Thu hồi xe cũ nát: Khó vẫn phải làm

Thu hồi xe cũ nát là điều cấp thiết, bởi thực trạng ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn đã đến mức báo động, trong đó có nguồn ô nhiễm từ khí xả thải của ô tô, xe máy, nhất là xe máy cũ nát.

Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa có công văn về việc tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí và xử lý triệt để các điểm nóng về ô nhiễm bụi, khí thải.

Trong số các biện pháp, Bộ này đề nghị Hà Nội và TP.HCM thực hiện thu hồi, loại bỏ phương tiện cơ giới cũ nát, lạc hậu, không đảm bảo tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường.

Hà Nội hiện có hơn 5,7 triệu xe máy, trong đó có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ đăng ký trước năm 2000 và trên 730.000 ô tô, chưa kể nhiều phương tiện từ ngoại tỉnh thường xuyên tham gia giao thông trên địa bàn.

Còn tại TP.HCM có gần 9 triệu phương tiện cá nhân, tăng gần 7% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, có hơn 825.000 ô tô (tăng gần 16%) và 8,12 triệu xe máy (tăng hơn 6%). Từ năm 2010 đến nay, thành phố đã tăng thêm hơn 4 triệu phương tiện giao thông cá nhân, đồng nghĩa với việc tăng nguồn phát thải, gây ô nhiễm môi trường.

Đáng chú ý, nhiều xe máy đang lưu hành cũ nát, không thường xuyên được bảo dưỡng nên hiệu quả sử dụng nhiên liệu thấp, nồng độ chất độc hại thải ra môi trường cao, không bảo đảm tiêu chuẩn về khí thải.

Trong khi đó, CSGT không thể tịch thu được số xe này vì không có quy định niên hạn sử dụng, không có quy chuẩn kiểm định. Lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn trong xử lý xe cũ do các đời xe chồng chéo nhau, cải tạo tùy tiện, lẫn lộn số khung, số sườn, biển số nhái, không biển số, không có giấy tờ xe... Chưa kể, khi xảy ra tai nạn, vi phạm giao thông, chủ xe cũng “bỏ của chạy lấy người” và gần như không thể truy nguồn gốc xe.

Thu hồi xe cũ nát: Khó vẫn phải làm - Ảnh 1 — Báo động ô nhiễm không khí từ khí xả thải của ô tô, xe máy, nhất là xe máy cũ nát. (Ảnh: Internet)

Nhiều chuyên gia cho rằng, thu hồi xe cũ nát là điều cấp thiết, bởi thực trạng ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM đã đến mức báo động, trong đó có nguồn ô nhiễm từ khí xả thải của ô tô, xe máy, nhất là xe máy cũ nát.

Tuy nhiên cần phải có chính sách hợp lý vì 100% chủ những phương tiện cũ nát này là người nghèo và đây là những phương tiện mưu sinh hằng ngày của họ. Do đó, ngoài việc tuyên truyền về tác hại của xả thải và mất an toàn giao thông của phương tiện cũng cần phải xử lý nghiêm các trường hợp cố tình không chấp hành.

Theo ông Nguyễn Văn Thanh - nguyên Chủ tịch Hiệp Hội vận tải Ô tô Việt Nam, chủ trương này là tốt, cần được ủng hộ, vì không đơn thuần chỉ là kích cầu thị trường của các nhà sản xuất mà nó còn giảm thiểu việc ô nhiễm môi trường và mất an toàn giao thông. Vấn đề quan trọng nhất là nguồn tài chính hỗ trợ, chắc chắn các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe gắn máy sẽ trích từ lợi nhuận để hỗ trợ. Nhưng 100% người sử dụng xe cũ, nát là người nghèo, trong khi đó một chiếc xe máy trung bình phải từ 15 triệu đồng trở lên.

Thu hồi xe cũ nát: Khó vẫn phải làm - Ảnh 2 — Những chiếc xe máy "hết đát" lại là phương tiện mưu sinh chủ yếu của người nghèo. (Ảnh: VOV)

Đồng quan điểm trên, trao đổi với Vnexpress, chuyên gia giao thông Vũ Thị Vinh nói việc thu hồi các phương tiện cũ, lạc hậu là cần thiết trong bối cảnh ô nhiễm không khí, tuy nhiên, cơ quan quản lý cần đưa ra hệ thống quy chuẩn để xác định mức phát thải cụ thể, tránh gây hoang mang cho người dân.

"Khi đã có quy chuẩn, chính quyền cần tổ chức hệ thống kiểm tra thường xuyên và có phương án hỗ trợ để người dân chuyển đổi phương tiện thì quy định mới có thể đi vào cuộc sống", chuyên gia Vũ Thị Vinh đề xuất.

Trong nhiều năm qua, tình trạng ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn và mất an toàn giao thông do xe máy gây ra ngày một gia tăng. Đối với những chiếc xe máy đã cũ nát đang lưu thông trên đường thì hệ lụy của nó lại càng nặng nề hơn. Lo ngại hơn là, trên những chiếc xe máy cũ nát này lại chở rất nhiều hàng hóa, đồ đạc, nhiều người chạy xe bất cẩn, luôn là mối hiểm họa tiềm tàng đối với an toàn giao thông của các phương tiện khác.

Việc lưu thông của những chiếc xe máy cũ nát không phù hợp với một đô thị văn minh, hiện đại. Do vậy, việc thu hồi hay cấm lưu thông những chiếc xe máy cũ nát là một việc làm đồng bộ với việc xây dựng thành phố văn minh, hiện đại.

Tuy nhiên với cách nhìn ở nhiều góc độ khác nhau, có ý kiến cho rằng, nước ta chưa có quy định về tuổi thọ dành cho xe máy nên chưa có chuẩn để loại bỏ xe cũ nát. Nhìn ở một góc độ khác lại thấy, những chiếc xe cũ nát vốn chủ yếu của người nghèo, nên việc thu hồi những chiếc xe như vậy sẽ làm cho người nghèo thêm khó khăn hơn trong cuộc mưu sinh.

Minh Tuệ