Thay đổi cách sử dụng đất nông nghiệp có thể giảm hậu quả lũ lụt
Các nhà bảo vệ môi trường tin rằng ngành nông nghiệp là nạn nhân chính của lũ lụt, nhưng cũng có thể giúp bảo vệ thế giới khỏi lũ lụt tồi tệ trong tương lai.
Các tổ chức môi trường của Đức đang kêu gọi EU cải thiện các biện pháp phòng chống lũ lụt và thay đổi cách sử dụng đất nông nghiệp.
Cách đây vài tuần, sau khi thảm họa lũ quét tàn phá nước Đức và khiến hơn 200 người chết trên khắp Tây Âu.
Theo Olaf Bandt, Chủ tịch Tổ chức môi trường Đức (BUND): “Cần có sự kết hợp của các mảng ghép để bảo vệ khí hậu hiệu quả, chống lũ lụt sinh thái, và bảo vệ đất nhiều hơn khi phối hợp với các biện pháp phòng, chống thiên tai”.
Các nhà bảo vệ môi trường tin rằng ngành nông nghiệp, bản thân là nạn nhân chính của lũ lụt, cũng có thể giúp bảo vệ thế giới khỏi lũ lụt tồi tệ trong tương lai.
Trữ nước
“Nông nghiệp có thể ảnh hưởng đáng kể tới hiện tượng lũ lụt”, Matthias Meissner thuộc tổ chức BUND nói.
“Trên tất cả, khả năng lưu trữ nước của đất và giảm lượng nước chảy bề mặt do lượng mưa lớn là rất quan trọng ở đây”, ông giải thích.
Theo Meisner, cấu trúc đất và độ mùn trong đất là rất quan trọng để chống lũ lụt. Do đó, BUND đang yêu cầu đưa ra các quy định để đảm bảo độ che phủ đất quanh năm và luân canh cây trồng đa dạng - các phương pháp đã được áp dụng trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ.
Meissner cho rằng cần tiếp tục canh tác đất bằng máy móc hạng nặng để không làm đất bị nén chặt.
“Trong mắt tôi, rõ ràng là tồn tại việc thiếu tập trung vào bảo vệ đất trong cải cách Chính sách nông nghiệp chung CAP vừa được thông qua”, ông nói.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Nông lâm kết hợp Châu Âu (EURAF), Patrick Worms, lượng mưa lớn càng trở nên trầm trọng hơn do các chính sách sử dụng đất sai lầm.
Để chứa nước, cần có hàng rào và cấu trúc cây trên đất nông nghiệp, nếu không nước sẽ chảy vào cảnh quan môi trường.
“Những cánh đồng trống rộng lớn dễ bị xói mòn hơn rất nhiều khi có bão", Worms nói thêm, “Điều thực sự đáng tiếc là phần lớn việc tiêu hủy sản phẩm cây trồng ảnh hưởng bởi lũ lụt có thể dễ dàng tránh được mà không tốn hoặc ít tốn kém cho nông dân”.
Nhưng theo Meissner, thảm họa xảy ra ở các bang miền Tây nước Đức tại Rhineland-Palatinate và North-Rhine Westphalia không thể ngăn chặn được nếu không thay đổi phương thức canh tác.
Tăng cường đồng cỏ ẩm ướt (ngập nước) và rừng
Trong khi đó, tổ chức phi Chính phủ Deutsche Umwelthilfe đang kêu gọi tăng cường nhất quán luật hiện hành về việc tuân thủ các dải đệm dọc theo các dòng nước và các khu bảo tồn, ví dụ như liên quan đến việc “tuân thủ thực hành nghề nghiệp tốt và bảo vệ đất trong canh tác đất nông nghiệp”.
Tổ chức cũng đang kêu gọi chỉ định bắt buộc cái gọi là hành lang phát triển dọc theo tất cả các nguồn nước.
Trong các khu vực này, đất canh tác phải được chuyển đổi sang đồng cỏ và ít nhất 50% diện tích phải được sử dụng để tái tạo vùng ngập lụt.
Meissner nói: “Rừng ngập nước có thể đóng vai trò là bãi bồi giữ nước trong cảnh quan“, và lưu ý rằng cần phải có một chương trình tài chính tài trợ cho duy trì đồng cỏ ẩm ướt trên toàn quốc.
Ông nói, rừng cũng có thể giúp bảo vệ môi trường khỏi lũ lụt vì rừng tự nhiên chưa được khai thác có tiềm năng hoạt động như một “miếng bọt biển” và hút nước.
“BUND yêu cầu ít nhất 10% diện tích rừng được chỉ định vĩnh viễn là rừng tự nhiên”, Meissner cho biết thêm.
Đạo luật săn bắn của Liên bang Đức cũng phải được điều chỉnh để đảm bảo sự “chuyển đổi” rừng gần như tự nhiên và cho phép quản lý động vật hoang dã thân thiện với rừng, Meissner bổ sung.
Ở cấp độ EU, vào ngày 16/7, Ủy ban châu Âu đã thông qua Chiến lược Lâm nghiệp mới của EU, một sáng kiến hàng đầu trong khuôn khổ Thỏa thuận Xanh của châu Âu.
Chiến lược bao gồm một gói các biện pháp nhằm tăng chất lượng và số lượng rừng châu Âu, theo Ủy ban châu Âu, cung cấp “các dịch vụ hệ sinh thái quan trọng” cho xã hội - bao gồm “bảo vệ chống lại lũ lụt nghiêm trọng” và “giảm tác động của hạn hán”.
Olaf Tschimpke, Chủ tịch Hiệp hội Bảo tồn thiên nhiên Đức Naturschutzbund (NABU) cho biết: “Trước tình hình mưa lớn và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt hiện nay, chúng ta được nhắc nhở rõ ràng về tầm quan trọng của rừng lành mạnh".
Về phía Chủ tịch EURAF, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ chống lũ lụt cho nông dân kể từ khi biến đổi khí hậu. “Chắc chắn rằng thế giới sẽ có ngày càng nhiều năm hạn hán và lũ lụt”, ông Worms lo ngại.
Khả năng phục hồi trong thời kỳ khủng hoảng
Theo Meissner, ngành nông nghiệp có thể phải điều chỉnh luân canh cây trồng để nông nghiệp thích nghi tốt hơn với thời tiết khắc nghiệt.
“Ở những nơi cây trồng có khả năng chống chọi với hạn hán tốt hơn có các kênh tiếp thị kém, chúng ta cần phải xây dựng các con đường ở đây", ông nói.
Làm cho sản xuất nông nghiệp chống chịu tốt hơn trước các cuộc khủng hoảng cũng là ưu tiên của Bộ trưởng Nông nghiệp Slovenia Jože Podgoršek, người hiện là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng EU.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, ông cho biết, điều này cũng bao gồm các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt do biến đổi khí hậu gây ra.
Minh Dương (T/h)
