Băng tan chảy ồ ạt làm dịch chuyển trục Trái Đất

Theo dõi KTMT trên

Cực bắc và cực nam là điểm mà trục quay giao nhau với bề mặt của Trái Đất, nhưng chúng không cố định. Những thay đổi về cách phân bố khối lượng của Trái Đất khiến trục, và do đó là các cực, chuyển động.

Trước đây, chỉ có các yếu tố tự nhiên như dòng hải lưu và sự đối lưu của đá nóng trong lòng đất sâu mới góp phần làm di chuyển vị trí của các cực. Nhưng nghiên cứu mới cho thấy, kể từ những năm 1990, hàng trăm tỉ tấn băng mỗi năm bị tan chảy vào các đại dương do khủng hoảng khí hậu đã khiến các cực dịch chuyển theo hướng mới.

Các nhà khoa học nhận thấy hướng dịch chuyển địa cực chuyển từ nam sang đông vào năm 1995 và tốc độ dịch chuyển trung bình từ năm 1995 đến năm 2020 nhanh hơn 17 lần so với từ năm 1981 đến năm 1995. Kể từ năm 1980, vị trí của các cực đã di chuyển trong khoảng 4 m.

Nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ Shanshan Deng, Viện Khoa học địa lý và Nghiên cứu tài nguyên thiên nhiên, thuộc Viện Khoa học Trung Quốc dẫn đầu.

Dữ liệu về lực hấp dẫn từ vệ tinh Grace, được phóng vào năm 2002, đã được sử dụng để xem xét mối liên hệ giữa sự tan chảy của băng với các chuyển động của cực trong năm 2005 và 2012, cả hai nghiên cứu đều cho thấy cực chuyển động sau khi gia tăng băng tan. Nhưng nghiên cứu của Tiến sĩ Deng đã tạo ra một nền tảng mới bằng cách mở rộng mối liên hệ đến khoảng thời gian trước khi vệ tinh được phóng, và cho thấy các hoạt động của con người đã dịch chuyển các cực kể từ những năm 1990, tức gần ba thập kỷ trước.

Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Geophysical Research Letters cho thấy tổn thất do băng chiếm phần lớn sự dịch chuyển của cực, nhưng có khả năng là việc khai thác nước ngầm cũng góp phần vào sự dịch chuyển.

Nước ngầm được lưu trữ dưới đất nhưng sau khi được bơm lên để sử dụng trong sinh hoạt hoặc phục vụ nông nghiệp, phần lớn cuối cùng sẽ chảy ra biển, phân phối lại trọng lượng của nó trên khắp thế giới. Trong 50 năm qua, nhân loại đã lấy đi 18 nghìn tỉ tấn nước từ các hồ chứa sâu dưới lòng đất mà không có sự thay thế.

Nghiên cứu sinh sau tiến sĩ Vincent Humphrey, Đại học Zurich, Thụy Sĩ, người không tham gia vào nghiên cứu mới cho biết, điều này cho thấy các hoạt động của con người đã phân bổ lại lượng nước khổng lồ trên hành tinh. Nó lớn đến mức có thể thay đổi trục của Trái Đất.

Tuy nhiên, ông cho biết, sự dịch chuyển của trục Trái Đất không đủ lớn để ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, nó có thể thay đổi độ dài của một ngày, nhưng chỉ bằng mili giây.

Một số nhà khoa học cho rằng, với quy mô của tác động đáng kể của con người lên địa chất và hệ sinh thái của Trái Đất, cần công bố một kỷ nguyên địa chất mới - kỷ nguyên Anthropocene. Kể từ giữa thế kỷ 20, đã có sự gia tăng rõ rệt của lượng khí thải carbon dioxide và mực nước biển dâng, sự tàn phá động vật hoang dã và sự biến đổi đất do canh tác, phá rừng và sự phát triển.

PV