Bệnh viêm đại tràng mạn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Theo dõi KTMT trên

Bệnh viêm đại tràng mạn tính là bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến ở các nước đang phát triển và có xu hướng ngày một gia tăng. Ở nước ta, số người bị viêm đại tràng mạn tính chiếm tỷ lệ khoảng 20% dân số và con số này không ngừng tăng lên.

Viêm đại tràng mạn tính nhẹ thì niêm mạc kém bền vững dễ chảy máu còn nặng thì bị loét, xung huyết, xuất huyết, thậm chí có những ổ áp-xe nhỏ do quá trình viêm nhiễm gây tổn thương khu trú hoặc lan toả ở niêm mạc đại tràng với các mức độ khác nhau.

Phân loại bệnh viêm đại tràng mạn tính

– Bệnh viêm đại tràng mạn tính có nguyên nhân: Xuất hiện do bệnh viêm đại tràng cấp tính do nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, nhiễm nấm và nhiễm độc điều trị không dứt điểm.

– Bệnh viêm đại tràng mạn tính không rõ nguyên nhân: Thường gặp là bệnh viêm đại tràng mạn tính không đặc hiệu.

Bệnh viêm đại tràng mạn tính rất khó điều trị dứt điểm.

“Thủ phạm” gây bệnh

Viêm đại tràng mạn tính chủ yếu do các nguyên nhân sau:

– Táo bón kéo dài.

– Nhiễm vi trùng gây bệnh đường ruột như Shigella, Salmonella…

– Nhiễm ký sinh trùng như giun đũa, giun móc, giun tóc, giun kim.

– Chế độ ăn uống: Ăn uống không điều độ hoặc ăn các loại thức ăn kích thích (chua, cay, cà phê, rượu bia,…) gây tổn thương niêm mạc ruột.

Biểu hiện bệnh viêm đại tràng mạn tính:

– Đau bụng quặn từng cơn, đau lặp lại nhiều lần, đau dọc khung đại tràng, thường ở nửa khung đại tràng trái và hai hố chậu, đến khi đại tiện thì đỡ đau.

– Rối loạn đại tiện (phân không ổn định, đi ngoài không thoải mái): Chủ yếu là đi lỏng nhiều lần trong ngày, hay mót rặn, phân có nhầy mũi hoặc có máu, có khi táo bón kèm nhầy mũi hoặc táo lỏng xen kẽ.

– Toàn thân mệt mỏi, giảm trí nhớ, tính tình thay đổi (hay cáu gắt, lo lắng thái quá) chán ăn, ăn ngủ kém, đầy bụng, thậm chí thể trạng gầy sút, hốc hác.

– Bụng đầy hơi, khu trú dọc khung đại tràng, người bệnh luôn cảm thấy căng tức bụng rất khó chịu.

Người viêm đại tràng mạn tính cần bổ sung nhiều chất xơ, đặc biệt có nhiều trong các loại rau củ quả - Ảnh minh họa.

Cách điều trị và phòng ngừa bệnh

Viêm đại tràng mạn tính rất khó điều trị dứt hẳn. Do đó, điều trị nội khoa với phương châm kiên trì và toàn diện là nguyên tắc điều trị chung, cần lựa chọn chế độ ăn uống, làm việc và sinh hoạt phù hợp; sử dụng thuốc hợp lý tùy theo bệnh trạng như thuốc kháng sinh chống nhiễm khuẩn, chống nấm, chống ký sinh trùng, chống miễn dịch, giảm đau và chống co thắt, chống tiêu chảy, chống loạn khuẩn.

– Giữ vệ sinh môi trường sống, không ăn thực phẩm còn tươi sống như rau sống, nem chua, tiết canh, lòng heo, gỏi cá…

– Nâng cao sức khỏe bằng vận động, thể dục thể thao; uống nhiều nước bằng cách lấy lòng bàn tay xoa nhẹ quanh vùng thượng vị – rốn theo chiều kim đồng hồ mỗi ngày vài lần để kích thích làm tăng nhu động ruột; tạo tinh thần thoải mái, vui vẻ, lạc quan, lành mạnh để tránh stress, căng thẳng kéo dài và lo lắng thái quá sẽ gây trầm cảm và dẫn đến giảm nhu động ruột.

– Chế độ ăn uống hợp lý: Nên ăn các thực phẩm như gạo, khoai tây, thịt nạc, cá, sữa đậu nành, tăng cường nhiều chất xơ ( rau, củ, quả) để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

Hạn chế trứng, sữa, nem rán, thịt mỡ, đậu đen, hành sống, không ăn thức ăn kích thích và sử dụng các chất kích thích; chia làm nhiều bữa ăn trong ngày, buổi tối không ăn quá nhiều.

Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng như ăn 30-35 kcal cho mỗi kg cân nặng mỗi ngày và nên hạn chế chất béo (không quá 15g/ngày), đảm bảo 1 gam chất đạm cho mỗi kg cân nặng mỗi ngày, đồng thời phải cung cấp đầy đủ nước, muối khoáng và các vitamin.

Để cải thiện bệnh viêm đại tràng mạn tính, thay đổi chế độ dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng. Người bệnh cần lưu ý một số điều trong ăn uống sau:

– Khi bị táo bón: tăng chất xơ, giảm chất béo và chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ.

– Khi bị tiêu chảy: Ăn trái cây tươi phải gọt vỏ, có thể ăn trái cây xay nhừ, không ăn rau sống, trái cây khô, trái cây đóng hộp, không được ăn chất xơ để thành ruột không bị tổn thương.

– Tránh ăn đồ gây kích thích: Chua, cay, cà phê, chocolate, trà, rượu bia…

– Nên dùng sữa đậu nành, hạn chế sản phẩm từ sữa vì trong sữa có đường gây khó tiêu và chất đạm của sữa có thể gây dị ứng.

– Hạn chế mỡ: Tránh ăn món ăn nhiều dầu mỡ (chiên, xào).

– Tránh sử dụng các loại thuốc kháng viêm, giảm đau có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết như Aspirin, Ibuprofen, Naprosyn, Voltaren, Feldene…

Dược sỹ Võ Thu Huyền