Hải Dương: Dự án gần 300 tỷ đồng lấy 35ha đất nông nghiệp rồi để hoang 16 năm (Bài 3)
Sau khi người dân chấp hành nghiêm túc chủ trương của tỉnh để bàn giao gần 35 ha ruộng ở các phường Ái Quốc, Nam Đồng thuộc địa bàn thành phố Hải Dương (Hải Dương) cho Công ty CP Vinamit. Tuy nhiên, sau 16 năm nơi đây giờ đã trở thành một cánh đồng hoang.
Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi đang được lấy ý kiến rộng rãi trên toàn quốc. Theo các chuyên gia, trong Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi có rất nhiều nội dung cần góp ý để hoàn thiện. Trong đó, vấn đề xử lý các dự án chậm triển khai, dự án treo, dự án "ngâm đất" đang là điều khiến dư luận quan tâm nhất. Bởi lâu nay, các dự án treo đang khiến tài nguyên đất bị lãng phí một cách trầm trọng.
Thực tế cho thấy, tại TP.Hà Nội và nhiều tỉnh thành như Hải Dương, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh...hiện nay có rất nhiều dự án "treo", "ngâm" đất nhiều năm gây lãng phí tài nguyên, ảnh hưởng tới việc phát triển kinh tế. Thậm chí, nhiều dự án bị sử dụng sai mục đích, trục lợi cho một nhóm đối tượng.
Năm 2011, tại khu đất vừa giải phóng mặt bằng (GPMB) rộng tới 35ha nằm giáp ranh giữa 2 phường Ái Quốc và Nam Đồng (TP.Hải Dương, tỉnh Hải Dương) diễn ra buổi lễ khởi công rầm rộ dự án Nhà máy Chế biến – tổng kho bảo quản rau, củ, quả của Công ty CP Vinamit. Tuy vậy, suốt 16 năm qua, dự án này vẫn chỉ là bãi đất hoang khiến người dân mất đi sinh kế, tài nguyên bị lãng phí nghiêm trọng.
Trước đó, từ năm 2007, 35ha đất nông nghiệp của người dân đã được thu hồi để phục vụ dự án.
Theo những thông tin được công bố công khai thì Nhà máy Chế biến – tổng kho bảo quản rau, củ, quả này có quy mô chế biến nông sản 20,5 tấn/ngày, sản xuất nước ép đóng chai 500 lít/h, xây dựng kho cấp đông 30 tấn/ngày, kho trữ đông 4.000 tấn/năm.
Ngoài ra, ở đây còn xây dựng mô hình giới thiệu quy trình sản phẩm nông nghiệp có diện tích 84.560m2, khu vực tiếp nhận thu mua nông sản gồm kho phân loại và kho bảo quản lạnh để đưa vào chế biến rộng 4.000m2…
Tổng mức đầu tư của dự án là hơn 284 tỷ đồng, được kỳ vọng sẽ tạo công ăn việc làm ổn định cho 300 công nhân; tạo sinh kế thoát nghèo cho hàng nghìn hộ nông dân địa phương.
Tuy nhiên, 16 năm sau khi bàn giao đất cho Vinamit, khu đất rộng 35ha giờ đây là một bãi cỏ um tùm được bao quanh bởi những bức tường bao.
Hình hài duy nhất của dự án chỉ là 2 nhà kho rộng khoảng 4.000m2 nhưng bỏ không suốt nhiều năm qua. Thấy khu đất bỏ hoang, cỏ mọc um tùm vài người dân mua những đàn trâu, bò rồi lùa vào khu đất để chăn thả.
Chỉ tay vào khu đất hoang, ông Vũ Văn Mạnh ở phường Nam Đồng bức xúc: “Nhà tôi trước có hơn 1 sào ruộng ở đây, mỗi năm đều trồng 2 vụ lúa, vụ đông thì trồng ngô, khoai. Tới năm 2007, khi dự án của Công ty CP Vinamit triển khai, doanh nghiệp hứa hẹn tạo điều kiện cho con, cháu chúng tôi được vào làm việc trong công ty, sản phẩm nông nghiệp của chúng tôi sẽ được thu mua, chế biến với giá trị cao…
Thấy những lợi ích to lớn đó nên tôi mới đồng ý giao đất. Vậy nhưng, chẳng thấy nhà máy, khu chế xuất nào mà toàn bộ đất “bờ xôi ruộng mật” của bà con nông dân bị biến thành bãi cỏ hoang”.
Liên quan đến việc Công ty CP Vinamit chậm triển khai dự án sau suốt 16 năm qua, trao đổi với PV Kinh tế Môi trường, ông Vũ Phạm Thiên, Chủ tịch UBND phường Nam Đồng (TP.Hải Dương) cho biết: “Qua nhiều kỳ họp HĐND, bà con bức xúc kiến nghị về việc người dân đã hy sinh ruộng lúa màu mỡ để doanh nghiệp triển khai dự án nhưng lại bị bỏ hoang suốt hơn chục năm qua.
Chính quyền địa phương cũng nhiều lần kiến nghị tới cấp trên cần thực hiện các biện pháp quyết liệt để doanh nghiệp triển khai dự án. Trong trường hợp chủ đầu tư không thực hiện theo đúng quy định, cần thu hồi đất để thực hiện mục đích khác, tránh lãng phí tài nguyên”.
Được biết, cơ quan chức năng tỉnh Hải Dương có nhiều văn bản, cuộc họp yêu cầu Vinamit phải triển khai dự án nếu không sẽ bị thu hồi.
Để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, từ tháng 1/2011 - 6/2013, tỉnh đã cho phép nhà đầu tư 2 lần gia hạn thời gian thực hiện dự án. Tuy nhiên, từ đó đến nay, dự án vẫn “giậm chân tại chỗ” với hàng loạt lý do như suy thoái kinh tế, gặp khó khăn tài chính…
Tháng 8/2017, UBND tỉnh Hải Dương thông báo chủ trương chấm dứt hoạt động dự án Vinamit trước thời hạn và thu hồi các giấy chứng nhận đầu tư đã cấp.
Đến tháng 3/2018, Vinamit lại có văn bản đề nghị tiếp tục được gia hạn thời gian hoàn thành thêm 24 tháng nhưng UBND tỉnh không chấp thuận.
Xin gia hạn không được, tháng 7/2018, Công ty CP Vinamit đề nghị xin được lập quy hoạch chi tiết xây dựng khu thương mại dịch vụ và nhà ở tỷ lệ 1/500 trên diện tích đất dự án Vinamit.
Với đề nghị này, Sở TN&MT tỉnh Hải Dương có văn bản nêu rõ: Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của tỉnh và TP Hải Dương vẫn tiếp tục xác định đây là đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp.
Như vậy, việc đề xuất điều chỉnh dự án, lập quy hoạch chi tiết xây dựng khu đất Vinamit thành khu thương mại dịch vụ và khu dân cư là chưa phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã duyệt.
TS. Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội cho hay: “Để giải quyết thực trạng các dự án vi phạm Luật Đất đai, chúng ta cần phải nâng cao năng lực quản lý của các cấp chính quyền. Thêm vào đó là “siết” năng lực của chủ đầu tư. Việc này Bộ Xây dựng đã có nghiên cứu, đề xuất và tôi mong rằng, Bộ sớm có quy định mới để rà soát, chứ chúng ta không thể nhìn năng lực chủ đầu tư ở giấy tờ không thôi được”.
Còn nữa...
Huy Tưởng
