Kinh doanh tín chỉ carbon như “bán đàn vịt giời”
Ví von kinh doanh tín chỉ carbon như “bán đàn vịt giời”, T.S Phạm Hồng Điệp cho rằng cái khó là làm sao để “đàn vịt giời” đó ở lại với chúng ta và bán được lãi, khung pháp lý chính là giải pháp mấu chốt.
Theo TS. Phạm Hồng Điệp - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Shinec (Chủ đầu tư KCN sinh thái Nam Cầu Kiền), việc hình thành và vận hành thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam hiện đang đối diện với nhiều khó khăn và thách thức. Trước tiên là sự nhận thức về thị trường này của doanh nghiệp, tổ chức và xã hội vẫn còn hạn chế.
Ngoài ra, việc tham gia thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam còn những vấn đề như: Quy định của pháp luật Việt Nam về tín chỉ carbon, cơ sở pháp lý để được công nhận tín chỉ carbon hiện nay tại Việt Nam.
Bên cạnh cơ hội, những vướng mắc liên quan tới tín chỉ carbon hiện nay tại Việt Nam còn tồn tại ở cả doanh nghiệp phát thải lẫn doanh nghiệp cung cấp, kinh doanh tín chỉ carbon.
Ông Điệp đưa ra ví von kinh doanh tín chỉ carbon như bán "đàn vịt giời", qua đó, ông cho rằng cái khó là làm sao để “đàn vịt giời” đó ở lại với chúng ta và bán được lãi, khung pháp lý chính là giải pháp mấu chốt.
Theo ông Điệp, carbon là thị trường lớn, doanh nghiệp nhìn thấy đây là cơ hội vàng, ai đi sớm làm sớm sẽ có lợi, ai đi muộn sẽ phải trả giá nhiều hơn. Hiện Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền coi mô hình sinh thái đang theo đuổi là bài tập rèn luyện để đến năm 2028-2029 khi khung pháp lý hoàn thiện doanh nghiệp có thể kịp thời nắm bắt cơ hội.
“Doanh nghiệp mong muốn cơ quan quản lý nhà nước đưa ra các văn bản quy định mà doanh nghiệp có thể áp dụng, thực tế nhiều văn bản ban hành nhưng doanh nghiệp rất khó áp dụng bởi chồng chéo, vướng mắc với các quy định khác. Hy vọng cơ quan quản lý nhà nước sớm hoàn thiện khung pháp lý để giúp doanh nghiệp chiếm lĩnh thị trường carbon”, T.S Phạm Hồng Điệp chia sẻ.
Hiện nay Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền (huyện Thủy Nguyên, TP.Hải Phòng) đang tập hợp đa dạng ngành nghề, doanh nghiệp với mức phát thải khác nhau. Mô hình quản trị áp dụng thông qua ESG, sử dụng nguyên vật liệu giảm phát thải, tiết kiệm điện, tối ưu giảm và tuần hoàn nước.
Bàn thêm về thị trường tín chỉ carbon, TS. Nguyễn Phương Nam, Tổng giám đốc Công ty Tư vấn & Dịch vụ Đổi mới khí hậu KLINOVA, Đánh giá viên quốc tế của Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) cho rằng, tín chỉ carbon là một loại hàng hóa rất mới trên thế giới không chỉ ở Việt Nam nên nếu áp dụng các quy định đã có sẽ không phù hợp.
Đây là bài toán vĩ mô và vi mô, khung thể chế không chỉ xây dựng từ trên xuống mà cần kết hợp thực tiễn đi lên, tuy nhiên thiếu định hướng lớn sẽ không thể trúng mục tiêu đề ra. Ông Nam kiến nghị cơ quan nhà nước tập trung nhiều vào thị trường hạn ngạch, bởi khi nhu cầu đủ lớn sẽ giúp thị trường sớm đi vào khuôn khổ.
Ông Nam nhận định, bản chất thị trường carbon không phải mua bán đúng một lần duy nhất mà là các giao dịch mua đi bán lại. Mặc dù đây là sản phẩm của tương lai, nên hy vọng thể chế sớm khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào sân chơi này, hình thành hàng hóa trước tiên thì mới tính đến hình thành thị trường.
Còn theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Việt Nam đang gặp thách thức lớn vừa phải “nâu hơn” vừa phải “xanh hơn”, tức vừa phải phát triển công nghiệp, hiện đại hóa nhưng vừa phải giảm phát thải, xanh hóa nền kinh tế.
Trong xu thế chung của thế giới là xanh và bao trùm, phát triển thị trường tín chỉ carbon là một trong những giải pháp. Việt Nam hiện có nhiều cơ hội đan xen thách thức khi phát triển thị trường carbon.
Nghị định 06/2022/NĐ-CP ngày 7/1/2022 về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon, Việt Nam đã quy định lộ trình phát triển thị trường carbon trong nước gồm 2 giai đoạn.
Giai đoạn từ năm 2022 đến hết năm 2027, tập trung xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon; triển khai thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong các lĩnh vực tiềm năng; đồng thời thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon từ năm 2025.
Minh Thành
