Các dự án nhà ở xã hội, TP.HCM tập trung tháo gỡ vướng mắc
Vừa qua, Sở Xây dựng TP.HCM đã có báo cáo UBND TP về tình hình phát triển nhà ở trong quý I/2022 và kế hoạch các năm 2021, 2022 cũng như giai đoạn 2021-2025.
Rà soát, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án chung cư
Sở Xây dựng cho biết, hiện trên địa bàn có 33 dự án đầu tư nhà ở thương mại có diện tích trên 10 ha, trong đó đất cho nhà ở xã hội diện tích quy hoạch 1.651 ha; diện tích đất xây nhà xã hội khoảng 109 ha với quy mô 70.000 căn, có 14 dự án đã hoàn tất công tác đền bù giải tỏa với diện tích quy hoạch 435 ha, diện tích xây dựng nhà ở xã hội 32 ha, số lượng 15.000 căn.
Đồng thời, Sở Xây dựng cũng tiếp nhận thông tin liên quan đến các dự án đầu tư cũng như các khó khăn khi tiến hành thực hiện dự án. Từ đó, đơn vị đề xuất tháo gỡ vướng mắc để giúp các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại.
Trước đó, trong báo cáo UBND TP.HCM, đơn vị cho biết sẽ rà soát, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án chung cư, nhà lưu trú công nhân, nhà ở xã hội trong năm 2022 với quy mô gần 14.000 căn hộ.
Đẩy nhanh tiến độ xây dựng 6 dự án chung cư với quy mô 2.928 căn hộ; trong đó gồm 2 dự án xây dựng lại chung cư cấp D (quy mô 360 căn), 4 dự án xây dựng lại nhà chung cư của giai đoạn trước, đã thực hiện tháo dỡ, đang hoàn tất thủ tục đầu tư xây dựng.
Hai dự án nhà lưu trú công nhân nằm trong khu chế xuất, khu công nghiệp với quy mô 1.760 căn (tương đương 3.620 chỗ ở) cho công nhân, người lao động thuê cũng sẽ được đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng.
Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng 6 dự án nhà ở xã hội thuộc quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại đã hoàn tất bồi thường và đã có hạ tầng kỹ thuật, quy mô 5.946 căn hộ.
Có những bất cập gây nên nhiều khó khăn
Ông Trần Quốc Dũng, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hưng Thịnh cho hay, việc buộc doanh nghiệp phải bố trí quỹ đất làm nhà ở xã hội là có phần khiên cưỡng. Trước đây, tại Nghị định 100/2015 quy định đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô từ 10 ha trở lên tại các đô thị từ loại 3 trở lên thì phải dành 20% quỹ đất ở trong dự án để bố trí nhà ở xã hội.
Với dự án dưới 10 ha thì được chọn bố trí bằng đất, quỹ nhà hoặc bằng tiền. Đến Nghị định 49/2021 thì quy định, các dự án nhà ở thương mại quy mô từ 2 ha trở lên tại đô thị đặc biệt, loại 1; từ 5 ha trở lên tại đô thị loại 2, 3 thì phải bố trí 20% quỹ đất làm nhà ở xã hội.
Cách điều tiết nhà ở xã hội như hiện nay đang có những bất cập, gây nên rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp, nhất là đối với các dự án trung cấp và cao cấp tại khu vực trung tâm. Một dự án chỉ có 2 ha đất tại TP.Thủ Đức, chủ đầu tư đã phải bồi thường giá cao, trong khi tiền đất được khấu trừ cho quỹ đất nhà ở xã hội theo đơn giá nhà nước, chênh lệch rất lớn doanh nghiệp sẽ phải gánh. Từ đó, đội giá nhà ở thương mại lên cao, ông Dũng phân tích.
Nguồn vốn cũng là vấn đề nan giải. Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết, trên lý thuyết, doanh nghiệp được vay 70-85% vốn với lãi ưu đãi trung bình 5%. Nhưng thực tế từ 2016 đến nay, nguồn vốn tái cấp bù cho các ngân hàng không có nên doanh nghiệp vẫn phải vay mức 11% và không giảm giá được.
Khi làm nhà ở xã hội, doanh nghiệp được trích 20% quỹ đất làm nhà thương mại. Tuy nhiên, lợi nhuận từ phần nhà thương mại lại phải tính gộp vào lợi nhuận chung của dự án, vốn bị khống chế 10%. Điều này không khuyến khích chủ đầu tư xây nhà ở xã hội, ông Nghĩa nhận định.
Sở Xây dựng TP.HCM “than” việc phát triển nhà ở xã hội còn nhiều khó khăn. Quá trình thực hiện dự án nhà ở xã hội phức tạp và kéo dài, đặc biệt giai đoạn từ thời điểm khởi công đến hoàn thiện dự án đưa vào sử dụng bị ảnh hưởng nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan, dẫn đến tiến độ hoàn thành dự án không như kế hoạch dự kiến của chủ đầu tư.
Đơn cử như hiện nay, một số dự án phát triển nhà ở thương mại, phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất từ 2 ha đến dưới 10 ha được chấp thuận đầu tư trong khoảng thời gian từ ngày Nghị định 188/2013/NĐ-CP có hiệu lực đến ngày Nghị định 49/2021/NĐ-CP ngày 1/4/2021 có hiệu lực, đề nghị điều chỉnh gia hạn thời hạn thực hiện dự án (không thay đổi mục tiêu, chi tiêu quy hoạch của dự án), thì khi thực hiện điều chỉnh chấp thuận đầu tư theo Luật Đầu tư có “hồi tố” theo Nghị định số 49/2021/NĐ-CP không?
Bên cạnh vấn đề quỹ đất 20%, quá trình phát triển nhà ở xã hội còn bị vướng mắc về chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, chi phí đầu tư hạ tầng... Do đó, Sở Xây dựng kiến nghị cho phép trường hợp trên được giữ nguyên hình thức điều tiết nhà ở xã hội theo chấp thuận ban đầu hoặc được lựa một trong ba hình thức:
Trực tiếp dành 20% quỹ đất ở trong dự án để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; Chuyển giao quỹ nhà ở tương đương với giá trị quỹ đất 20% hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước để thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội.
Bùi Hằng