Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia vùng Tây Nguyên
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang yêu cầu các bộ, ngành Trung ương phải khẩn trương hoàn tất việc ban hành văn bản hướng dẫn để tháo gỡ các khó khăn, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia tại Tây Nguyên.
Nhiều khó khăn vướng mắc
Theo báo cáo từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, từ đầu năm 2022 đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia đã ban hành tổng cộng 11 nghị quyết, 2 chỉ thị, 5 công điện, 4 thông báo kết luận và tổ chức 6 hội nghị trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương để đôn đốc tiến độ thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 – 2025, gồm: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số - miền núi.
Báo cáo nêu rõ, giai đoạn 2021-2025, Trung ương giao tổng vốn đầu tư phát triển cho 5 tỉnh Tây Nguyên là trên 11.731 tỷ đồng, chiếm 11,73% tổng nguồn vốn đầu tư phát triển cho các địa phương trên cả nước. Riêng năm 2022, ngân sách Trung ương hỗ trợ thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia cho vùng Tây Nguyên là 3.878,700 tỷ đồng (bao gồm cả vốn năm 2021 được chuyển sang năm 2022), chiếm 11,38% tổng nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ cho toàn quốc, trong đó, vốn đầu tư phát triển là 2.801,213 tỷ đồng, vốn sự nghiệp là 1.077,484 tỷ đồng.
Hiện nay, các tỉnh Tây Nguyên gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là 2 chương trình về Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số - miền núi.
Tại Hội nghị trực tuyến với các tỉnh vùng Tây Nguyên về tình hình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, lãnh đạo các tỉnh Tây Nguyên gồm các tỉnh Gia Lai, Lâm Đồng, Đắk Lắk, Đắk Nông và Kon Tum đã dự họp và nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn mình; kiến nghị những giải pháp tháo gỡ trong thời gian tới.
Cụ thể, từ khi triển khai các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia, toàn vùng Tây Nguyên đã được phân bổ nguồn ngân sách hơn 11.000 tỷ đồng chiếm 11,79% tổng ngân sách Trung ương; năm 2022, là 3.800 tỷ đồng, chiếm 11,38% vốn hỗ trợ trong toàn quốc.
Từ nguồn vốn được hỗ trợ, các tỉnh trong khu vực đã kịp thời phân bổ cho các địa phương, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm phù hợp với thực tế và đối tượng… nhờ vậy đã góp phần nâng cao đời sống, giảm tỷ lệ đói nghèo cho người dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; đóng góp thiết thực cho quá trình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên cũng còn nhiều khó khăn, vướng mắc mà tập trung là: Trung ương chưa ban hành đầy đủ các văn bản; có văn bản chưa phù hợp với thực tế; những hướng dẫn nhất là hướng dẫn các tiểu dự án còn thiếu; việc phân bổ vốn, ở một số địa phương còn chậm, thậm chí lúng túng; việc sử dụng vốn còn hợp lý theo từng chương trình…
Giải pháp tháo gỡ
Sau khi nghe lãnh đạo các tỉnh Tây Nguyên báo cáo, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang bày tỏ sự chia sẻ với những khó khăn mà các địa phương vùng Tây Nguyên, với những đặc thù về địa lý, giao thông và trình độ dân trí đang đối diện. Phó Thủ tướng cho rằng, các chương trình mục tiêu quốc gia gồm: Xây dựng nông thôn mới, Giảm nghèo bền vững và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số - miền núi, là 3 chương trình có ý nghĩa rất lớn nhằm chăm lo cho những người yếu thế, người có hoàn cảnh khó khăn ở vùng sâu, vùng xa để kéo gần sự chênh lệch giữa đô thị và nông thôn, vùng sâu, vùng xa.
Trước đó, Đoàn công tác cho Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang dẫn đầu đã cùng các địa phương tìm hiểu những khó khăn, tháo gỡ vướng mắc về việc đầu tư các dự án đồng thời có hướng dẫn cụ thể về việc triển khai thực hiện các chương trình hiệu quả hơn trong thời gian tới. Phó Thủ tướng cho rằng, thời gian để hoàn thành các chương trình mục tiêu quốc gia không còn nhiều, các địa phương vùng Tây Nguyên cần phải tập trung triển khai và cần nhanh chóng khắc phục những hạn chế cũng như bổ sung những vấn đề còn bất cập, còn thiếu.
Phó Thủ tướng lưu ý các địa phương một số vấn đề, đối với các địa phương sử dụng, bố trí vốn các chương trình mục tiêu quốc gia chậm, chưa hợp lý, cần rút kinh nghiệm và nhanh chóng khắc phục; tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, rà soát việc bố trí, sử dụng nguồn vốn sao cho hiệu quả, tránh dàn trải; khẩn trương hoàn thành công tác phân bổ, giao chi tiết kế hoạch vốn năm 2023. Các tỉnh phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, điều phối các sở, ngành khẩn trương hoàn tất những nhiệm vụ đã được phân cấp, tránh tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm...
"Trong quá trình triển khai các dự án, chương trình... các địa phương cần có sự phối hợp giữa các bộ, ngành Trung ương và giữa các địa phương. Ngoài ra, các địa phương cũng thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hay, phù hợp với địa phương mình để qua đó cùng nhau tháo gỡ, rút kinh nghiệm và cùng nhau hoàn thành các chương trình mục tiêu quốc gia theo đúng tiến độ, kế hoạch...", Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh.
Chỉ đạo trực tiếp tại Hội nghị trực tuyến với các tỉnh vùng Tây Nguyên về tình hình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã yêu cầu các bộ, ngành Trung ương phải khẩn trương hoàn tất việc ban hành văn bản hướng dẫn để tháo gỡ các khó khăn, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia tại các tỉnh Tây Nguyên.
Để đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia và kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của các địa phương, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và thủ trưởng các cơ quan liên quan chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, các bộ, cơ quan Trung ương theo thẩm quyền, chức năng và nhiệm vụ được giao khẩn trương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, xử lý các khó khăn, vướng mắc của các địa phương; có văn bản trả lời, hướng dẫn, diễn giải cụ thể và đồng gửi 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để các địa phương tham khảo, triển khai thực hiện bảo đảm thời hạn được giao; kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền những nội dung vượt thẩm quyền.
Thứ hai, các bộ, cơ quan Trung ương là chủ dự án thành phần của các chương trình mục tiêu quốc gia tích cực theo dõi, giám sát việc triển khai thực hiện các dự án thành phần được giao chủ trì quản lý tại các địa phương để chủ động rà soát, nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các cơ chế, chính sách theo tinh thần tháo gỡ các "nút thắt", khơi thông các "điểm nghẽn", phù hợp tình hình thực tiễn, tạo điều kiện cho các địa phương tổ chức triển khai thực hiện thuận lợi, thông suốt, hoàn thành các mục tiêu đề ra.
Thứ ba, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần chủ động, quyết liệt hơn nữa trong công tác triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; phát huy các kết quả đã đạt được, khắc phục các tồn tại, hạn chế, trong đó tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:
Khẩn trương ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ các quy định khung, văn bản quản lý, điều hành để triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia ở địa phương; hoàn thành trong quý I-2023.
Tăng cường công tác chia sẻ, trao đổi thông tin, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau để cùng hoàn thiện, thống nhất trong công tác triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn, đặc biệt là trong công tác xây dựng cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của địa phương; nghiên cứu xây dựng sổ tay hướng dẫn chi tiết cụ thể và hồ sơ Mẫu để phổ biến, tập huấn, đào tạo cho cấp cơ sở.
Rà soát, tổng hợp các văn bản quản lý, điều hành đã ban hành để triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia ở địa phương, gửi báo cáo về Bộ Kế hoạch và Đầu tư trước ngày 5/3/2023; trong đó nêu rõ căn cứ pháp lý, thẩm quyền ban hành, kết quả triển khai trong thực tiễn, khó khăn, vướng mắc và các đề xuất, kiến nghị (nếu có).
Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực tiếp chỉ đạo, điều phối hoạt động giữa các sở, ngành đơn vị trong việc xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách và văn bản triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn; rà soát danh mục các dự án đầu tư, sắp xếp theo thứ tự ưu tiên về tính khả thi, hiệu quả, khả năng giải ngân để tập trung thực hiện bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, tránh dàn trải, rủi ro trong quá trình tổ chức thực hiện.
Thứ tư, các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời hướng dẫn các đơn vị triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao bảo đảm đúng quy định hiện hành và tiến độ được giao; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thanh tra, kiểm tra cùng cấp để công tác kiểm tra, giám sát phải thực chất, hiệu quả và đề xuất các giải pháp tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc cho các đơn vị trực tiếp tổ chức thực hiện.
Thứ năm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban Dân tộc và các bộ, ngành, địa phương liên quan theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và định kỳ hằng tháng báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả triển khai thực hiện Công điện này.
Kiến Văn
