượng triều cường, nước biển dâng,... dẫn đến tình trạng ngập úng.
Hệ thống thoát nước của thành phố Hải Phòng hiện nay được chia làm 7 lưu vực chính gồm: 12 hồ điều hòa có tổng diện tích 67.97ha; 27,04km kênh mương các loại; 8 trạm bơm nước mưa; 22 cống ngăn triều các loại; 652km đường cống, gần 12.000 ga hàm ếch; 1 nhà máy xử lý nước thải và 1 khu xử lý bùn.
Qua đánh giá thực trạng hệ thống thoát nước đô thị của thành phố Hải Phòng, đơn vị vận hành các công trình thoát nước trên địa bàn thành phố cho biết: Hệ thống thoát nước của thành phố hiện nay đan xen giữa cũ và mới, thiếu đồng bộ, còn chắp vá và hầu hết là hệ thống thoát nước chung (tức là thoát nước thải lẫn thoát nước mưa). Kích thước đường ống nhỏ chiếm tỷ lệ khoảng 86,66%; diện tích hồ điều hòa chiếm tỷ lệ rất nhỏ, khoảng 0,6% (trong khi đó theo tiêu chí của đô thị loại I, diện tích hồ điều hòa tối thiểu phải đảm bảo từ 5 - 7% đất xây dựng đô thị).
Ngoài ra, phần lớn hồ có độ sâu trung bình từ 2,0 - 3,5m, dung tích tham gia điều hòa nước mưa thường nhỏ, chiếm khoảng một nửa dung tích hồ do không thể hạ mức nước hồ xuống mực nước chết để đảm bảo cảnh quan; các hồ điều hòa chưa có trạm bơm công suất lớn để chủ động tiêu thoát nước; nhiều tuyến mương hở tiêu thoát nước bị san lấp, thu hẹp dòng chảy.
Đặc biệt, trên địa bàn 4 quận trung tâm là Hồng Bàng, Ngô Quyền, Lê Chân, Hải An, mương thoát nước từ 53,6km giảm còn 24,4km; riêng quận Hải An từ 39,8km chỉ còn 15,5km. Việc thay thế mương bằng hệ thống cống hộp, cống tròn tuy đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị nhưng góp phần làm thu hẹp dòng chảy; đường thoát nhiều khu vực bị gấp khúc, đều là những nguyên nhân làm cho nước thoát chậm, thời gian ngập lụt lâu mỗi khi mưa lớn.
Những năm gần đầy, hệ thống thoát nước cũ của đô thị Hải Phòng đã được các dự án đầu tư mở rộng qua nhiều thời kỳ góp phần tăng khả năng tiêu thoát nước cho một số lưu vực, góp phần chỉnh trang đô thị của thành phố. Trong đó, các dự án thoát nước và vệ sinh chủ yếu tiến hành nạo vét bùn lắng trong hệ thống thoát nước hiện trạng và cải tạo xây mới khoảng 23km đường ống, xây mới hồ điều hòa Phương Lưu với diện tích 22,9ha.
Dự án tính toán thiết kế với lượng mưa bình quân khoảng 20mm/h và diện tích bao phủ của dự án là khoảng 25% diện tích 3 quận (Ngô Quyền, Hồng Bàng, Lê Chân). Dự án thoát nước mưa, nước thải và quản lý chất thải rắn Hải Phòng (giai đoạn 1) đã tính toán lượng mưa khoảng 87mm trong 3h với chu kỳ lặp lại 5 năm, có diện tích bao phủ rộng hơn Dự án thoát nước và vệ sinh thành phố Hải Phòng.
Tuy nhiên, hệ thống thoát nước cơ bản vẫn thiếu đồng bộ, các hạng mục xây dựng mới chủ yếu được xây dựng để giải quyết vấn đề ngập lụt trước mắt nên khả năng tiêu thoát nước mưa còn hạn chế, cơ bản chỉ đáp ứng được yêu cầu thoát nước đối với những trận mưa cường độ trung bình khoảng 50mm.
Để đảm bảo khả năng tiêu thoát nước, chống ngập lụt cho đô thị Hải Phòng, thành phố đã tích cực triển khai các giải pháp như tăng cường công tác duy tu, quản lý, vận hành hệ thống thoát nước phát huy tối đa hiệu quả của các công trình thoát nước hiện hữu; thường xuyên thu gom bùn rác tại các hố ha, nạo vét bùn lắng trong các lòng cống, kênh mương, khơi thông dòng chảy, cửa xả tiêu thoát nước; ưu tiên vốn để cải tạo, sửa chữa hệ thống thoát nước cũ, nâng cấp hệ thống thoát nước cho một số khu vực bức xúc về thoát nước.
Đối với các dự án hạ tầng kỹ thuật đã và đang thi công, thành phố yêu cầu đẩy nhanh tiến độ hoàn thành, thực hiện việc đấu nối thoát nước, tháo dỡ các điểm hoành triệt để đảm bảo việc tiêu thoát nước. Các dự án dở dang cần khẩn trương hoàn thành thủ tục giải phóng mặt bằng; cần đề xuất lập dự án thoát nước cho các điểm đen về ngập lụt trên địa bàn các quận trung tâm; tuyên truyền nâng cao ý thức công dân, tăng cường sự tham gia của cộng đồng; theo dõi, cập nhật thường xuyên tình hình khí tượng thủy văn và các thông tin về thời tiết...
Được biết, theo quy hoạch thoát nước mặt và thoát nước thải thành phố Hải Phòng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt tại Quyết định số 510/QĐ-UBND ngày 8/3/2018 và Quyết định số 626/QĐ-UBND ngày 27/3/2018 của UBND thành phố Hải Phòng, Hải Phòng sẽ đầu tư thêm 33 nhà máy xử lý nước thải, xây mới bổ sung 447,84km đường cống các loại, bổ sung 174 trạm bơm nước thải và 33 trạm bơm nước mưa (công suất từ 3m3/s đến 22m3/s).
Mỹ An