Bắc Giang: Công ty Trung Bắc có đang tự ý phá vỡ cam kết bảo vệ môi trường?
Công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc sử dụng hàng chục xe ben hổ vồ 4 chân, xe đầu kéo rơ moóc ben vận chuyển đất từ mỏ Khu vực núi Kẻ, núi Nội Ninh đi tiêu thụ phá vỡ cam kết sử dụng xe dưới 15 tấn, gây rơi vãi, khuếch tán bụi gây ô nhiễm môi trường.
Tóm tắt: Công ty TNHH Khoáng Sản Trung Bắc được UBND tỉnh Bắc Giang cấp phép và phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án “Đầu tư khai thác khoáng sản (đất làm vật liệu san lấp) tại khu vực Núi Kẻ, thôn Kẻ, xã Quảng Minh và núi Nội Ninh, xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang”. Tuy nhiên trong quá trình khai thác khoáng sản làm vật liệu san lấp tại dự án nói trên, doanh nghiệp khai thác sai phép, tự ý phá vỡ cam kết bảo vệ môi trường. Bài viết phân tích về thực trạng của doanh nghiệp trên cơ sở tham chiếu các nội dung trong Giấy phép khai thác khoáng sản, quyết định phê duyệt thẩm định đánh giá báo cáo tác động môi trường đã được cấp cho doanh nghiệp; Những vấn đề cần hoàn thiện để phù hợp với thực tế khai thác tài nguyên khoáng sản, kiến nghị UBND tỉnh Bắc Giang có biện pháp giám sát, xử lý tránh gây thất thoát tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
Nhiều vấn đề cần xem xét
Tại quyết định số 847/QĐ-UBND do Ông Lê Ô Pích – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang ký ban hành ngày 9/8/2023 về việc phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án “Đầu tư khai thác khoáng sản (đất làm vật liệu san lấp) tại khu vực Núi Kẻ, thôn Kẻ, xã Quảng Minh và núi Nội Ninh, xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang” do Công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc thực hiện tại xã Quảng Minh và xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang với các nội dung, yêu cầu về bảo vệ môi trường ban hành kèm theo Quyết định này.
Theo Quyết định 847, thứ nhất, công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc được phép khai thác khoáng sản (đất làm vật liệu san lấp) tại khu vực Núi Kẻ, thôn Kẻ xã Quang Minh và núi Nội Ninh, xã Ninh Sơn huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.
Thứ hai, diện tích khu vực khai thác rộng 7,5 ha. Trữ lượng được phép khai thác 2.062.046 m3, công suất khai thác 520.000 m3/năm.
Thứ 3, thời gian khai thác 4 năm bao gồm cả thời gian xây dựng cơ bản mỏ. Trong thời gian xây dựng cơ bản mỏ doanh nghiệp phải hoàn thành các công trình như đường nội bộ mỏ, diện khai thác ban đầu; bãi rửa xe, mốc lộ giới, camera giám sát, trạm cân 20 tấn, kho chứa chất thải nguy hại (CTNH), thùng chứa CTNH, nhà vệ sinh (sử dụng của nhà dân được thuê làm văn phòng), thùng chứa rác thải sinh hoạt, xe bồn, hệ thống rãnh thoát nước khu vực khai thác,…
Thứ 4, Tại mục 4 có các nội dung, yêu cầu về bảo vệ môi trường dự án “Đầu tư khai thác khoáng sản (đất làm vật liệu san lấp) tại khu vực núi Kẻ, thôn Kẻ, xã Quang Minh và núi Nội Ninh, xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang (kèm theo Quyết định 847/QĐ-UBND do UBND tỉnh Bắc Giang ban hành ngày 9/8/2023) nêu rõ doanh nghiệp phải bố trí bãi rửa xe, thực hiện xịt rửa thành xe, bánh xe trước khi ra khỏi mỏ nhằm hạn chế xe kéo theo bùn đất ra đường vận chuyển. Các phương tiện vận chuyển có các tấm bạt che phủ kín nhằm hạn chế đất, đá rơi và bụi khuyếch tán vào môi trường không khí. Cam kết sử dụng xe vận chuyển đất có tải trọng từ 15 tấn trở xuống,...
Thế nhưng trên thực tế, theo ghi nhận của phóng viên trong các ngày 11 và 15/11, công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc vẫn chưa hoàn thành xây dựng trạm cân 20 tấn, nhưng hoạt động khai thác đất đá phục vụ san lấp tại đây vẫn diễn ra tấp nập. Mỗi ngày có hàng trăm lượt xe ben “hổ vồ” loại 4 chân, xe đầu kéo rơ moóc ben chở đất đá từ khu vực núi Kẻ, thôn Kẻ, núi Nội Ninh đi san lấp tại các dự án Quần thể văn hoá, thể thao huyện Việt Yên, Dự án đường Vành đai 4, Dự án Cụm công nghiệp JUTECH huyện Hiệp Hòa. Ngoài một số ít xe ben “hổ vồ” 4 chân, thì doanh nghiệp sử dụng hàng chục xe đầu kéo rơ moóc ben tham gia vận chuyển đất đá tại đây.
Theo tìm hiểu của phóng viên, các xe ben “hổ vồ” loại 4 chân có trọng lượng bản thân từ 18 – 19 tấn, thùng chở được từ 15 – 20 m3 hàng, tùy đời xe. Trong khi đó xe đầu kéo “hổ vồ” A7 kèm moóc ben Kaile loại 25 m3 có tải trọng cả xe cả móc từ 18,6 – 20 tấn tùy loại thùng đã được gia cố hay chưa được gia cố. Như vậy, mỗi xe sau khi chở đầy đất có tải trọng từ 40 – 55 tấn gấp 2,7 – 3,7 lần tải trọng mà công ty TNHH Trung Bắc đã cam kết với cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang.
Cũng theo ghi nhận của phóng viên, các xe ben, xe đầu kéo chở đất từ mỏ núi Kẻ, thôn Kẻ và núi Nội Ninh che chắn sơ sài, không đươc xịt rửa thành xe, gây rơi vãi đất đá, khuếch tán bụi vào môi trường không khí gây ô nhiễm môi trường.
Từ sự việc trên, có thể thấy Công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc có dấu hiệu không cam kết vỡ cam kết sử dụng xe vận chuyển đất đá có tải trọng từ 15 tấn trở xuống mà doanh nghiệp này đã đưa ra trước đó với các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang.
Chưa dừng lại đó, với việc sử dụng các xe vận chuyển đất có tổng tải trọng trên 40 tấn trong khi chủ đầu tư mỏ khu vực núi Kẻ, núi Nội Ninh chỉ sử dụng trạm cân loại 20 tấn thì liệu trạm cân có thể cân giám sát khối lượng các xe ra vào mỏ lấy hàng? Xin chuyển câu hỏi này đến các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Giang.
Cơ quan chức năng đã làm hết trách nhiệm?
Để làm rõ các vấn đề liên quan đến việc chấp hành các quy định trong khai thác khoáng sản tại mỏ đất núi Kẻ và núi Nội Ninh của Công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc, phóng viên Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường đã liên hệ đặt lịch làm việc với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang, UBND huyện Việt Yên.
Sau khi tiếp nhận nội dung làm việc, bà Nguyễn Thị Thắm – Chánh văn phòng Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang cho biết, đã gửi thông tin báo chí muốn tìm hiểu đến lãnh đạo Sở. Sau khi tiếp nhận thông tin, lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Giang đã giao cho ông Ngô Trí Dũng – Trưởng phòng Tài nguyên Khoáng sản của Sở trả lời.
Đến sáng ngày 22/11, ông Dũng lấy lý do lãnh đạo sở bận đi họp nên chưa thể gặp xin ý kiến chỉ đạo được. “Anh phải gặp lãnh đạo xin ý kiến, lãnh đạo đồng ý để anh trả lời báo chí anh mới trả lời được. Muốn trả lời báo chí, anh phải đi kiểm tra thực tế, mà để đi kiểm tra được thì cần được sự đồng ý từ lãnh đạo sở mới đi kiểm tra được. Lãnh đạo bận họp nên anh chưa lên găp xin ý kiến được. Bao giờ lãnh đạo đồng ý thì bọn anh sẽ đi kiểm tra rồi trả lời các em”, ông Dũng chia sẻ.
Trước quy trình làm việc khá rối rắm của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang do ông Dũng đưa ra, phóng viên Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường đã liên hệ lại với bà Thắm - Chánh văn phòng Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang để xác nhận.
Trao đổi với phóng viên, bà Thắm xác nhận lãnh đạo Sở Tài nguyên Môi trường đã giao Phòng chuyên môn (Phòng Tài nguyên Khoáng sản) trả lời thì không cần trình xin ý kiến lại như ông Dũng trình bày.
Liên quan đến vấn đề quản lý nhà nước về tài nguyên khoảng sản trên địa bàn, ngày 2/11/2023 Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang đã ký ban hành Công văn số 6332/UBND-KTN về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản trên địa tỉnh.
Theo nội dung Công văn số 6332, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc quy trình thẩm định, tham mưu cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, cấp giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản sau khi được cấp phép.
Chú trọng công tác giám sát, kiểm tra việc thực hiện đầy đủ các yêu cầu trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt; việc thực hiện các biện pháp cải tạo, phục hồi môi trường, đóng cửa mỏ khoáng sản sau khi kết thúc khai thác theo quy định của pháp luật.
Tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với hoạt động cấp phép, quản lý sau khi cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường của UBND cấp huyện theo văn bản được UBND tỉnh ủy quyền.
Kịp thời báo cáo, kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh xem xét, xử lý trách nhiệm người đứng đầu địa phương (cấp huyện, xã) để hoạt động khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép, sai phép trên địa bàn diễn ra phức tạp.
Câu hỏi được đặt ra, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang đã làm hết vai trò, trách nhiệm trong công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản sau khi được cấp phép của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh hay chưa?
Gắn liền với mỗi hoạt động phát triển kinh tế đều có các quy định cụ thể về bảo vệ môi trường. Nhìn vào quy mô khai thác của Công ty TNHH khoáng sản Trung Bắc có thể thấy doanh nghiệp đã và đang giải quyết việc làm cho hàng chục lao động, đóng góp vào các khoản thu từ thuế cho địa phương; thúc đẩy các lĩnh vực hỗ trợ khác tại địa phương cùng phát triển. Tuy nhiên để phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường và thượng tôn pháp luật được thực hiện nghiêm minh, khai thác tài nguyên khoáng sản một cách bền vững, tạo đà thực thi cho các mục tiêu về tăng trưởng xanh, tác giả bài viết có kiến nghị:
Kiến nghị UBND tỉnh Bắc Giang vào cuộc, rà soát lại hoạt động khai thác khoáng sản (đất san lấp) của công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc tại khu vực núi Kẻ, thôn Kẻ, xã Quang Minh và núi Nội Ninh, thôn Nội Ninh, xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên.
Kiến nghị UBND tỉnh Bắc Giang chỉ đạo tiếp tục tuyên truyền về pháp luật môi trường trong cộng đồng doanh nghiệp và dân cư, cần có những quyết định xử lý nghiêm minh và xem xét trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân nếu chủ quan, buông lỏng quản lý trong hoạt động khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Kiến nghị Công ty TNHH Khoáng sản Trung Bắc cần nghiêm túc thực hiện theo Giấy phép khai thác tài nguyên, các nội dung, yêu cầu về bảo vệ môi trường đã được cấp tại dự án khu vực núi Kẻ, thôn Kẻ, xã Quang Minh và núi Nội Ninh, thôn Nội Ninh, xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên và dừng ngay các hoạt động khai thác, tiêu thụ đất san lấp trái nội dung được cấp. Có kiến nghị đến các cấp thẩm quyền để hoàn thiện dự án theo nhu cầu hoạt động và phát triển kinh tế, xã hội.
Để "đất tặc" không còn đất sống, PGS.TS Bùi Thị An - nguyên Đại biểu Quốc hội khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và Phát triển cộng đồng cho rằng, cần phát huy vai trò của chính quyền địa phương, các bộ ngành trong quản lý tài nguyên, khoáng sản ở cơ sở, nhất là trong việc kiểm điểm, đánh giá, phân loại cán bộ, Đảng viên.
Bà An "hiến kế": Những nơi để xảy ra vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản với quy mô lớn, gây hậu quả nghiêm trọng, cần phải khởi tố các đối tượng vi phạm theo quy định của pháp luật. Nếu làm mạnh tay, quyết liệt được như vậy, thì "đất tặc" sẽ không còn đất sống.
Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường sẽ tiếp tục thông tin.
Nhóm PV
