3 đối tượng nào cần đi khám sức khỏe hậu Covid-19?
Hậu Covid-19 là vấn đề sức khỏe được người dân quan tâm, lo lắng, nhất là những bệnh nhân vừa hồi phục sức khỏe sau khi mắc bệnh. Vì vậy, sau mắc Covid-19 người dân nên đến thăm khám, kiểm tra để sức khỏe được quản lý tốt nhất.
Theo khuyến cáo của chuyên gia y tế, để đảm bảo khỏe mạnh hoàn toàn, không còn di chứng, tất cả người bệnh Covid-19 cần tái khám 2-4 tuần sau xuất viện.
Ngoài ra, di chứng của Covid-19 khiến nhiều F0 thậm chí phải nhập viện cấp cứu vì hội chứng hậu Covid-19. Do đó, việc kiểm tra sức khỏe hậu Covid-19 là cần thiết, giúp đánh giá sớm những biến chứng và đưa ra biện pháp ngăn chặn ngay từ đầu để giảm thiểu nguy cơ gây hại đến sức khỏe.
Virus SARS-CoV-2 tấn công vào tất cả các cơ quan của cơ thể ở giai đoạn cấp tính. Tuy nhiên, giai đoạn hậu Covid-19 có thể do di chứng tổn thương của đa cơ quan, nên hay gặp ở những bệnh nhân có nhiều triệu chứng sau khi khỏi Covid-19 như: Mệt mỏi, tức ngực, khó thở, rối loạn chức năng nhận thức, stress, mất mùi và khứu giác vẫn còn… nhưng hội chứng hệ hô hấp là chủ yếu. Triệu chứng có thể mới khởi phát sau khi đã hồi phục từ đợt mắc Covid-19 cấp tính, hoặc kéo dài từ đợt bệnh ban đầu. Triệu chứng cũng có thể thay đổi hoặc tái phát theo thời gian.
Theo PGS.TS.BS Hoàng Thị Phượng - Giảng viên cao cấp, Phó chủ nhiệm bộ môn Nội, Trường Đại học Y dược, ĐHQG Hà Nội, chuyên gia hô hấp Medlatec cho biết, tuy nhiều người gặp phải hội chứng hậu Covid-19, nhưng không có nghĩa là tất cả những người mắc Covid-19 đều đi khám hậu Covid-19, như vậy sẽ rất lãng phí.
“Những người phải có triệu chứng của hậu Covid-19 thì mới đi khám. Nhóm F0 nằm viện, có viêm phổi, điều trị ICU thì sau khi ra viện, bác sĩ sẽ hẹn tái khám định kỳ 4 tuần, 8 tuần. Còn nhóm F0 nhẹ, không phải nhập viện thì chỉ đi tái khám khi có triệu chứng hậu Covid-19”, PGS.TS.BS Hoàng Thị Phượng khuyến cáo.
Lý giải nguyên nhân gây tình trạng hậu Covid-19, theo PGS.TS.BS Hoàng Thị Phượng là do virus SARS-CoV-2 gây phản ứng viêm - cytokines - xơ hóa - rối loạn đông máu. Do tổn thương di chứng sau thời gian dài điều trị hồi sức trong bệnh viện, tổn thương di chứng của bệnh nền kèm theo. Đặc biệt tổn thương đa cơ quan, xơ hóa phổi, tắc mạch phổi là 2 tình trạng di chứng phổi rõ ràng và nặng nhất ở hội chứng hậu Covid-19.
“Những F0 phải nhập viện điều trị, đặc biệt là điều trị Hồi sức tích cực (ICU) hay gặp hội chứng hậu Covid-19, còn bệnh nhân nhẹ, không triệu chứng hầu như ít gặp. Những bệnh nhân có nguy cơ cao bị xơ phổi hậu Covid là người tuổi cao, nam giới, thời gian nằm viện dài và có bệnh phổi kẽ từ trước, mức độ nặng phải thở oxy, thở máy", chuyên gia Medlatec nhấn mạnh.
BS Hoàng Thị Phượng cũng cho biết thêm, với đối tượng trẻ em mắc Covid-19 triệu chứng không nặng. Những trường hợp đã tiêm vắc xin, tỷ lệ triệu chứng nặng giảm mạnh và bệnh nhân gần như phục hồi hoàn toàn, đặc biệt là trẻ em.
Mặc dù tỷ lệ rất rất nhỏ trẻ nhiễm SARS-CoV-2 xuất hiện dấu hiệu nặng, nhưng các phụ huynh không nên chủ quan, mà phải quan tâm đến triệu chứng đường hô hấp của trẻ.
"Nếu trẻ sốt trên 38,5 độ mà uống thuốc hạ sốt 2 lần không hạ thì phải liên hệ ngay với cơ sở y tế để có sự hỗ trợ. Phải quan tâm đến nhịp thở của trẻ như: Trẻ dưới 12 tuổi nhịp thở phải trên 30 lần/phút, trẻ vài tháng đến 1 tuổi nhịp thở phải trên 60 lần. Mẹ không biết đếm nhịp thở của con thì nhìn thấy con có cánh mũi phập phồng, lồng ngực co kéo, thở dốc, quấy khóc thì phải liên hệ với y tế cơ sở để có sự hỗ trợ sớm nhất. F0 điều trị tại nhà hiện rất lớn, trong đó có trẻ em, nên vai trò của người thân chăm sóc trẻ nhỏ rất quan trọng”, PGS.TS.BS Hoàng Thị Phượng khuyến cáo.
3 nhóm đối tượng nên khi tái khám hậu Covid-19
Nhóm 1: Người có bệnh nền (như tăng huyết áp, mạch vành, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa...).
Đặc biệt, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng đái tháo đường type 2 và hen suyễn có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng Covid kéo dài. Đường huyết cao hoặc kiểm soát kém có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch.
Giả thuyết rằng tình trạng viêm mức độ thấp đã có từ trước ở bệnh tiểu đường type 2 và tình trạng này có thể trở nên tồi tệ hơn và tăng sau nhiễm Covid, dẫn đến gia tăng các triệu chứng hậu Covid.
Nhóm 2: Người từ 60 tuổi trở lên
Bởi nhóm đối tượng này có nguy cơ có nhiều bệnh đồng mắc chưa khởi phát nhưng sau khi mắc Covid-19 có thể thúc đẩy tình trạng nặng hơn.
Nhóm 3: Người phải nhập viện khi mắc Covid-19 (bị suy hô hấp, phải can thiệp thở oxy trở lên, sốt cao phải nhập viện…).
Theo dữ liệu từ ứng dụng Nghiên cứu triệu chứng Covid, những người trải qua hơn 5 triệu chứng trong tuần đầu tiên mắc bệnh có nguy cơ phát triển hội chứng Covid kéo dài cao gấp 3,5 lần so với những người có ít triệu chứng hơn.
Hậu Covid-19 và 200 triệu chứng liên quan
Theo phân tích từ PGS.TS.BS Hoàng Thị Phượng, có khoảng 200 triệu chứng liên quan đến hội chứng hậu Covid-19, đặc biệt ở những bệnh nhân từng phải điều trị hồi sức tích cực. Sau nhiều tuần đến nhiều tháng sau khi khỏi bệnh, người bệnh vẫn còn đối mặt với hàng loạt triệu chứng và di chứng kéo dài như sốt nhẹ, khó thở, ho kéo dài, mệt mỏi, đau cơ, khớp, rụng tóc, xơ phổi, tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực…
Đặc biệt, di chứng của Covid-19 tại phổi nặng nề nhất. Người bệnh có thể khó thở kéo dài, xuất hiện ở hầu hết bệnh nhân trong 2-3 tháng, đôi khi lâu hơn (lên đến 12 tháng). Có bệnh nhân ho mãn tính, nhiều bệnh nhân bị ho dai dẳng từ 2-3 tuần sau các triệu chứng ban đầu.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp các triệu chứng về tâm thần kinh như rối loạn tâm lý, giảm sự tập trung, lo âu, trầm cảm, bồn chồn, rối loạn giấc ngủ, mau quên, không tập trung. Với người có sẵn bệnh nền như bệnh tim mạch, tiểu đường, đặc biệt là hô hấp, viêm phổi tắc nghẽn mạn tính COPD, viêm phế quản mạn… nếu mắc Covid-19 có thể khiến tổn thương vốn có của họ trở nên nặng hơn.
Lan Anh (T/h)