Các 'ông lớn' với cuộc đua thu mua năng lượng nhân tạo
Các công ty lớn trên thế giới đã mua năng lượng tái tạo để vận hành doanh nghiệp của họ trong nhiều thập kỷ. Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư tư nhân đổ vào ngành năng lượng tái tạo.
Hiện tượng mua năng lượng tái tạo của các công ty chủ yếu là nỗ lực của châu Mỹ. 17 gigawatt công suất được công bố vào năm ngoái đến từ Mỹ, chiếm 55% tổng số, với 3,3 gigawatt từ các quốc gia khác ở Bắc và Nam Mỹ. Châu Âu đã ký hợp đồng 12 gigawatt, trong khi châu Á chỉ ký 2 gigawatt, ít hơn đáng kể so với năm 2020.
Các công ty công nghệ Mỹ cũng có nhiều hoạt động thu mua như vậy. Amazon, Microsoft và Meta là ba bên ký hợp đồng lớn nhất vào năm ngoái, với phần lớn đến từ năng lượng mặt trời. Amazon đã ký hợp đồng hơn 6 gigawatt vào năm ngoái, nâng tổng công suất mà họ có theo hợp đồng lên gần 14 gigawatt. Với quy mô đó, Amazon được xem là một trong những công ty lớn nhất thế giới về năng lượng tái tạo.
Google, trước đây là công ty dẫn đầu về thu mua năng lượng tái tạo, đã giảm đáng kể trong danh sách những người mua lớn nhất năm nay. Google chỉ mua được hơn 600MW vào năm 2021 thông qua các thỏa thuận mua bán điện song phương. Công ty đã thực hiện chiến lược năng lượng khác để đáp ứng nhu cầu về năng lượng không phát thải. Google hiện đang đặt mục tiêu chỉ điều hành bằng năng lượng không carbon mỗi giờ mỗi ngày vào năm 2030.
Năm ngoái, 67 công ty đã trở thành thành viên mới của RE100, một sáng kiến toàn cầu của các công ty cam kết sử dụng 100% năng lượng tái tạo, cam kết bù đắp tất cả nhu cầu điện của họ. Hiện có 355 công ty thành viên RE100, tại 25 quốc gia. Nói chung, họ tiêu thụ 363 terawatt giờ điện mỗi năm, tổng nhu cầu ít hơn một chút so với Illinois, North Carolina và Virginia cộng lại và nhiều hơn Vương quốc Anh.
Với việc ngày càng có nhiều công ty cam kết cung cấp năng lượng tái tạo và với nhu cầu ngày càng tăng về điện từ các ngành sử dụng nhiều năng lượng như công nghệ và hóa dầu, thì sự hiện diện của công ty trên thị trường điện toàn cầu sẽ chỉ tăng lên. BloombergNEF ước tính vào năm 2030 sẽ tăng thêm 246 terawatt giờ từ các thành viên RE100 hiện có ngày nay - tương đương với mức tiêu thụ điện năng hiện tại của California.
Còn tại Việt Nam, thời gian qua, hàng chục tỷ USD vốn FDI đã đổ vào ngành điện mà trọng tâm là năng lượng tái tạo. Nổi bật là dự án nhà máy điện khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) Bạc Liêu do Delta Offshore Energy Pte. Ltd (Singapore) đầu tư với tổng vốn 4 tỷ USD và có công suất thiết kế 3.200 MW. Hay hợp tác giữa Copenhagen Infrastructure Partners (Đan Mạch) và tỉnh Bình Thuận để phát triển dự án điện gió ngoài khơi La Gàn với tổng công suất 3.500 MW, vốn đầu tư 10 tỷ USD.
Về mảng điện mặt trời, hàng loạt công ty như Tập đoàn Xuân Thiện, Trung Nam, Hoàng Sơn, T&T Group, Bamboo Capital, Vạn Ninh, Thiên Niên Kỷ, VKT - Hòa An, MCD Việt Nam, Sao Mai, Hà Đô, Trường Thành Group, Licogi 16... đều tham gia triển khai dự án.
Xu hướng đầu tư vào năng lượng tái tạo cũng được phản ánh trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, khi tỉ trọng trái phiếu năng lượng tăng từ 3% năm 2019 lên 8% năm 2020, với tổng giá trị phát hành của các công ty đầu tư vào điện mặt trời đạt 29.800 tỉ đồng, tăng 254%. Công ty Chứng khoán Tân Việt đánh giá, năng lượng tái tạo trở nên thu hút nhờ hưởng lợi từ giá FIT bán điện ở mức cao hơn so với nhiệt điện, thủy điện. Bên cạnh đó là những ưu đãi về thuế, lãi vay.
Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương), cho biết Việt Nam đang tập trung vào chính sách, hạ tầng truyền tải kết hợp với hệ thống lưu trữ và tăng cường khả năng điều độ vận hành hệ thống điện, kết nối lưới điện khu vực. Các dự án năng lượng tái tạo quy mô công suất lớn sẽ từng bước chuyển sang cơ chế đấu thầu cạnh tranh.
Nguyễn Linh (T/h)
