Thái Nguyên: Khai thác vượt phép, công ty Việt Bắc bị xử phạt ‘khủng’ lên tới 1,2 tỉ đồng
Tỉnh Thái Nguyên quyết định xử phạt Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV-CTCP số tiền 1,2 tỉ đồng, do khai thác vượt công suất cho phép, với khối lượng lên tới hơn 274.800 tấn than.
Theo kết quả kiểm tra hoạt động khai thác than tại mỏ than Núi Hồng (nằm trên địa bàn xã Yên Lãng, huyện Đại Từ), tỉnh Thái Nguyên vừa quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP số tiền 1,2 tỉ đồng, do khai thác vượt công suất được phép khai thác với khối lượng lên tới hơn 274.800 tấn than.
Phó Giám đốc Sở TN&MT Thái Nguyên Nguyễn Thế Giang cho biết, đây là mức phạt vi phạm hành chính cao kỷ lục từ trước tới nay trên địa bàn tỉnh trong lĩnh vực sản xuất, khai thác khoáng sản. Hiện đơn vị bị xử phạt đã hoàn thành nghĩa vụ nộp phạt.
Được biết, Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV – CTCP (viết tắt là VVMI) là doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, một trong những Tập đoàn kinh tế hàng đầu đất nước.
Đến thời điểm hiện nay, tổng số lao động của Tổng Công ty là gần 3.900 người, với 13 công ty con và đơn vị trực thuộc. Trong nhiều năm trở lại đây, Tổng Công ty liên tục được chứng nhận và xếp hạng trong bảng 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất Việt Nam.
Theo hồ sơ tài liệu, Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP được khai thác than tại mỏ than Núi Hồng bằng phương pháp lộ thiên, theo giấy phép khai thác khoáng sản số 3226/GP-BTNMT ngày 30/12/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Diện tích Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP khai thác lên tới 200,2 ha; Trữ lượng địa chất gần 4,3 triệu tấn; Trữ lượng khai thác hơn 3,9 triệu tấn. Công suất khai thác 369.917 tấn than/năm. Thời hạn khai thác 11 năm.
Tuy nhiên, căn cứ kết quả khai thác do Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP cung cấp, Sở Tài nguyên và Môi trường Thái Nguyên phát hiện doanh nghiệp này đã có hành vi khai thác vượt công suất được phép khai thác trong các năm 2017, 2018 và 2019.
Ngoài lượng than nguyên khai khai thác được, doanh nghiệp này còn sử dụng đất đá lẫn than thu hồi trong quá trình khai thác để chế biến thành than thành phẩm. Trong đó, năm 2017, sản lượng khai thác than nguyên khai của Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP tại mỏ than Núi Hồng vượt công suất hơn 80.469 tấn; Năm 2018 vượt hơn 117.507 tấn; Năm 2019 vượt 76.830 tấn.
Về quy định xử phạt, các hành vi vi phạm trên bị xử phạt theo quy định tại Điều 41 Nghị định số 36 ngày 24/3/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 6 Luật Xử lý vi phạm hành chính, thời hiệu xử lý vi phạm hành chính là 2 năm. Do vậy, hành vi vi phạm của Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP năm 2017, 2018 đã hết thời hiệu xử phạt.
Riêng năm 2019, Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP vi phạm hành chính nhiều lần nên thuộc trường hợp có tình tiết tăng nặng.
Trước đó, vào năm 2018, Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc TKV - CTCP đã bị xử phạt hành chính 60 triệu đồng do công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán.
Cũng tại huyện Đại Từ, Công ty Cổ phần Yên Phước liên tục bị UBND tỉnh Thái Nguyên ra quyết định xử phạt do vi phạm các trong hoạt động khai thác khoáng sản than tại Mỏ than Minh Tiến, xã Minh Tiến và xã Na Mao, huyện Đại Từ. Tổng giá trị tiền phạt gần 600 triệu đồng.
Tiếp đó, vào tháng 8/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” xảy ra tại Công ty CP Yên Phước, Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương và các đơn vị có liên quan đến đường dây khai thác, mua bán hàng triệu tấn than trái phép tại Mỏ than Minh Tiến. Đồng thời khởi tố và bắt tạm giam 12 bị can liên quan để điều tra, làm rõ những vi phạm và xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo đó, các bị can trong đường dây này đã sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi, trong đó có lập khống hồ sơ nghiệm thu, báo cáo số lượng khai thác với UBND tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường với sản lượng hằng năm đúng bằng với số lượng được cấp phép khai thác.
Phần còn lại, hàng triệu tấn than khai thác lậu được các đối tượng tổ chức tiêu thụ trái phép nhằm trốn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài nguyên môi trường, phí bảo vệ môi trường. Theo số liệu điều tra ban đầu, số than khai thác lậu mà Công ty CP Yên Phước bán cho Công ty Đông Bắc Hải Dương là hơn 1 triệu tấn, thu lợi bất chính số tiền hơn 121 tỉ đồng.
Mức phạt chưa đủ sức răn đe
TS Lê Ái Thụ, Chủ tịch Hội Địa chất Kinh tế Việt Nam cho rằng, các văn bản xử lý vi hành chính trong các luật chuyên ngành cũng đã có ở mức phạt khá cao nhưng không đủ tính răn đe. Không khó để phát hiện hoạt động khai thác khoáng sản, nhưng có thể có sự đi đêm với nhau giữa cơ quan quản lý và các đối tượng hoạt động trái phép, cho nên việc quản lý khoáng sản cần tập trung vào một đầu mối.
Theo PGS.TS Bùi Thị An, Đại biểu Quốc hội khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên Môi trường và Phát triển cộng đồng cho rằng, cần đánh giá trực diện, các hành vi khai thác trái phép khoáng sản gây tổn hại về kinh tế. Đồng thời, làm ảnh hưởng xấu đến môi trường và xã hội. Các hành vi khai thác trái phép đều vi luật (vi phạm pháp luật) và không hề tuân thủ các quy định, chưa đáp ứng các điều kiện về môi trường tự nhiên và xã hội. Sự lộng hành của các đơn vị này làm người dân hoang mang, mất lòng tin, đồng thời có khả năng hình thành các tụ điểm nguy hiểm, sa đà vào các tệ nạn xã hội nhờ nguồn lợi lớn từ hoạt động khai thác trái phép.
Lan Anh (T/h)
