Báo động ô nhiễm rác thải nhựa trong ngành thủy sản

Theo dõi KTMT trên

Rác thải nhựa đang là vấn nạn toàn cầu, tình trạng “ô nhiễm trắng” được xem là thách thức môi trường lớn thứ hai thế giới, sau biến đổi khí hậu.

Rác thải nhựa đang gây ra những mối nguy hiểm nghiêm trọng cho các loài sinh vật biển. Hiện có khoảng 70% mảnh nhựa lớn trên biển và 46% đảo rác lớn trong khu vực Thái Bình Dương đuợc hình thành từ các ngư cụ, mỗi năm trên thế giới có khoảng 640.000 tấn ngư cụ bị bỏ lại trên biển.

Việt Nam là nước đứng thứ 4 trên thế giới về lượng rác thải nhựa với tổng lượng rác thải nhựa ra đại dương ước tính từ 0.28 đến 0.73 triệu tấn mỗi năm (Jambeck, 2015).

Theo báo cáo của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (IUCN), ngành Thủy sản có thể không sử dụng quá nhiều nhựa ô nhiễm, nhưng lại có tỉ lệ rò rỉ rác thải (vứt bỏ ra môi trường đại dương và sông ngòi) cao thứ hai sau lĩnh vực sản xuất bao bì.

Thói quen vứt bỏ ngay rác thải, ngư cụ hỏng trên biển khiến rác thải nhựa chiếm tới 92% về số lượng rác trên bờ biển trong khảo sát mà IUCN thực hiện năm 2019. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu khác cũng về rác thải nhựa trên biển của IUCN cho thấy, chỉ có 1% rác thải nhựa nổi lên mặt biển, 5% rác thải nhựa ở gần bờ biển. Điều này minh chứng số lượng rác thải nhựa trên biển nhìn thấy chỉ là con số quá nhỏ so với số lượng thực tế.

Tại hội thảo “Quản lý rác thải nhựa đại dương hướng tới bảo tồn đa dạng sinh học và môi trường sống của các loài thủy hải sản” diễn ra tại Quảng Ninh mới đây, ông Jake Brunner – Giám đốc IUCN khu vực Indo-Burma là một trong những đơn vị tiên phong trong vấn đề này tại Việt Nam chia sẻ: “Chúng tôi đã có nhiều sáng kiến về giảm thiểu rác thải nhựa đại dương đã và đang được thí điểm và triển khai ở các nước trên thế giới và trong đó có Việt Nam, thay vì cấm đánh bắt cá, đẩy lùi các mô hình kinh doanh liên quan đến nhựa, chúng ta có thể ứng dụng những biện pháp mang tính hiệu quả hơn về mặt tài chính đồng thời giảm rác thải nhựa, hướng đến phát triển bền vững cho ngành nuôi trồng thủy sản".

Đồng thời, ông cũng bày tỏ mong muốn tạo ra cơ chế phát triển bền vững hơn trong việc phát triển nghề cá gắn với bảo vệ môi trường. "Chúng tôi rất muốn đồng hành với chính phủ Việt Nam để cùng nhau cố gắng bảo vệ môi trường biển, cùng nhau tìm kiếm những cơ hội kinh doanh gắn với bảo vệ môi trường biển", ông Jake Brunner nói.

Cũng tại hội thảo, ông Trần Đình Luân, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNN) cho rằng: “Tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa đại dương nói chung và rác thải nhựa thủy sản nói riêng đang ngày càng ở mức báo động, thậm chí có những nơi trở thành vấn nạn. Có lúc người dân thu hoạch rác thải nhựa nhiều hơn số lượng cá thu được".

Theo ông, cùng với nhiều quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang quyết tâm đẩy lùi vấn nạn ô nhiễm rác thải nhựa nói chung và rác thải nhựa đại dương nói riêng. Hội thảo sẽ là cơ hội tốt để các bên liên quan, các tổ chức hoạt động về môi trường trong nước và quốc tế, các viện nghiên cứu, và các doanh nghiệp thảo luận kế hoạch hành động đồng thời đưa ra các cam kết tự nguyện cùng thực hiện để chống lại ô nhiễm rác thải nhựa ở Việt Nam.

Tổng cục Thủy sản sẽ đồng hành cùng với ngư dân, tuyên truyền trên 28 tỉnh thành ven biển, để chung tay giảm thiểu rác thải nhựa, chung tay vì một nghề cá phát triển bền vững, ông Luân cho hay.

Mới đây, Tổng cục Thủy sản đã ký kết ghi nhớ hợp tác cùng IUCN và và Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Xanh (Greenhub) thực hiện các biện pháp cấp bách quản lý rác thải nhựa đại dương hướng tới bảo tồn đa dạng sinh học và môi trường sống của các loài thủy hải sản trong giai đoạn 2020-2025.

Các giải pháp tập trung vào 5 lĩnh vực: Triển khai thực hiện kế hoạch hành động về bảo tồn rùa biển đến năm 2025; nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống các khu bảo tồn biển; hỗ trợ cải thiện khung pháp lý và thiết lập cơ sở khoa học cho quỹ bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản; quản lý và bảo tồn các loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm; quản lý hệ sinh thái, môi trường sống của các loài thủy sản.

Hiện, dự án hợp tác đã triển khai mô hình thí điểm thử nghiệm phao phủ sơn Line - X thân thiện môi trường thay thế phao xốp truyền thống tại Hợp tác xã Vạn Chài, làng chài Vung Viêng (Hạ Long, Quảng Ninh). Làng chài từng được coi là một trong những làng chài đẹp nhất thế giới vẫn đang nỗ lực thực hiện hoạt động nuôi trồng thủy sản nhưng khoa học, không ảnh hưởng đến môi trường vịnh. Ngư dân vừa là những người chèo đò, hướng dẫn viên đưa du khách đi vãn cảnh, vừa là những nhà bảo vệ môi trường.

Trong thời gian tới, Bộ NN&PTNN sẽ tiếp tục triển khai thực hiện “Điều tra, đánh giá tác động của chất thải nhựa trong hoạt động sản xuất nông nghiệp đến môi trường và đề xuất giải pháp kiểm soát ô nhiễm do chất thải nhựa (lĩnh vực thuỷ sản)”. Đây sẽ là cơ sở để các tỉnh ven biển phát triển nền kinh tế hướng ra biển nhưng vẫn phải đảm bảo bền vững về mặt môi trường, sinh thái.

Nhật Hạ