Ukraine có những khoáng sản gì mà ông Trump muốn thỏa thuận?
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết Hoa Kỳ và Ukraine đã nhất trí về một dự thảo thỏa thuận khoáng sản quan trọng, theo ông có thể trị giá tới 1.000 tỷ USD. Vậy thực chất, Ukraine có những khoáng sản giá trị như thế nào?
Thỏa thuận được đề xuất này được nhiều nhà phân tích coi là một nỗ lực của Ukraine nhằm giành được sự ủng hộ của chính quyền mới của Hoa Kỳ trong bối cảnh căng thẳng về việc Washington tiếp cận Moscow để chấm dứt xung đột với Ukraine.
Ông Trump cho biết thỏa thuận này có thể có giá trị lên tới 1.000 tỷ USD và người nộp thuế Mỹ sẽ được hoàn lại tiền.
Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết thỏa thuận - mà ông cho biết là khuôn khổ kinh tế cho hợp tác với Hoa Kỳ - cho đến nay vẫn chưa bao gồm bất kỳ đảm bảo an ninh nào từ Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, bản dự thảo thỏa thuận có nói rằng Hoa Kỳ muốn Ukraine được "tự do, có chủ quyền và an toàn". Một bản dự thảo thỏa thuận trước đó đã bị ông Zelensky bác bỏ vào tuần trước vì thiếu thông tin chi tiết về các đảm bảo an ninh cho Ukraine, theo các báo cáo của phương tiện truyền thông. Các chi tiết của bản dự thảo thỏa thuận chưa được chia sẻ công khai.
Trước đó, theo các nguồn tin, khung thỏa thuận quy định Mỹ và Ukraine sẽ cùng khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản tại Ukraine, doanh thu sẽ được chuyển vào một quỹ đầu tư hoàn toàn mới do 2 bên cùng quản lý. Quỹ này sẽ đầu tư vào các dự án tại Ukraine.
Vị trí các khu vực có khoáng sản ở Ukraine. Đồ họa: Guardian
Ukraine có 22 trong số 34 khoáng sản mà Liên minh châu Âu định nghĩa là "nguyên liệu thô quan trọng" và trữ lượng của nước này chiếm khoảng năm phần trăm trữ lượng toàn cầu. Các loại khoáng sản này bao gồm vật liệu công nghiệp và xây dựng, hợp kim ferro, kim loại quý và kim loại màu, và một số nguyên tố đất hiếm.
Trữ lượng quặng than chì khoảng 19 triệu tấn, giúp Ukrane trở thành 1 trong 5 quốc gia nhiều tài nguyên này nhất thế giới. Than chì cũng có nhiều ứng dụng, như trong chất bôi trơn công nghiệp, chế tạo pin.
Nước này ước tính có khoảng 500.000 tấn lithium - nguyên liệu quan trọng để sản xuất pin, gốm sứ và thủy tinh, lớn nhất châu Âu.
Ukraine cũng có trữ lượng titan lớn nhất châu Âu và có thể đáp ứng nhu cầu titan kim loại của Hoa Kỳ và EU trong 25 năm. Titanium được sử dụng trong xây dựng, máy bay, cấy ghép chỉnh hình và phụ gia trong sơn và mỹ phẩm, cùng nhiều ứng dụng khác. Các mỏ titanium của Ukraine chủ yếu nằm ở khu vực tây bắc và miền trung, vẫn trong sự kiểm soát của Kiev.
Quốc gia này cũng sở hữu các nguyên tố đất hiếm như lanthanum và xeri, được sử dụng trong TV và đèn chiếu sáng; neodymium, được sử dụng trong tua bin gió và pin EV; và erbi và yttri, có ứng dụng từ năng lượng hạt nhân đến laser.
Kiev cho biết nguồn tài nguyên này trị giá hàng nghìn tỷ đô la chưa được khai thác, nhưng các chuyên gia trong ngành cho biết có thể mất nhiều năm để các nhà đầu tư thu được lợi nhuận đáng kể từ một lĩnh vực đang lao đao vì chiến tranh và tình trạng thiếu đầu tư lâu năm.
Jessica Genauer, giảng viên cao cấp về Quan hệ Quốc tế tại Đại học Flinders, cho rằng: "Trump tập trung vào khoáng sản đất hiếm - thay vì các sản phẩm nông nghiệp hoặc các nguồn tài nguyên khác - vì chúng có giá trị đối với ngành quốc phòng và an ninh Hoa Kỳ và tạo đòn bẩy trong cuộc cạnh tranh về tài nguyên của Hoa Kỳ với Trung Quốc".
Jared Mondschein, giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu Hoa Kỳ thuộc Đại học Sydney, đồng tình và cho biết các khoáng chất quan trọng — bao gồm cả đất hiếm — có ý nghĩa quan trọng hơn đối với tương lai của nền kinh tế toàn cầu so với đất nông nghiệp.
Quang Đức
