Hai Chủ nhân Giải thưởng VinFuture nhận giải Nobel Hóa học 2024
TS. Demis Hassabis (Anh) và TS. John Jumper (Hoa Kỳ) – đồng Chủ nhân Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới 2022 – đã được trao giải thưởng Nobel Hóa học năm 2024 vì tạo nên mô hình AI dự đoán cấu trúc protein.
Cùng chia sẻ giải Nobel Hóa học này với TS. Hassabis và TS. Jumper đã là GS. David Baker (Mỹ) nhờ vào thuật toán thiết kế protein của ông.
Theo thông cáo của Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, TS. Hassabis và TS. Jumper đã công bố mô hình AI mang tên AlphaFold2 vào năm 2020. Với sự hỗ trợ của mô hình này, họ đã có thể dự đoán cấu trúc của gần 200 triệu protein được xác định bởi các nhà khoa học trước đây. Kể từ đó, AlphaFold2 đã được sử dụng bởi hơn hai triệu người từ 190 quốc gia. AlphaFold2 đã thúc đẩy nhiều ứng dụng khoa học, cho phép các nhà nghiên cứu tìm hiểu sâu về sự kháng kháng sinh và tạo ra các hình ảnh về enzyme có khả năng phân hủy nhựa.
Ông Heiner Linke, Chủ tịch Ủy ban Nobel Hóa học, cho biết mô hình AlphaFold2 được phát triển bởi TS. Hassabis và TS. Jumper đã hiện thực hóa giấc mơ trong suốt 50 năm trong lĩnh vực này.
Trước đó, vào năm 2022, khi trao Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho hai nhà khoa học này, Hội đồng Giải thưởng VinFuture đánh giá rằng công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2 đã tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp.
AlphaFold 2 giúp rút ngắn thời gian xử lý công việc từ vài năm xuống chỉ còn vài ngày, thậm chí là vài phút, đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vấn đề quan trọng trong đời sống. Công trình cũng đã cung cấp cơ sở dữ liệu về cấu trúc của hơn 200 triệu protein làm tài nguyên nghiên cứu cho hàng nghìn nhà khoa học khác trên thế giới.
Đây không phải lần đầu tiên các Chủ nhân Giải thưởng VinFuture tiếp tục được vinh danh ở những giải thưởng quốc tế uy tín vì những phát minh có tác động tích cực to lớn đến nhân loại. Vào năm ngoái, hai Chủ nhân Giải thưởng Chính VinFuture mùa đầu tiên là TS. Katalin Karikó và và GS. Drew Weissman cũng được vinh danh ở giải Nobel Y học 2023 cho công trình nghiên cứu về các biến đổi của nucleoside, từ đó giúp phát triển vắc-xin mRNA chống lại COVID-19.
Việc các nhà khoa học đạt giải VinFuture ngày càng được vinh danh ở những giải thưởng quốc tế danh giá đã khẳng định sự hiệu quả trong quy trình lựa chọn đề cử của Giải thưởng VinFuture, đồng thời chứng tỏ với thế giới tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture. Qua đó khẳng định vai trò quan trọng của VinFuture trong việc đánh giá và thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực Khoa học Công nghệ toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam trên thế giới.
PV
