Kinh tế Việt Nam và những kỳ vọng phục hồi trong năm 2022

Theo dõi KTMT trên

Năm 2021 là một năm có nhiều “sóng gió” đối với Việt Nam, tốc độ tăng trưởng GDP ước tính chỉ đạt 2,58%, lạm phát bình quân tăng 1,84%. Trong bối cảnh dịch Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng tới mọi lĩnh vực của nền kinh tế, con số này đã cho thấy sự nỗ lực không nhỏ của cả nước trong một năm kinh tế - xã hội đầy thách thức. Đây cũng là kết quả đáng khích lệ trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn đang tiếp tục chịu tác động bất lợi của đại dịch Covid-19.

Theo Nghị quyết số 32/2021/QH15 về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022 được Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ký ban hành tháng 11/2021, các nhiệm vụ cho năm 2022 đã được đề ra, trong đó tăng trưởng GDP được giao mục tiêu phải đạt mức 6-6,5%.

Nhận định về mục tiêu này, nhiều tổ chức, thể chế kinh tế - tài chính và giới chuyên gia vẫn tỏ ra lạc quan. Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) nhận định: Tăng trưởng GDP năm 2022 có thể đạt mức 8%, vượt chỉ tiêu mà Quốc hội đề ra.

Lý giải nguyên nhân vì sao kỳ vọng tăng trưởng ở con số lạc quan này, TS Nguyễn Đức Độ nhấn mạnh: “Với tình hình phục hồi như hiện nay, thì GDP quý I/2022 có thể tăng trưởng khoảng 6%, còn cả năm 2022 có thể đạt hơn 8% nhờ một số ngành trong năm 2022 sẽ phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt là các ngành dịch vụ như: Du lịch, hàng không, nhà hàng, khách sạn... Bên cạnh đó, tăng trưởng GDP năm 2022 chỉ phải so với nền tăng trưởng thấp của năm 2021".

TS Nguyễn Đức Độ cho rằng, dự báo mức tăng trưởng GDP 6-6,5% mà Bộ Kế hoạch Đầu tư đưa ra là "khá thận trọng”. Nhiều chuyên gia kinh tế cũng khẳng định, đà tăng trưởng GDP năm 2022 sẽ bứt phá bởi Việt Nam đã thay đổi chiến lược trong phòng, chống COVID-19. Đặc biệt, năm 2022 việc áp dụng Nghị quyết 128/NQ-CP sẽ đi vào cuộc sống xã hội một cách nhuần nhuyễn và sát thực tế hơn, tiếp tục cởi trói tinh thần cho doanh nghiệp (DN).

Theo đó, trong năm 2022, tình trạng “cát cứ”, “chống dịch quá đà” tại một số địa phương làm “đóng băng” hoạt động kinh tế xã hội hoàn toàn được xóa bỏ, thay vào đó là giải pháp linh hoạt, thức ứng, an toàn với dịch bệnh hỗ trợ cộng đồng DN sản xuất, kinh doanh hiệu quả.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cũng lạc quan dự báo, tăng trưởng GDP năm 2022 ở mức từ 7-7,5% nhờ "sức bật" của nhiều nhóm ngành đã kìm nén khá lâu.

Mặc dù tương đối thận trọng nhưng TS Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia cũng nhận định, với chiến lược chống dịch thay đổi phù hợp, tiến trình “phủ” vaccine mạnh mẽ, triển vọng phục hồi kinh tế năm 2022 được dự báo có thể phục hồi ấn tượng, đạt mức tăng trưởng khoảng 6,5-7%. 

Trong ấn bản bổ sung thường kỳ của Báo cáo Triển vọng phát triển châu Á (ADO) 2021 công bố gần đây, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vẫn giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam năm 2022 ở mức 6,5% cho năm 2022.

Ông Andrew Jeffries - Giám đốc Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đánh giá, Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn nên ảnh hưởng của dịch Covid-19 rất nặng nề và rõ rệt, nhưng đến nay, các đối tác thương mại lớn của Việt Nam đang trên đà phục hồi nhanh chóng, từ đó, thúc đẩy giao thương mạnh mẽ hơn. Đặc biệt, nhờ vào tỷ lệ tiêm vaccine Covid-19 tăng cao tạo điều kiện sớm mở cửa nền kinh tế, góp phần tăng trưởng trở lại.

Năm 2022 sẽ là năm quan trọng, đặc biệt khu vực châu Á sẽ chứng kiến sự phục hồi xuất khẩu vượt trội và Việt Nam là quốc gia tiếp tục tận dụng được cơ hội để tăng tốc xuất khẩu. Lĩnh vực phục hồi nhanh sẽ là điện tử, hàng hóa liên quan tới phòng chống dịch bệnh, như điện tử, vật tư, thiết bị y tế, máy móc thiết bị, đồ gỗ, dệt may, giày dép... Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng nắm bắt cơ hội này để đẩy mạnh xuất khẩu trong năm 2022, nâng cao chất lượng hàng hóa để tiến sâu vào nhiều thị trường lớn, tiềm năng hơn.

Cũng cho ý kiến về mục tiêu này, ông Jacques Morisset, chuyên gia kinh tế trưởng và quản lý Chương trình Kinh tế vĩ mô, Thương mại và Đầu tư thuộc WB tại Việt Nam cho rằng, mục tiêu tăng trưởng 6-6,5% năm 2022 là hoàn toàn khả thi. 

Ông Jacques Morisset cũng hy vọng rằng, Chính phủ sẽ triển khai kích cầu nền kinh tế thông qua những chính sách về chi ngân sách và chính sách thuế. Nếu thực hiện được các nội dung này, Việt Nam sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trở lại như trước đây, thậm chí còn có thể mạnh mẽ hơn nữa, bởi vì Việt Nam có thể bắt kịp thời điểm để quay lại tốc độ tăng trưởng như thời kỳ trước đại dịch.

Nhằm thúc đầy quá trình phục hồi của nển kinh tế, mới đây, tại phiên khai mạc kỳ họp Quốc hội bất thường thứ nhất, Quốc hội khoá XV, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Gói phục hồi kinh tế gồm hỗ trợ tài khóa khoảng 291.000 tỷ đồng, hỗ trợ tiền tệ khoảng 46.000 tỷ đồng và một số khoản khác.

Theo PGS.TS Phạm Thị Hồng Yến - Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, sau khi được thông qua, chính sách này sẽ đảm bảo quy mô đủ lớn để các doanh nghiệp Việt Nam có được nguồn lực hỗ trợ ngay từ năm 2022 - 2023. "Nguồn lực này sẽ giúp cho chúng ta tiến hành phục hồi kinh tế, không bị suy giảm động lực tăng trưởng và tiếp tục đạt được mục tiêu đặt ra trong giai đoạn 2021-2025. Các gói kích thích kinh tế của Chính phủ sẽ được Quốc hội thông qua sớm để mở toang cánh cửa phục hồi kinh tế trong năm 2022 và năm 2023 cũng như hoàn thành mọi mục tiêu nhiệm kỳ 2021-2025", bà Yến nói.

"Cùng với những dấu ấn trong năm 2021 cũng như tác động kịp thời của gói chính sách tài khóa và tiền tệ thì trong 2022 chúng ta sẽ có được sự đột phá để đưa chất lượng cũng như tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn này đi lên”, bà Yến nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, TS Lê Đăng Doanh cho rằng, gói cứu trợ mà Chính phủ triển khai sẽ giúp cho những doanh nghiệp đang khó khăn phục hồi lại trong khi giúp các doanh nghiệp mới tham gia nhập cuộc một cách nhanh chóng.

Trong khi đó, ông Đinh Văn Thập, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty may Nhà Bè cho biết, ảnh hưởng của Covid-19 có thể kéo dài đến 2022, thậm chí là sang năm 2023. Chính vì vậy, các gói hỗ trợ như giãn, hoãn đóng thuế sẽ giúp doanh nghiệp có thêm nguồn vốn để duy trì sản xuất, kinh doanh và dần phục hồi, phát triển, thích nghi với đại dịch.

“Vấn đề đặt ra hiện nay là chương trình tổng thể phục hồi kinh tế trong hai năm 2022-2023 cần có trọng điểm, dẫn vốn vào khu vực cấp bách, cần thiết và có khả năng hấp thụ. Xây dựng chương trình quản lý rủi ro, phân bổ nguồn lực phải công khai minh bạch, tránh thất thoát. Để hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi cần lưu ý ba điểm mấu chốt để chương trình phát huy hiệu quả tốt nhất, đó là: Năng lực thực thi, kịp thời và đúng đối tượng”, ông Thập đề xuất.

Đồng tình với dự đoán kinh tế Việt Nam 2022 có nhiều động lực để phát triển, song các chuyên gia đều cho rằng, để nắm bắt thành công cơ hội, vai trò quyết định chính là doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần chủ động có chiến lược phát triển bền vững, dài hơi thay vì tự phát, manh mún như hiện nay.

Theo ông Lê Đăng Doanh, trong giai đoạn 2021-2025, Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số và kinh tế số, xác định kinh tế số chiếm 20% GDP tương đương khoảng 30 tỷ USD vào năm 2025. Do vậy, các doanh nghiệp phải tích cực, khẩn trương đưa công nghệ số vào từng hoạt động của mình để khai thác có hiệu quả, lợi thế của khoa học công nghệ, thông tin cũng như quá trình chuyển đổi số.

TS Lê Đăng Doanh cho rằng, năm 2022, Việt Nam đề ra mục tiêu tăng trưởng khoảng 6,5%. Để làm được điều này thì chúng ta phải phục hồi được các doanh nghiệp, vì chỉ có doanh nghiệp mới tạo công ăn việc làm, đóng góp vào ngân sách Nhà nước, tạo ra của cải vật chất. Tuy nhiên, hiện nay, mức độ ảnh hưởng của dịch bệnh tới hoạt động của doanh nghiệp vẫn còn rất lớn, vì vậy họ còn dè dặt trong việc triển khai các kế hoạch đầu tư và sản xuất kinh doanh. Việc hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động là yêu cầu cấp bách.

“Kinh tế sẽ phục hồi tốt, tăng trưởng có thể đạt 6-6,5%, thậm chí có thể cao hơn nếu chúng ta triển khai tốt chương trình phục hồi và phát triển kinh tế mà Chính phủ đang thiết kế và Quốc hội sẽ thông qua trong thời gian tới. Chúng tôi kỳ vọng những thay đổi về chiến lược phòng chống dịch và chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội sẽ tạo đà phục hồi tích cực”, ông Doanh nói.

TS Nguyễn Trọng Điều, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam cũng cho rằng, doanh nghiệp không nên phụ thuộc hoàn toàn vào các gói hỗ trợ của Chính phủ mà phải "tự cứu" mình, khơi thông các nguồn lực, nắm bắt các chủ trương, chính sách và có kế hoạch cụ thể trong sản xuất, kinh doanh.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp Việt phải chủ động và nỗ lực ứng dụng công nghệ số, kinh tế số, triển khai về khoa học công nghệ, sản xuất, kinh doanh theo đơn đặt hàng và phải được kết nối thị trường theo chuỗi. Nghĩa là phải sản xuất cái họ cần, đảm bảo chất lượng, mẫu mã chứ không phải cái ta làm ra. Ngoài ra, doanh nghiệp phải đầu tư nhà xưởng, máy móc để bảo quản, chế biến sâu, chế biến tinh nhằm nâng cao giá trị.

Bên cạnh đó, Chính phủ nên đầu tư có trọng tâm, trọng điểm để "giải vây" cho một số ngành. "Các mũi nhọn cần được quan tâm đầu tư trong năm 2021 là nông nghiệp, công nghệ chế biến, kinh doanh dịch vụ và du lịch”, TS Nguyễn Trọng Điều nói.

Nội dung: Phạm Giang
Đồ họa: Ngọc Ánh