Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi

Một mỏ đá mới đi vào hoạt động tại xã Vĩnh Lợi, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, nhưng nhiều lần bị người dân phản ánh gây ô nhiễm môi trường...

Theo GS.TSKH Phạm Ngọc Đăng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, môi trường không khí có ý nghĩa rất quan trọng đối với sức khỏe con người và tất cả các hệ sinh thái trên trái đất. Con người có thể “nhịn ăn từ 7 đến 10 ngày, nhịn uống từ 2 đến 4 ngày, nhưng chỉ nhịn thở từ 3 đến 5 phút là có thể tử vong”. Sống và làm việc trong môi trường không khí bị ô nhiễm, nhất là bị ô nhiễm nặng, con người sẽ bị các bệnh về đường hô hấp (là chủ yếu), làm trầm trọng thêm bệnh tim mạch và bệnh thần kinh, nguy hiểm nhất là bị bệnh ung thư phổi. Theo số liệu của WHO thì tổng số người chết bệnh tật (chết non) do ô nhiễm không khí gây ra trên thế giới mỗi năm từ 3,5 đến 7 triệu người.

Cũng theo số liệu của WHO, tại Việt Nam, ô nhiễm không khí khiến khoảng 50.000 người tử vong mỗi năm và gây ra thiệt hại kinh tế khoảng 240.000 tỉ đồng, chiếm khoảng 4% - 5% GDP quốc gia, trong đó ô nhiễm không khí trong nhà đóng góp khoảng 50% nguyên nhân gây các bệnh tật chết người đó. Khoảng 30% các trường hợp tử vong do ung thư phổi có liên quan đến ô nhiễm không khí. Tỉ lệ đột quỵ não cũng như các bệnh lý về tim mạch chiếm khoảng 25% do ô nhiễm không khí. Cho nên ô nhiễm không khí được coi là “kẻ giết người thầm lặng” và chất lượng không khí là vô cùng quý giá. Việc kiểm soát ô nhiễm không khí xung quanh cũng như không khí trong nhà hiện nay là rất cấp bách.

Thời gian gần đây, Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường nhận được phản ánh của người dân tại thôn Đất Đỏ, xã Vĩnh Lợi (Sơn Dương, Tuyên Quang) về hoạt động khai của một mỏ đá thuộc Công ty TNHH Xây Dựng Và Thương Mại Sơn Long đang gây bụi, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân trong quá trình khai thác.

Cụ thể, mỏ khai thác ở gần khu dân cư nên tình trạng nổ mìn, xay nghiền đá, vận chuyển vật liệu… đã gây bụi mù, tiếng ồn; mùa mưa lũ, nước mưa theo vách tường ngấm vào nhà dân, vườn tược ngập úng, bùn đất từ công thoát nước của mỏ đá tràn hết ra đường... khiến cuộc sống của người dân bị đảo lộn, người tham gia giao thông gặp nhiều khó khăn.

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 1 — *Toàn cảnh mỏ đá tại xã Vĩnh Lợi, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang.*

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 2 — Theo phản ánh, mỏ đá nằm trên cao so với khu dân cư. Khi gặp thời tiết mưa bão, đất đá cuốn theo dòng ngấm vào nhà dân, cống thoát nước không chảy kịp, đất đá tràn cả ra đường khiến cuộc sống của người dân bị ảnh hưởng, người tham gia giao thông gặp nhiều khó khăn.

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 3 — Trong quá trình vận chuyển, do đường hẹp, các loại xe vận chuyển lại là xe trọng tải lớn, thùng xe dài cho nên việc ra vào để lấy hàng gặp rất nhiều khó khăn, gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông.

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 4 — Mỗi lần xe ra vào để lấy đá, chiều dài của những chiếc xe vận chuyển lấn hết 2 làn đường. Có lúc vào giờ cao điểm, lượng xe lưu thông trên đường đông, quá trình vận chuyển khiến 2 chiều bị tắc dài cả trăm mét.

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 5 — *Người dân xung quanh lo sợ vì quá trình vận chuyển có thể xảy ra tai nạn giao thông bất cứ lúc nào.*

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 6

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 7 — *Mỗi khi gặp mưa lớn đất đá tràn hết ra đường gây nguy hiểm.*

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 8 — *Nhiều người dân xung quanh bức xúc nhưng cũng không làm gì được. Đã nhiều lần báo cáo chính quyền địa phương.*

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 9 — *Cận cảnh bùn đất, đá cuốn theo dòng từ khu vực mỏ xuống tràn ra tuyến đường ĐT 186 (Đoàn đường qua địa bàn xã Vĩnh Lợi).*

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 10 — Trước cổng mỏ đá của Công ty Sơn Long tại xã Vĩnh Lợi nhiều bảng biển, khẩu hiệu được người dân căng, treo lên nhằm mục đích nhắc nhở đơn vị đảm bảo an toàn, môi trường xung quanh trong quá trình hoạt động khai thác.

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 11 — Liên quan đến những thông tin phản ánh của người dân, sáng ngày 27/10, Phóng viên Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường đã liên với ông Nguyễn Đức Tính, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Lợi (Sơn Dương, Tuyên Quang) để tìm hiểu thêm thông tin vụ việc.

Tuyên Quang: Người dân bức xúc vì bụi từ mỏ đá Vĩnh Lợi - Ảnh 12 — Qua trao đổi, ông Tính cho biết: "Xã có nhận phản ánh của người dân trên địa bàn về tình trạng nổ mìn, vận chuyến khiến bụi bay vào nhà người dân... Tôi cũng đã cho cán bộ xuống kiểm tra và yêu cầu đơn vị khắc phục, hoạt động khai thác đúng theo quy định. Sau đó, đơn vị cũng đã thực hiện các yêu cầu UBND xã Vĩnh Lợi đề cập và chúng tôi cũng không nhận được phản ánh nào từ bà con nữa".

Tuy nhiên, trên thực tế, người dân nơi đây vẫn không khỏi bức xúc về tình trạng ô nhiễm bụi và mất an toàn từ quá trình hoạt động khai thác, vận chuyển đá của Công ty Sơn Long. Người dân cũng mong muốn chính quyền huyện Sơn Dương và tỉnh Tuyên Quang cần sớm có những giải pháp để xử lý.

Ngoài tiếng ồn thì chất ô nhiễm lớn nhất phải kể đến trong hoạt động khai thác đá là bụi, sau đó mới đến các loại khí thải của các phương tiện vận chuyển, máy móc thiết bị thi công. Các khí thải độc hại này bao gồm: bụi, Pb, SO2, NOx, H2S, CO, muội…

Các loại khí này thường khi thâm nhập tầng bình lưu là các tác nhân gây nên khói quang hóa, phá hủy tầng ozon, góp phần tạo nên hiệu ứng nhà kính, ảnh hưởng chung đến thời tiết toàn cầu. Ở tầng đối lưu các loại khí này có khả năng kết hợp với hơi nước tạo ra các hạt mù axit, hoặc hòa tan vào nước mưa làm giảm độ pH của nước xuống tới 5,5. Khi rơi xuống mặt đất sẽ làm gia tăng khả năng hòa tan các kim loại nặng trong đất, làm chai đất, phá hủy rễ cây, hạn chế khả năng đâm chòi, giảm năng suất cây trồng. Đối với con người các khí có khả năng gây kích ứng niêm mạc phổi ở nồng độ thấp. Ở nồng độ cao và lâu dài, chúng có thể gây loét phế quản, giảm khả năng hấp thụ oxi của các phế nang, tác động không tốt đến hệ tim mạch, gây suy nhược cơ thể. Đặc biệt khi có mặt đồng thời SO3 thì các tác động lên cơ thể sống mạnh hơn so với tác động của từng chất riêng biệt, gây co thắt phế quản gây ngạt và tử vong.

Bụi là một trong những tác nhân gây ô nhiễm nguy hiểm. Các loại bụi khoáng vô cơ kim loại, silic amiang, bụi plastic gây ra các bệnh bụi phổi ở động vật (aluminose, silicoe, siderose…). Đối với thực vật, bụi lắng đọng trên lá làm giảm khả năng quan hợp của cây, làm giảm năng suất cây. Các hạt bụi có kích thước nhỏ (1-5mm) dễ dàng lọt vào và tồn tại trong các phế nang phổi gây bệnh về hô hấp cho người và động vật. Tác động lên môi trường không khí ở giai đoạn này có mức độ không lớn và mang tính tạm thời.

Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường sẽ tiếp tục thông tin!

Đỗ Tuấn