Điều trị hậu Covid-19: Cần kết hợp vật lý trị liệu và chế độ dinh dưỡng hợp lý
Theo các chuyên gia y tế, điều trị hậu Covid-19 không phải chỉ riêng việc dùng thuốc, phải kết hợp với vật lý trị liệu, chế độ dinh dưỡng hợp lý. Ngoài ra, tập thể dục có vai trò rất quan trọng, giúp cải thiện máu huyết lưu thông, tăng sức đề kháng.
Covid-19 ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể nên có thể dẫn đến nhiều triệu chứng. Virus SARS-CoV-2 tấn công vào nhiều loại tế bào trong cơ thể, nhất là các tế bào màng trong của mạch máu (Endothelial cell) và các cơ quan hô hấp, kích hoạt hệ miễn dịch, gây ra các tổn thương do hệ miễn dịch gây ra.
Phục hồi Covid-19 vẫn để lại các triệu chứng kéo dài cho bệnh nhân như: Khó thở, ho, tim đập nhanh, đau nhức khớp, mệt mỏi, yếu sức, mất mùi, khó ngủ, mau quên...
Triệu chứng hậu Covid-19 nặng hay nhẹ cũng tùy vào mắc Covid-19 nặng hay nhẹ (vào bệnh viện hay khoa ICU), thời gian nhiễm bệnh dài hay ngắn. Ngoài ra, do mạch máu có ở tất cả mọi nơi trong cơ thể, nên bệnh Covid-19 có thể gây tổn thương ở tất cả các cơ quan.
Khi tổn thương mạch máu và viêm sưng tế bào phổi thì bệnh nhân bị viêm phổi. Khi tổn thương mạch máu khớp gối thì bệnh nhân bị đau khớp. Khi tổn thương các mạch máu li ti vùng não, bệnh nhân có thể mất trí nhớ hay chậm suy nghĩ. Thậm chí, bệnh nhân cũng có thể bị rối loạn cương dương (ED) khi mạch máu vùng sinh dục bị tổn thương.
Khi các tổn thương liên quan đến mạch máu xuất hiện thì quá trình hồi phục mất nhiều thời gian, thậm chí không thể lành khi chưa mắc Covid-19. Ví dụ như viêm phổi lâu dài có thể dẫn đến xơ hóa phổi trong khi viêm xương khớp đau nhức lâu dài do Covid-19 dẫn đến viêm thoái hóa nhanh hơn. Bệnh nhân sau khi phục hồi Covid-19 vẫn còn có thể bị xơ phổi mạn tính.
Bàn về các phương pháp điều trị hậu Covid-19, TS Trương Thị Ngọc Lan - Phó viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP.HCM cho biết, hậu Covid-19 phần lớn là do suy nhược cơ thể, mỗi người một thể trạng sẽ có bài thuốc tương ứng khác nhau. Trong Đông y hiện nay không có bài thuốc nào điều trị chung cho tất cả các hội chứng hậu Covid-19.
Hiện nay mạng xã hội xuất hiện nhiều bài thuốc Đông y bán cho người bệnh là hết sức nguy hiểm, người bệnh không thể biết được nguồn gốc xuất xứ của thuốc ra sao, đã được Bộ Y tế cấp phép chưa... Không thể dựa trên mạng xã hội để uống thuốc được, nguyên tắc là phải khám bệnh trực tiếp cho người bệnh, bác sĩ mới được bốc thuốc.
TS Nguyễn Như Vinh - Trưởng khoa thăm dò chức năng hô hấp Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM thông tin, hiện nay không có thuốc đặc trị nào có thể điều trị dứt điểm hậu Covid-19.
Hậu Covid-19 có thể từ bên ngoài như rụng tóc, nổi ban, tiêu chảy... cho đến phía bên trong như viêm phổi, đau khớp... điều trị sẽ tập trung vào từng cơ quan, bộ phận. Có 200 triệu chứng khác nhau liên quan đến hậu Covid-19 nên không có thuốc nào có thể chữa bách bệnh. Các loại thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ, không thể thay thế thuốc.
Trong số các triệu chứng tổn thương cơ quan ở phía trong, nhiều trường hợp xét nghiệm lại thấy chỉ số xét nghiệm bình thường, nhưng không phải không có bệnh, bác sĩ vẫn ghi nhận có biện pháp can thiệp kịp thời từ hành vi, lời nói, tư vấn.
Theo TS Vinh, đối với các đơn thuốc một người dùng truyền tay nhiều người trong y khoa là điều cấm kỵ, bởi vì cùng một bệnh hai người khác nhau đã dùng thuốc khác nhau vì mức độ nặng, các bệnh lý đi kèm, giai đoạn bệnh, thể trạng khác nhau.
"Điều trị hậu Covid-19 không phải chỉ riêng việc dùng thuốc, phải kết hợp với vật lý trị liệu, chế độ dinh dưỡng hợp lý. Tập thể dục có vai trò rất quan trọng trong điều trị hậu Covid-19, giúp cải thiện máu huyết lưu thông, tăng sức đề kháng. Người bệnh nên chọn những môn thể dục yêu thích, duy trì đều đặn tập cường độ càng ngày càng gia tăng theo sức chịu đựng", TS Vinh chia sẻ.
Chế độ dinh dưỡng phục hồi sau khi khỏi bệnh
Các chuyên gia cho rằng, cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ để phục hồi tốt nhất sau Covid-19. Người bệnh cần nhất là nước, chất xơ, protein/tinh bột và vitamin để phục hồi tối đa các mô bị tổn thương. Chế độ ăn uống bắt đầu bằng nhiều bữa ăn nhỏ, có đủ rau xanh, trái cây, protein/tinh bột. Bạn cũng nhớ uống nước đầy đủ, có thể dùng nước lọc kết kết hợp nước trái cây để có đủ vitamin.
Lưu ý, chế độ ăn uống đầy đủ cân bằng với rau củ quả, trái cây tươi, thịt ít chế biến, bạn không cần phải uống thêm vitamin hay thuốc bổ. Hạn chế ăn đường, không uống rượu, hút thuốc hay không nên nhiều uống cà phê, trà vì có thể gây khó ngủ.
Các bệnh tim, bệnh phổi hay bệnh đau khớp có thể khiến bạn có những triệu chứng tương tự như sau khi mắc Covid-19. Vì vậy, người bệnh cần gặp bác sĩ để theo dõi các triệu chứng này, xem có phải mình mệt vì Covid-19 hay vì các bệnh khác. Các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp, hay đau nhức khớp cũng có thể khiến bạn có triệu chứng hậu Covid 19. Người bệnh cần kiểm tra lượng đường, các chỉ số khác để biết rằng các bệnh mạn tính đã được kiểm soát tốt.
Lan Anh (T/h)
