Nợ trái phiếu: Doanh nghiệp phải có trách nhiệm đến cùng
"Doanh nghiệp còn dư nợ trái phiếu có trách nhiệm đến cùng đối với nghĩa vụ nợ trái phiếu, chủ động minh bạch hóa thông tin tình hình tài chính, khả năng trả nợ của doanh nghiệp", ông Nguyễn Hoàng Dương, Vụ phó Vụ Tài chính Ngân hàng (Bộ Tài chính).
Trái phiếu doanh nghiệp sôi động trở lại
Trong thông tin gửi tới báo chí ngày 13/4, Bộ Tài chính tiếp tục khẳng định nghĩa vụ thanh toán trái phiếu của doanh nghiệp, cảnh báo bên bán trái phiếu phải tư vấn khác biệt giữa trái phiếu doanh nghiệp và tiền gửi tiết kiệm.
Theo Bộ Tài chính, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP trong bối cảnh cần phải tháo gỡ một số khó khăn ngắn hạn cho doanh nghiệp, đồng thời vẫn đảm bảo quyền và lợi ích của nhà đầu tư
Tuy nhiên, bên cạnh các giải pháp chính sách tại Nghị định số 08/2023/NĐ-CP nêu trên, để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp an toàn, lành mạnh và củng cố niềm tin của nhà đầu tư, từng chủ thể tham gia trên thị trường tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật.
Cụ thể, về phía doanh nghiệp, Bộ Tài chính khẳng định, các doanh nghiệp còn dư nợ trái phiếu có trách nhiệm đến cùng đối với nghĩa vụ nợ trái phiếu, chủ động minh bạch hóa thông tin tình hình tài chính, khả năng trả nợ của doanh nghiệp thông qua kết quả xếp hạng tín nhiệm, kiểm toán báo cáo tài chính, công bố đầy đủ thông tin về tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu, tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu, có trách nhiệm thanh toán đầy đủ nghĩa vụ nợ trái phiếu theo phương án phát hành trái phiếu đã công bố thông tin cho nhà đầu tư để đảm bảo uy tín trên thị trường.
Về phía nhà đầu tư, cần có hiểu biết đầy đủ về quy định của pháp luật, tiếp cận đầy đủ thông tin về doanh nghiệp phát hành và trái phiếu, đánh giá kỹ tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành, phân biệt rõ sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp không phải là tiền gửi ngân hàng, đánh giá mức độ rủi ro tương xứng với lợi nhuận khi đầu tư trái phiếu, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình.
Đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ, Bộ cho rằng các đơn vị này phải có trách nhiệm nâng cao chất lượng dịch vụ, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật và thực hiện nghĩa vụ báo cáo, tư vấn và cung cấp đầy đủ thông tin cho nhà đầu tư mua trái phiếu, làm rõ sự khác biệt giữa trái phiếu doanh nghiệp và tiền gửi tiết kiệm ngân hàng, tuyệt đối không được mời chào nhà đầu tư không đáp ứng đủ điều kiện trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua trái phiếu. Cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động liên quan đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Trong khi Bộ Tài chính tiếp tục cảnh báo các bên tham gia thị trường trái phiếu thì hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp mới tiếp tục trầm lắng. Trong tuần đầu tháng 4/2023, không có lô trái phiếu mới nào được phát hành. Trước đó, trong tháng 3/2023, phát hành trái phiếu doanh nghiệp sôi động trở lại với hơn 73% lượng trái phiếu doanh nghiệp mới phát hành là của doanh nghiệp bất động sản, chủ yếu ở các doanh nghiệp không mấy tên tuổi.
Phát hành trái phiếu riêng lẻ của nhóm tổ chức tín dụng tiếp tục trầm lắng đầu năm nay do các vướng mắc liên quan đến quy định về báo cáo tình hình sử dụng vốn với trái phiếu còn dư nợ phải được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện. Đến nay, tất cả các tổ chức kiểm toán đều từ chối kiểm toán tình hình sừ dụng vốn trái phiếu còn dư nợ của ngân hàng trong khi Bộ Tài chính chưa có động thái tháo gỡ.
Trong 3 tháng đầu năm, đã có 69 tổ chức phát hành có một hoặc nhiều hơn lô trái phiếu lưu hành đã không thể đáp ứng nghĩa vụ nợ, với tổng giá trị 94,43 nghìn tỷ đồng. Cụ thể, trong đó có 65 tổ chức phát hành vi phạm nghĩa vụ nợ và 4 tổ chức phát hành có trái phiếu doanh nghiệp đến hạn nhưng đã được tái cơ cấu nợ.
Doanh nghiệp cần củng cố niềm tin cho nhà đầu tư
Theo ông Nguyễn Hoàng Dương, Vụ phó Vụ Tài chính Ngân hàng (Bộ Tài chính) cho biết, để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp (trái phiếu doanh nghiệp) an toàn, lành mạnh và củng cố niềm tin của nhà đầu tư, từng chủ thể tham gia trên thị trường phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật.
“Doanh nghiệp còn dư nợ trái phiếu có trách nhiệm đến cùng đối với nghĩa vụ nợ trái phiếu, chủ động minh bạch hóa thông tin tình hình tài chính, khả năng trả nợ của doanh nghiệp thông qua kết quả xếp hạng tín nhiệm, kiểm toán báo cáo tài chính, công bố đầy đủ thông tin về tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu, tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu, có trách nhiệm thanh toán đầy đủ nghĩa vụ nợ trái phiếu theo phương án phát hành trái phiếu đã công bố thông tin cho nhà đầu tư để đảm bảo uy tín trên thị trường”, lãnh đạo Vụ Tài chính Ngân hàng nhấn mạnh.
Về phía nhà đầu tư, ông Dương cho rằng, cần có hiểu biết đầy đủ về quy định của pháp luật, tiếp cận đầy đủ thông tin về doanh nghiệp phát hành và trái phiếu, đánh giá kỹ tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành, phân biệt rõ sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp không phải là tiền gửi ngân hàng.
“Nhà đầu tư đánh giá mức độ rủi ro tương xứng với lợi nhuận khi đầu tư trái phiếu, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình”, ông Dương nói.
Bên cạnh đó, các tổ chức cung cấp dịch vụ có trách nhiệm nâng cao chất lượng dịch vụ, tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật và thực hiện nghĩa vụ báo cáo, tư vấn và cung cấp đầy đủ thông tin cho nhà đầu tư mua trái phiếu, làm rõ sự khác biệt giữa trái phiếu doanh nghiệp và tiền gửi tiết kiệm ngân hàng, tuyệt đối không được mời chào nhà đầu tư không đáp ứng đủ điều kiện trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua trái phiếu.
“Cơ quan quản lý nhà nước sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động liên quan đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp”, ông Nguyễn Hoàng Dương khẳng định.
Ngày 5/3/2023 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số quy định của các Nghị định về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Trong đó có một số điểm đáng chú ý sau:
- Thứ nhất, Nghị định quy định doanh nghiệp có thể đàm phán với người sở hữu trái phiếu để thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác khi có khó khăn trong việc thanh toán đầy đủ, đúng hạn nợ gốc, lãi trái phiếu theo phương án phát hành. Theo đó, doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư có thể đàm phán để cân đối các nguồn lực của doanh nghiệp, thanh toán nghĩa vụ nợ đến hạn.
- Thứ hai, doanh nghiệp được đàm phán với nhà đầu tư để thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu theo quy định, được đàm phán để kéo dài kỳ hạn của trái phiếu tối đa không quá 02 năm đối với các trái phiếu đã phát hành trước ngày 16/9/2022.
- Thứ ba, ngưng hiệu lực thi hành đối với các quy định của Nghị định 65/2022/NĐ-CP về 3 nội dung: (i) xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân; (ii) thời gian phân phối trái phiếu của từng đợt phát hành; (iii) kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Theo đó, các quy định này của Nghị định 65 sẽ được triển khai từ ngày 01/01/2024.
Hà Lan