Bộ Nội vụ đề xuất cấp xã đảm nhiệm 85% quyền hạn từ cấp huyện.
Theo đề xuất của Bộ Nội vụ, khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và xã), 85% nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện sẽ được chuyển giao cho cấp xã, trong khi 15% còn lại sẽ do cấp tỉnh đảm nhiệm.
Bộ Nội vụ đang soạn thảo dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi nhằm thực hiện chủ trương sáp nhập các tỉnh, xã, phường, đồng thời loại bỏ cấp huyện.
Theo dự thảo, Việt Nam sẽ có hai cấp hành chính: cấp tỉnh (bao gồm tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương) và cấp cơ sở (bao gồm xã, phường, cùng với đặc khu tại hải đảo). Các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định, trong khi các đặc khu tại hải đảo được thành lập bởi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Dựa trên mô hình hai cấp này, Bộ Nội vụ đề nghị cấp tỉnh tập trung đảm nhiệm các nhiệm vụ chiến lược như ban hành chính sách, quy hoạch, quản lý vĩ mô, cùng với những vấn đề mang tính liên vùng hoặc đòi hỏi chuyên môn cao. Các công việc trước đây thuộc thẩm quyền cấp huyện mà vượt quá năng lực của cấp cơ sở sau tái cơ cấu sẽ chuyển về cấp tỉnh.
Ngược lại, cấp cơ sở sẽ chịu trách nhiệm thực hiện các chính sách từ trung ương và cấp tỉnh, đồng thời ưu tiên giải quyết trực tiếp nhu cầu của cộng đồng dân cư, cung cấp các dịch vụ công thiết yếu và khuyến khích sự tham gia của người dân.
Bộ Nội vụ lý giải rằng việc chuyển giao phần lớn nhiệm vụ của chính quyền cấp huyện hiện nay về cấp cơ sở sẽ giúp tăng cường khả năng phục vụ người dân tại chỗ. Trong trường hợp cấp cơ sở không đảm nhiệm được, công việc sẽ được giao cho cấp tỉnh phụ trách.
Để thực hiện nguyên tắc "địa phương tự quyết, tự làm, tự chịu trách nhiệm", cấp tỉnh được khuyến khích đẩy mạnh phân quyền và ủy quyền cho cấp cơ sở. Việc này nhằm tăng cường năng lực quản lý, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo hiệu quả trong quản trị địa phương.
Đối với các đặc khu ở hải đảo, Bộ đề xuất trao thêm quyền tự chủ nhằm đảm bảo khả năng ứng phó linh hoạt trước các tình huống bất ngờ, đồng thời bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Đề xuất này phản ánh quan điểm phân quyền mạnh mẽ, với mục tiêu tối ưu hóa quản trị địa phương và nâng cao chất lượng phục vụ người dân.
Trong phiên họp Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp ngày 13/3, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết đề án Chính phủ trình đề xuất chuyển 1/3 nhiệm vụ của cấp huyện lên cấp tỉnh và 2/3 xuống cấp cơ sở.
Theo thống kê hiện tại, Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh, 696 quận/huyện và 10.035 xã/phường. Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu phương án sáp nhập, dự kiến giảm 50% số tỉnh và 60-70% số đơn vị cấp cơ sở so với hiện tại. Các tỉnh dự kiến hoàn tất sáp nhập trước ngày 30/8 để đi vào hoạt động từ tháng 9, còn các xã/phường sẽ hoàn thành tái cơ cấu trước 30/6 và bắt đầu vận hành chính thức từ ngày 1/7.
H.A
