Dự án chống ngập TP.Vinh: Kỳ vọng phát triển đô thị bền vững, thích ứng BĐKH

Theo dõi KTMT trên

Ưu tiên bố trí vốn IDA nếu đủ điều kiện trước tháng 6/2022

Dự án Hạ tầng ưu tiên và phát triển đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu TP.Vinh (gọi tắt là dự án chống ngập TP.Vinh) được Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt đề xuất vào đầu năm 2021. Dự án sẽ được ưu tiên bố trí vốn IDA huỷ năm tài khoá 2021-2022 nếu đủ điều kiện đàm phán hiệp định vay với WB trước tháng 6/2022. Đây là dự án nhóm A, cơ quan chủ quản là UBND tỉnh Nghệ An, chủ dự án là UBND TP.Vinh. 

Theo văn bản số 1158/BKHĐT-KTĐN của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH&ĐT đã có ý kiến về các dự án mới sử dụng vốn vay WB có khả năng đáp ứng các yêu cầu của WB về sử dụng vốn IDA (vốn vay không lãi suất) huỷ. Theo đó, các dự án mới đủ điều kiện để tái bố trí vốn IDA huỷ phải là những dự án cơ bản hoàn tất thủ tục theo quy định của phía Việt Nam để có thể hoàn tất thủ tục và đàm phán hiệp định vay với WB trước tháng 6/2022.

Tính đến nay, có 3 dự án mới đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư có khả năng hoàn tất thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi và đáp ứng đủ điều kiện để đàm phán hiệp định vay vốn với WB là: Dự án Cải thiện môi trường nước tỉnh Bình Dương (230,76 triệu USD vốn vay IBRD); dự án Hạ tầng ưu tiên và phát triển đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu TP.Vinh, tỉnh Nghệ An (129,6 triệu USD vốn vay IBRD) và dự án Phát triển tích hợp thích ứng - tỉnh Bình Định (68,4 triệu USD vốn vay IBRD).

Trao đổi với báo chí về vấn đề này, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư và Xây dựng TP.Vinh Nguyễn Ngọc Phong cho biết, hiện cơ quan đang cố gắng để hoàn thành hồ sơ, thủ tục và thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng dự án trong thời gian sớm nhất, dự kiến khởi công dự án trong quý IV/2022.

“Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng vừa có thông báo kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của dự án và yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung một một số nội dung. Hiện, đang bổ sung và hoàn thiện ĐTM của dự án theo quy định”, ông Phong thông tin.

Dự án chống ngập TP.Vinh nhằm mục tiêu hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng tích hợp và phát triển khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu của TP.Vinh, góp phần phát triển đô thị bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu, tạo động lực để phát triển kinh tế - xã hội toàn diện cho TP.Vinh nói riêng và tỉnh Nghệ An nói chung.

Bên cạnh đó, giảm ngập lụt và thích ứng với biến đổi khí hậu cho thành phố thông qua các hoạt động cải tạo và nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước; Cải thiện điều kiện môi trường của thành phố, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân thông qua việc cải tạo nâng cấp hệ thống thu gom và xử lý nước thải.

Đồng thời, tăng cường kết nối giữa khu vực trung tâm với các khu vực đang phát triển và cơ sở hạ tầng còn yếu kém, nhằm tạo động lực để thành phố phát triển thông qua việc xây dựng một số tuyến đường kết nối; Tăng cường năng lực quản lý đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu và kiểm soát ngập lụt cho TP.Vinh.

Cấp thiết đầu tư các dự án chống ngập

Nhận định về nguyên nhân gây úng ngập trên địa bàn TP. Vinh trong thời gian qua, theo ông Nguyễn Quang Hòa, Nguyên Chi cục trưởng Chi cục Thủy Lợi Nghệ An do các yếu tố sau:

Thứ nhất, lượng mưa trung bình nhiều năm tại Vinh là 2043 mm. Tổng lượng trong 5 tháng mùa mưa (từ tháng 7 đến tháng 11) tại Vinh chiếm 74%, còn lại là mùa khô. Tần suất lượng mưa ngày lớn nhất thời kỳ 1960 -2015 tại Vinh XP1% là 599,7mm. Do biến đổi khí hậu, tuy lượng mưa năm ít biến đổi nhưng cường độ mưa ngày có xu hướng tăng cao từ 12 - 19% làm cho đỉnh lũ xuất hiện cao hơn, cộng hưởng với biến đổi khí hậu nước biển dâng án ngự các cửa tiêu tự chảy ra sông, ra biển.

Thứ hai, kênh tiêu Bắc thành phố Vinh theo quy hoạch đã được phê duyệt, song chưa được thực hiện và kết cấu hạ tầng tiêu úng không còn phù hợp.

Thứ ba, do tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa. Theo tính toán sơ bộ thì diện tích đô thị hóa và công nghiệp hóa tăng 15% thì lưu lượng cần tiêu tăng lên gấp đôi. Vì vậy các công trình tiêu úng trước đây đến nay đều không thể đáp ứng được. Mặc khác, việc đấu nối hệ thống tiêu thoát nước các khu dân cư, nhà cao tầng xây dựng mới không được quan tâm kiểm tra nên có hiện tượng làm tùy tiện gây ách tắc dòng chảy.

Thứ tư, trên các trục tiêu chính thì các cầu, cống trên các tuyến đường mới xây dựng cắt qua làm thu hẹp tiết diện, hệ thống các kênh nhánh tiết diện hẹp so với yêu cầu. Hệ thống kênh tiêu các cấp bị bồi lấp do bèo rác, rửa xe các loại.v.v… Chính vì vậy mà trạm bơm tiêu phía Nam thành phố nhiều năm chỉ bơm được 4/6 máy vì trạm bơm phải chờ nước đến.

Thứ năm, việc lấn chiếm hành lang thoát lũ đã gây ra lũ nhân tạo. Phía Nam cầu Cấm đã và đang xây dựng nhiều loại công trình, đây là trục tiêu úng chủ lực trong vùng nhưng bị thu hẹp tiết diện. Theo quan sát, sau tạnh mưa 3 ngày, nhiều vùng trong thành phố Vinh và Nghi Lộc vẫn bị ngập nặng. Chỉ khoảng 300m trên sông Cấm ở phía nam cầu Cấm chênh lệch mực nước đến khoảng 0,4m.

Thứ sáu, công tác quản lý chưa tốt, chưa chủ động thực hiện phương châm 4 tại chỗ trong công tác phòng chống bão, lụt.

Được biết, tại kỳ họp thứ 20, HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVII đã thống nhất thông qua chủ trương thực hiện Dự án “Hạ tầng ưu tiên và phát triển đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An".

Dự án có tổng mức đầu tư dự kiến 4.514 tỷ đồng, tương đương 195 triệu USD. Trong đó, nguồn vốn vay Ngân hàng thế giới là 130 triệu USD, vốn đối ứng trong nước là 65 triệu USD. Đây là dự án đầu tư hạ tầng lớn thứ hai do WB tài trợ cho TP.Vinh sau khi Tiểu dự án đô thị Vinh hoàn thành và được đánh giá cao về hiệu quả.

Theo Nghị quyết, dự án có 4 hợp phần, cụ thể: Hợp phần 1, đầu tư thoát nước, vệ sinh môi trường tích hợp và kết nối; Hợp phần 2, mở rộng khả năng dự trữ để giảm ngập lụt đô thị; Hợp phần 3, cải tạo sông và nâng cấp không gian công cộng; Hợp phần 4, phát triển hệ thống và năng lực để cải thiện đô thị thích ứng.

Lan Anh