Rủi ro khi mua vé máy bay qua Facebook, Zalo

Theo dõi KTMT trên

Cảnh báo chiêu trò khuyến mãi

Mặc dù thường xuyên đi lại bằng đường hàng không nhưng chị Thu Hương (quận Hoàng Mai, Hà Nội) vẫn “sập bẫy” khi mua vé cho gia đình đi du lịch Phú Quốc hồi đầu tháng 7. Để tiết kiệm thời gian và chi phí, chị lên nhóm “Voucher - Tặng cho, thanh lý, cùng mua” trên Facebook để mua voucher (phiếu mua hàng) khách sạn và vé máy bay. Ngay sau khi đăng thông tin cần mua lên nhóm, hàng chục tài khoản (TK) Facebook vào tương tác mời chào với mức giá rất thấp và giải thích rằng các hãng hàng không đang khuyến mãi sâu nhân dịp Hội chợ Du lịch quốc tế VITM 2019.

Chọn giao dịch với TK có tên Phòng vé Nguyễn Đạt, hai bên thống nhất ngày hành trình, ngày giờ bay và giá vé khứ hồi của Bamboo Airways 1,650 triệu đồng/người. Khi có mã đặt chỗ (code vé) gửi đến hộp thư điện tử, chị gọi điện đến tổng đài Bamboo Airways kiểm tra lại thông tin nhưng chủ quan không kiểm tra mã đại lý của người bán, sau đó chuyển khoản cho phòng vé (TK mở tại ngân hàng Tiên phong - TPBank), tổng số tiền gần 5 triệu đồng. Chỉ vài phút sau khi có tin nhắn của ngân hàng gửi đến điện thoại thông báo giao dịch thành công cũng là lúc Phòng vé Nguyễn Đạt chặn luôn TK Facebook cùng số điện thoại, không cách gì liên lạc được. Chị nhờ người quen làm việc ở TPBank truy tìm danh tính kẻ lừa đảo theo số TK nhận tiền nhưng bị từ chối vì nguyên tắc bảo mật thông tin. Nhân viên ngân hàng chia sẻ, chỉ trong trường hợp tiền được chuyển đi từ TK TPBank và kịp thời phát hiện gian lận khi tiền vẫn chưa chuyển đến TK nhận mới có thể chặn lại. Cách đó hai tuần, đã có khách hàng đề nghị chặn tiền thành công trong một giao dịch mua vé máy bay qua Facebook vì tiền vẫn trong TK TPBank.

Khách hàng mua vé máy bay Vietjet Air tại Hà Nội - Ảnh: Hà Thu.

Cuối tháng 6/2019, quản trị viên của nhóm “Voucher - Tặng cho, thanh lý, cùng mua” đã phải đăng bài cảnh báo về tình trạng lừa đảo trên nhóm, khuyến cáo 87.200 thành viên cùng cảnh giác. Đồng thời chỉ ra những chiêu trò của các nhóm lừa đảo, như: dùng nhiều TK Facebook, thường không đăng bài mà chờ khách đăng bài là “nhảy vào” tương tác; Lừa khách chuyển tiền vào một hoặc vài số TK chuyên lừa đảo; Tự nhận là nhân viên của rất nhiều công ty du lịch; Đưa ra mức giá rẻ đến mức không tưởng. Quản trị viên cho biết, sau khi nhận diện các nhóm lừa đảo, đã thực hiện chặn nhiều TK Facebook nhưng không xuể.

Mới nhất, vào ngày 23/7, TK Hoang Thuy Thuy Hoang cũng bức xúc đăng bài trong nhóm, than thở vừa bị TK Facebook Vy Sale lừa hơn 71 triệu đồng khi mua tour cho hơn 20 người đi du lịch Malaysia. Nạn nhân cho biết, trước đó, hai bên đã có một vài giao dịch để có thể tin tưởng lẫn nhau. Sau một ngày, bài viết nhận được gần 250 tương tác cùng chia sẻ, đưa ra các thông tin về kẻ lừa đảo, trong đó, nhiều người “bóc phốt” Vy Sale từng lập nhiều TK Facebook khác nhau để lừa đảo, hoặc thường trả chậm code vé vào giờ chót và kêu gọi lập nhóm nạn nhân chung để báo cơ quan công an điều tra.

Phó Giám đốc Công ty Du lịch và Tổ chức sự kiện Bầu trời xanh Trần Thị Thu Trang cho biết, hình thức lừa đảo vé máy bay cùng voucher nghỉ dưỡng giả qua Facebook, Zalo rộ lên khoảng hai năm nay. Điểm chung là các cá nhân chào bán với mức giá vô cùng rẻ, như combo vé máy bay và khách sạn 4 sao chặng Hà Nội - Đà Nẵng 2 ngày 1 đêm chỉ từ hai đến ba triệu đồng/người, còn giá voucher trung bình cũng chỉ bằng một nửa so với thông thường. Ham rẻ, có người mua voucher biệt thự nghỉ dưỡng hơn 20 phòng ở Quảng Ninh đến nơi mới biết đối tác chưa thanh toán tiền cho Vinpearl, đành chấp nhận mất trắng rồi vạ vật mãi mới thuê được chỗ nghỉ khác. Rất nhiều trường hợp mua voucher điều kiện không rõ ràng, không đổi được phòng nghỉ và vé máy bay hoặc đổi được thì phải bù số tiền quá cao.

Mới đây, một khách hàng tên C.N.V ở TP Vinh (Nghệ An) cũng phản ánh đến báo chí về việc bỏ ra hơn 100 triệu đồng thanh toán tiền mua 38 vé máy bay khứ hồi Vinh - TP Hồ Chí Minh. Đến gần ngày khởi hành vẫn không nhận được mã đặt chỗ, khách hàng giục thì người bán “lặn” mất tăm, còn thông tin vé gửi đến hộp thư điện tử được hãng hàng không xác định là không hợp lệ. Số vé trên mua tại một đại lý vé máy bay có trụ sở tại TP Hồ Chí Minh, nhưng được giao dịch qua một TK Zalo của nhân viên đại lý. Ông C.N.V đã tìm đến tận trụ sở đại lý đòi quyền lợi nhưng không được giải quyết thỏa đáng bèn gửi đơn tố cáo đến cơ quan công an.

Cẩn thận không bao giờ thừa

Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA) và Pacific Airlines (JPA) nhận định, chiêu trò lừa đảo vé máy bay thường xuất hiện vào các thời điểm cầu vượt cung. Thủ đoạn phổ biến là đối tượng lừa đảo lợi dụng chính sách đặt vé, giữ chỗ trong vòng 24 giờ để lấy mã đặt chỗ gửi chuyển cho khách hàng. Rất nhiều khách hàng lầm tưởng như thế đã có vé, cho nên thực hiện chuyển tiền. Khi đã nhận được tiền, đối tượng không thanh toán với hãng hàng không và mã đặt chỗ sẽ tự hủy sau khi hết hạn mà khách hàng không được xuất vé. Hoặc đối tượng vẫn tiến hành thanh toán, xuất vé cho khách, nhưng sau đó làm thủ tục hủy vé để nhận lại tiền. Hành khách chỉ có thể biết vé của mình không có giá trị khởi hành khi trực tiếp kiểm tra với hãng hàng không hoặc làm thủ tục check-in.

Nhằm ngăn chặn các đối tượng xấu lợi dụng để lừa đảo, VNA và JPA đã triển khai các biện pháp nghiệp vụ, như: Thường xuyên kiểm tra hệ thống, xử lý các tài khoản đặt nhiều chỗ mà không xuất vé… Về phía hành khách, VNA và JPA khuyến nghị nên chọn một trong ba phương thức mua vé máy bay: Mua trực tiếp tại website, tại phòng vé chính thức, tại đại lý của hãng và luôn yêu cầu lấy hóa đơn để bảo đảm không mua phải vé giả, vé bị nâng giá. Thông tin về các kênh bán chính thức của VNA được cập nhật thường xuyên trên website của hãng tại mục Đối tác bạn hàng/Thông tin đại lý. Với đại lý bán vé, khách hàng có thể tìm hiểu giấy chứng nhận đại lý chính thức của Vietnam Airlines tại nơi mua vé, lưu ý địa chỉ trên giấy chứng nhận và địa chỉ trụ sở đại lý phải trùng khớp với nhau. Với JPA, mọi thông tin về kênh bán có thể tìm hiểu qua tổng đài 19001550.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, cơ cấu vé máy bay gồm hàng nghìn loại giá nên khách hàng mua qua mỗi kênh phân phối có thể tiếp cận các loại giá khác nhau. Mỗi kênh có ưu, nhược điểm riêng nhưng đều an toàn, bảo đảm quyền lợi cho hành khách. Mua vé trực tiếp trên website của hãng phải tự thực hiện nhiều thao tác và ít được triển khai nhiều giá đặc biệt, nhất là đối với các hãng truyền thống. Còn mua qua đại lý sẽ gồm nhiều cấp, trong đó chỉ đại lý cấp 1 là đại lý chính thức. Các đại lý cấp 1 phải ký quỹ cho hãng hàng không khoảng 2 tỷ đồng, áp doanh số hằng tháng, được cấp mã đại lý và được quyền xuất vé. Đại lý cấp 2, cấp 3 không có quan hệ trực tiếp với hãng hàng không mà chỉ làm việc được với đại lý cấp 1.

Đối với các đại lý muốn được cấp quyền xuất vé trung gian cho chặng bay bất kỳ của một hãng hàng không nước ngoài không hiện diện ở Việt Nam, cũng phải thực hiện ký quỹ để được cấp mã IATA (Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế). Bà Trần Thị Thu Trang chia sẻ, chính vì quy định chặt chẽ này khiến các đại lý chính thức luôn tuân thủ tốt quy định về chính sách bán vé máy bay, giảm rủi ro cho hành khách. Bất kể giao dịch trực tiếp hay online (qua mạng), trước khi chuyển tiền, khách hàng chỉ cần kiểm tra mã đại lý trên website của hãng hàng không hoặc trang web của IATA (https://customer-portal-iata.force.com/iec/ieccacfree) là có thể yên tâm. Khi xảy ra bất cứ tình huống gì, cơ quan chức năng có thể phong tỏa tài khoản đặt cọc để xử lý quyền lợi cho hành khách theo quy định. Còn đối với các đại lý, phòng vé trôi nổi, các cá nhân bán vé qua mạng, không có căn cứ để xử lý và họ chỉ cần tuyên bố phá sản là rũ bỏ được trách nhiệm.

Bên cạnh việc trở thành nạn nhân, còn có tình trạng hành khách cố tình sử dụng giấy tờ giả để bay bằng vé khuyến mãi siêu rẻ. Cục Hàng không Việt Nam vừa ra quyết định cấm bay thời hạn 12 tháng đối với ông Trần Đức Tài, trú tại quận 4, TP Hồ Chí Minh vì vi phạm quy định về an ninh hàng không. Tháng 1/2019, ông Tài bị phát hiện dùng chứng minh nhân dân mang tên người khác là Thân Văn Trí để làm thủ tục kiểm tra an ninh hàng không tại sân bay quốc tế Đà Nẵng. Bị xử phạt 7,5 triệu đồng, ông Tài trốn tránh không nộp phạt.

Lợi dụng chính sách bán vé 0 đồng của các hãng hàng không giá rẻ, một số đại lý “ôm” vé siêu khuyến mãi rồi thỏa thuận với hành khách xin Giấy xác nhận nhân thân trùng với tên ghi trên vé để bay; Hoặc sử dụng chứng minh nhân dân trùng tên vé (có hoặc không thay ảnh của người bay) hòng qua mặt lực lượng an ninh hàng không. Tuy nhiên, đây là cửa hẹp cho các đối tượng gian lận vì khách đi bằng Giấy xác nhận nhân thân bao giờ cũng bị lực lượng an ninh hàng không đưa ra nhiều câu hỏi kiểm tra, ngăn ngừa vi phạm. Trưởng phòng An ninh Cục Hàng không Việt Nam Tô Tử Hùng cho biết, từ đầu năm đến nay đã có 67 vụ vi phạm về giấy tờ đi máy bay, bao gồm sử dụng chứng minh nhân dân của người khác; Sử dụng Giấy xác nhận nhân thân sai quy định. Các trường hợp này đều bị hãng hàng không hủy vé, từ chối vận chuyển, nhà chức trách hàng không phạt tiền. Như vậy vừa mất tiền không được bay, vừa phải nộp phạt và có nguy cơ bị cấm bay nếu không chấp hành.

Không phủ nhận giao dịch trực tuyến và mạng xã hội mang đến lợi ích to lớn trong hoạt động phân phối vé máy bay, nhưng cũng ẩn chứa nhiều rủi ro cho khách hàng. Các hãng hàng không cho biết chỉ có thể ngăn ngừa hữu hiệu thủ đoạn lừa đảo với trường hợp khách hàng mua qua ba kênh chính thức như đã nêu trên. Đối với khách hàng mua vé qua tổ chức, cá nhân không rõ nguồn gốc, không chứng minh được tính chính thức (không có mã đại lý), cần hết sức cảnh giác để tránh rơi vào tình trạng tiền mất tật mang.