"Doanh nghiệp mua lại trái phiếu trước hạn nhằm tránh rủi ro pháp lý tiềm ẩn"
Theo chuyên gia kinh tế có nhiều lí do để doanh nghiệp mua lại trái phiếu trước hạn. Trong đó, không loại trừ việc mua lại nhằm tránh rủi ro pháp lý, do trước đây có thể một số đợt phát hành trái phiếu chưa chuẩn về quy định như mục đích sử dụng vốn.
Bộ Tài chính cho biết, trong 7 tháng đầu năm 2023, có 36 doanh nghiệp phát hành riêng lẻ với khối lượng 62.300 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), giảm 77,8% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, doanh nghiệp bất động sản phát hành chiếm 54,2% trái phiếu được phát hành; tổ chức tín dụng phát hành chiếm 31,6%. Có hơn 60% TPDN phát hành có tài sản đảm bảo.
Theo Bộ Tài chính, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do kinh tế khó khăn nên nhu cầu vốn của doanh nghiệp giảm. Nhà đầu tư cá nhân thận trọng sau vụ việc về trái phiếu doanh nghiệp liên quan đến việc ngân hàng thương mại phân phối trái phiếu trong thời gian qua đang được cơ quan chức năng xử lý. Doanh nghiệp và tổ chức cung cấp dịch vụ quan ngại về vi phạm nên hạn chế việc phát hành mới.
Ngoài ra, cầu đầu tư TPDN giảm do theo Luật Kinh doanh bảo hiểm, DN bảo hiểm từ năm 2023 không được đầu tư một số sản phẩm trái phiếu. Một trong những nguyên nhân khiến lượng phát hành TPDN giảm thời gian qua là niềm tin của nhà đầu tư chưa phục hồi.
Đến cuối tháng 7/2023, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ khoảng 1,02 triệu tỷ đồng chiếm 10,8% GDP năm 2022, bằng 8,2% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế.
Bên cạnh đó, do kinh tế khó khăn, tình trạng doanh nghiệp chậm trả lãi, gốc TPDN cũng khiến niềm tin của nhà đầu tư lung lay. Theo Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, đến cuối tháng 6/2023, gần 60 doanh nghiệp chậm thanh toán lãi, nợ gốc TPDN.
Công ty Chứng khoán VNDirect cũng vừa tung ra dự báo, hoạt động đàm phán gia hạn kỳ hạn trái phiếu sẽ tiếp tục gia tăng trong 2 quý cuối năm 2023. Trong bối cảnh nhiều tổ chức phát hành vẫn còn khó khăn trong hoạt động kinh doanh và khó khăn về dòng tiền, việc có thể đàm phán để gia hạn thời hạn TPDN đến hạn.
“Quý III/2023 sẽ có khoảng 75.900 tỷ đồng TPDN đáo hạn (tăng 14,9% so với quý II/2023). Trong đó, DN bất động sản chiếm gần 43%, tiếp theo nhóm tài chính - ngân hàng chiếm 30% tổng giá trị trái phiếu đáo hạn”, Công ty cổ phần chứng khoán VNDIRECT nhận định.
Số lượng TPDN phát hành mới giảm nhưng nhiều DN chủ động mua lại TPDN trước hạn để tái cơ cấu nguồn vốn. Tổng khối lượng TPDN mua lại trước hạn đạt 135.300 tỷ đồng, tăng 56,3% so với cùng kỳ năm 2022.
Nhiều doanh nghiệp đàm phán với các chủ sở hữu trái phiếu để cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Nhiều tổ chức phát hành trong lĩnh vực bất động sản đã đạt được thỏa thuận gia hạn thanh toán trái phiếu như Novaland, Hưng Thịnh Land...
“Việc các doanh nghiệp chủ động đàm phán với chủ sở hữu trái phiếu đã góp phần ổn định tâm lý của nhà đầu tư; đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp có thời gian tái cơ cấu, phục hồi sản xuất kinh doanh, qua đó có dòng tiền để trả nợ khi trái phiếu đến hạn sau quá trình tái cơ cấu”, Bộ Tài chính cho biết.
Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, có nhiều lí do để doanh nghiệp mua lại trái phiếu trước hạn. Việc mua lại TPDN trước hạn có thể do dự án của doanh nghiệp không còn khả thi nên muốn tất toán để giảm chi phí tài chính. Bên cạnh đó, doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn khác với lãi suất thấp hơn nên mua lại TPDN.
“Nghị định 65 cho phép doanh nghiệp mua lại TPDN trước hạn. Trong khi đó, trước đây có thể một số đợt phát hành trái phiếu chưa chuẩn về quy định như mục đích sử dụng vốn. Vì vậy, doanh nghiệp có thể lựa chọn mua lại trái phiếu nhằm tránh rủi ro pháp lý tiềm ẩn”, ông Hiếu nhận định.
Cùng quan điểm, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, việc mua lại TPDN là nhu cầu bình thường của doanh nghiệp. Theo ông Thịnh, mỗi doanh nghiệp có chiến lược kinh doanh riêng, việc phát hành và mua lại TPDN nằm trong chiến lược đó. Tuy nhiên, việc mua lại TPDN trước hạn cũng cho thấy, tình hình của doanh nghiệp nhiều bất lợi khi nền kinh tế còn đang vượt khó khăn.
Hồng Anh (T/H)
