Siết chặt việc xây dựng, vận hành chung cư mini để không còn những vụ cháy đau lòng

Theo dõi KTMT trên

Điều kiện xây dựng chung cư mini 

Chung cư mini xuất hiện nhiều tại các quận huyện trên địa bàn TP.HCM và TP.HN. Công trình xây dựng với số tầng nhất định thường dưới 10 tầng, sau đó chia ra làm các căn hộ nhỏ từ 25m2- 45m2. Nếu so với dự án chung cư thì bé hơn rất nhiều về cả số phòng/tầng và số tầng. 

Hiện nay không có văn bản quy định riêng về loại hình chung cư mini mà áp theo theo Luật Nhà ở năm 2014 và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành khác. Nói cách khác muốn xây dựng chung cư mini, ta phải tuân theo các điều kiện cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, bao gồm hồ sơ, tiêu chuẩn, quy định và mục đích sử dụng đất. 

Theo Luật nhà ở năm 2014 định nghĩa, “Nhà ở là công trình xây dựng với mục đích để ở và phục vụ các nhu cầu sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân.”, “Nhà chung cư là nhà có từ 2 tầng trở lên, có nhiều căn hộ, có lối đi, cầu thang chung, có phần sở hữu riêng, phần sở hữu chung và hệ thống công trình hạ tầng sử dụng chung cho các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức, bao gồm nhà chung cư được xây dựng với mục đích để ở và nhà chung cư được xây dựng có mục đích sử dụng hỗn hợp để ở và kinh doanh.”   

Khoản 2 Điều 46 Luật nhà ở có nội dung như sau: "Hộ gia đình, cá nhân tại khu vực đô thị phải thực hiện xây dựng, cải tạo nhà ở theo quy định của pháp luật về xây dựng và tự chịu trách nhiệm về chất lượng nhà ở. Trường hợp được phép xây dựng nhà ở có từ hai tầng trở lên mà tại mỗi tầng được thiết kế, xây dựng từ hai căn hộ trở lên theo kiểu khép kín, có đủ tiêu chuẩn diện tích sàn xây dựng tối thiểu mỗi căn hộ theo quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng và có phần diện tích thuộc sở hữu riêng, phần diện tích thuộc sở chung của nhà chung cư theo quy định của luật này thì được Nhà nước công nhận quyền sở hữu đối với từng căn hộ trong nhà ở đó."

Trước khi khởi công, chủ đầu tư phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp.Nội dung chủ yếu trong giấy phép xây dựng sẽ có: tên công trình thuộc dự án; tên và địa chỉ chủ đầu tư; địa điểm vị trí xây dựng công trình; loại, cấp công trình xây dựng,…

Điều 91 Luật Xây dựng 2014 cũng quy định điều kiện cấp giấy phép xây dựng đối với công trình trong đô thị, một trong số đó là “Bảo đảm an toàn cho công trình, công trình lân cận và yêu cầu về bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ; bảo đảm an toàn hạ tầng kỹ thuật, hành lang bảo vệ công trình thủy lợi, đê điều, năng lượng, giao thông, khu di sản văn hóa, di tích lịch sử - văn hóa; đảm đảm khoảng cách an toàn đến công trình dễ cháy, nổ, độc hại và công trình quan trọng có liên quan đến quốc phòng, an ninh”.  

Đồng thời Nghị định số 99/2015/NĐ-CP đã quy định dạng căn hộ có diện tích tối thiểu 30m2, khép kín, đáp ứng được các yêu cầu về nhà chung cư sẽ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận sở hữu cho từng căn hộ.

Trên thực tế, không ít chung cư mini có thể đáp ứng được các tiêu chí trên. Để tối đa hóa lợi nhuận, nhiều chủ đầu tư đã xây dựng sai giấy phép với số tầng số căn vượt quá quy định. Do đó hàng loạt chung cư mini chưa được cấp “sổ đỏ” do thiếu giấy tờ và vi phạm quy định. 

Mặc khác Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng chung cư mini đang được xây tràn lan trên các đô thị lớn. Điều này vừa gây mất mỹ quan vừa tiềm ẩn nhiều nguy hại về phòng cháy chữa cháy. 

Chung cư “nhỏ”, nỗi lo “lớn” 

Chung cư mini do cá nhân tự đứng ra đầu tư, thường được xây dựng dưới giấy phép còn nhiều bỏ ngỏ. Đối với người mua hoặc thuê ban đầu thấy lợi nhưng càng về sau sẽ thấy nhiều bất cập. 

Sự buông lỏng quản lý của cơ quan chức năng chính là lỗ hổng cho các sai phạm. Chung cư mini tại vụ cháy tối ngày 12/9 hôm qua là một ví dụ rõ nhất  cho thấy thực trạng chung cư mini tại TP.HN hiện nay. Chung cư này được xây dựng theo dạng nhà ống, tổng diện tích sàn 2000m2, có tới 45 hộ dân với khoảng 150 người sinh sống. Đặc biệt là chỉ có một lối thoát duy nhất chính là mặt tiền. 

Khi lửa bùng lên, lực lượng cứu hộ đã gặp không ít khó khăn khi đi vào bên trong ngôi nhà để dập lửa. Xe cứu hỏa phải đổ cách chung cư 300- 400m, dùng vòi rồng để tiếp cận ngọn lửa. 

Bên cạnh đó quan sát thấy đa số các chung cư mini được xây dựng với một lối đi duy nhất, ban công và cửa sổ được rào kín bằng khung sắt, do đó khi có cháy xảy ra rất khó để tìm được được lối thoát an toàn. Bộ Xây Dựng cũng nhiều lần lên tiếng cảnh báo về tình trạng chung cư mini được xây dựng “quá khổ” tại các khu đông dân cư, hệ lụy là nguy cơ cháy nổ cao. 

Từ những vụ cháy thương tâm, thiết nghĩ thay vì "luật hóa" theo Điều 57 dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) trình trong Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cuối tháng 8/2023) ta cần siết chặt cấp phép xây dựng và quản lý chung cư mini đối với các địa bàn thành phố trên cả nước nói chung và địa bàn Hà Nội nói riêng.

Đối với chung cư ban đầu được cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ những sau đó tự ý chuyển đổi công năng, cho thuê, mua bán cần có chế tài xử phạt nghiêm khắc. Đừng để đến khi lửa bùng lên, ta phải nghe thấy những tiếng xé lòng gọi người thân. 

Phạm Huyền